Maska przeciwgazowa - czym jest?
Maska przeciwgazowa, potocznie zwana po prostu gazową, to sprzęt, który służy do ochrony dróg oddechowych, oczu i skóry twarzy przed bakteriami i wirusami oraz działaniem bojowych środków trujących czy pyłów radioaktywnych. Maski gazowe stosowane są do ochrony żołnierzy i cywili w konfliktach zbrojnych. Zabezpieczać mają przede wszystkim przed konsekwencjami ataków z użyciem broni chemicznej. Poza tym stosowane są również w przemyśle chemicznym, dla ochrony przed lotnymi zanieczyszczeniami przemysłowymi oraz w górnictwie i pożarnictwie.
Wojna
Historia maski przeciwgazowej
Maski gazowe kojarzone są przede wszystkim z I wojną światową i pierwszym użyciem broni chemicznej w walce. A po tę sięgnęli Niemcy, którzy 17 października 1914 roku ostrzelali pozycje wojsk ententy granatami „wzbogaconymi” gazem łzawiącym. Okazuje się jednak, że chroniących zdrowie masek ludzie próbowali używać już wcześniej, nie tylko przed "pomysłowymi" skutkami wojen.
Pierwsze prowizoryczne maski przeciwgazowe pojawiły najprawdopodobniej w 1799 r. Do użytku w przemyśle wydobywczym wprowadził je pruski inżynier górnictwa Alexander von Humboldt.
Wracając do wojny - na początku I wojny światowej kanadyjscy żołnierze zaczęli wykorzystywać polowe środki doraźne w celu ochrony przed niemieckimi atakami z użyciem chloru. Zazwyczaj ochraniali swoje drogi oddechowe szmatami nasączonymi moczem. Przykładali je do twarzy w trakcie ataków gazowych.
Wcześniej, w 1912 r. amerykański wynalazca Garrett Morgan stworzył, a następnie w 1914 opatentował, urządzenie złożone z wełnianego kaptura, z którego wystawały elastyczne węże zwisające do ziemi, przez które oddychało się powietrzem z założenia mniej zanieczyszczonym, niż to wyżej. Funkcję filtra pełniły zmoczone gąbki włożone do wlotu węży. Morgan i jego pomysł zostały docenione w 1916 r., gdy jego brat i dwóch ochotników dzięki tym maskom uratowali wielu ludzi znajdujących się w wypełnionych dymem i szkodliwymi oparami tunelach pod Jeziorem Erie, na terenie elektrowni wodnej w Cleveland.
W roku 1915 brytyjski oficer dr. Cluny MacPherson, który był doradcą wojskowym do spraw gazów trujących, opracował w czasie służby pod Gallipoli (europejska część Turcji) konstrukcję złożoną z hełmu więźnia z wrogiej armii. Hełm stanowił stelaż, do którego przymocowana była osłona z materiału ze szklanymi okularami umożliwiającymi obserwację. Materiał nasączony był związkiem chemicznym, który absorbował często używany wtedy w atakach chemicznych chlor. Urządzenie MacPhersona było pierwszym prototypem maski przeciwgazowej chroniącej brytyjskich żołnierzy przed bronią chemiczną armii.
Jednak pierwszą w pełni działającą maskę przeciwgazową z pochłaniaczem węglowym opracował w 1915 rosyjski chemik Nikołaj Zielinski. Była stosowana podczas I wojny światowej w celu ochrony przed wcześniej wspomnianymi niemieckimi atakami z użyciem broni chemicznej. W 1916 r. maska ta została zaakceptowana i uznana przez państwa ententy za stały i niezbędny element wyposażenia żołnierzy. Do dziś jest to najbardziej popularny typ maski przeciwgazowej na świecie, choć oczywiście z różnego typu unowocześnieniami. Jakie elementy zawiera współczesna maska i jakie są jej rodzaje? Wyjaśniamy niżej.
Rodzaje masek przeciwgazowych
Najczęściej spotykane są dwa rodzaje masek gazowych:
- Maski filtracyjne - oczyszczają skażone, wdychane powietrze za pomocą filtrów, filtropochłaniaczy lub pochłaniaczy.
- Maski izolacyjne - sprężone w wysokociśnieniowej butli powietrze doprowadzane jest elastycznymi przewodami lub regenerowane na drodze reakcji z odpowiednimi substancjami chemicznymi.
Jak zbudowana jest maska gazowa?
Budowa maski przeciwgazowej zależy od jej rodzaju. Typowa filtracyjna maska gazowa składa się z:
- Części twarzowej – najczęściej zrobiona jest z gumy lub silikonu. Ma otwory do patrzenia wykonane z przeźroczystego materiału, zawory oddechowe i gwint umożliwiający podłączenie odpowiedniego pochłaniacza. Nowoczesne modele posiadają często podwójny zawór wydechowy, aby uniemożliwić zasysanie skażonego powietrza w momencie rozpoczynania wdechu oraz membranę umożliwiającą komunikację głosową (np. maski wojskowe). Innym udogodnieniem są złącza, które umożliwiają spożywanie płynów, często z pomocą specjalnie przystosowanych manierek czy camelbaków.
- Torby na maskę – specjalnie zaprojektowana do wygodnego przechowywania i transportu maski. Może zawierać dodatkowe wyposażenie, np. środki odkażające lub zimowe wkładki chroniące przed szronem
- Pochłaniacza lub filtropochłaniacza - element na dole maski, wykonany z cienkiej blachy lub tworzywa sztucznego, uformowany na kształt płaskiej lub podłużnej, walcowatej puszki. Zwykle są zintegrowane z twarzową górą maski i przykręcane do gwintu lub wpinane w specjalne mocowania. Większe filtropochłaniacze, które w trakcie użytkowania znajdują się w torbie, przyłącza się do maski za pomocą giętkiej, karbowanej rury.
Z kolei typowa maska izolacyjna składa się z następujących elementów:
- Części twarzowej połączonej karbowaną rurą prowadzącą do pochłaniacza,
- worka oddechowego wykonanego z nieprzepuszczalnej, nagumowanej tkaniny, zaopatrzonego w zawór usuwający nadmiar tlenu. Worek ten miewa czasem kształt toroidalny i jest zakładany na szyję użytkownika,
- torby do przenoszenia maski i z dodatkowym wyposażeniem.
Działanie maski polega na przetwarzaniu wydychanego dwutlenku węgla i pary wodnej w tlen. W trakcie wydechu zużyte powietrze przechodzi przez pochłaniacz regeneracyjny, a następnie zbiera się w worku. Potem, przy wdechu, powietrze wraca tą samą drogą do płuc użytkownika. Ten sposób działa, ratuje życie, ale ma swoje wady. Dlatego ciągle poszukiwane są nowe rozwiązania.
Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.
Zobacz także:
- Czy grozi nam wojna? Ambasador USA: "Ameryka stoi ramię w ramię z Polską jako z partnerem w NATO"
- Ile Rosja traci przez zaatakowanie Ukrainy? Analitycy podają pierwsze wyliczenia
- Apel Ministerstwa Obrony Narodowej o nieupublicznianie zdjęć wojska i sprzętu wojskowego
Autor: Diana Ryściuk
Źródło: dobroni.pl, wikipedia
Źródło zdjęcia głównego: Rob Stothard/Getty Images
