Żubr europejski nazywany bywa królem puszczy. Nie bez przyczyny – majestatyczne zwierzę onieśmiela rozmiarami i dostojnością. Żyje w gęstych lasach liściastych i mieszanych kilku państw Starego Kontynentu, w tym w Polsce. Wyjątkowo liczna jest populacja żubrów w Białowieży, choć można je spotkać także na innych terenach. Warto wiedzieć, że żubra uważa się za ważny przyrodniczy symbol kraju.
Gdzie żyją żubry w Polsce?
W przeszłości żubr europejski zamieszkiwał tereny całej Europy. Z czasem jego populacja zaczęła się zmniejszać. W XIX wieku w Polsce zwierzę można było spotkać głównie w Puszczy Białowieskiej. Po wybuchu I wojny światowej jego liczebność jednak drastycznie zmalała, a w 1919 roku zginął ostatni żyjący na wolności żubr w Białowieży.
Mimo to gatunek po pewnym czasie się odrodził. Było to zasługą zamkniętych hodowli żubrów, a także sprowadzenia kilku osobników z zagranicy. Dzięki żmudnemu odbudowywaniu populacji żubr europejski wkrótce na nowo zagościł w polskich lasach.
Współcześnie żubr w Polsce ma się dobrze. Zgodnie z badaniami z 2017 roku na terenie kraju znajdowały się wówczas aż 1653 osobniki w stanie wolnym. Oprócz tego w hodowli żubrów żyło 238 przedstawicieli gatunku. W stanie wolnym najczęściej spotykano żubry w Białowieży – odnotowano tam aż 654 zwierzęta. Drugie miejsce zajmowała populacja żubra w Bieszczadach, obejmująca 487 osobników. Ponadto gatunek był widziany również w województwie zachodniopomorskim (216 sztuk), w Puszczy Knyszyńskiej (158 sztuk) oraz w Puszczy Boreckiej (120 sztuk).
Wygląda na to, że żubry na nowo zadomowiły się w Polsce, a ich liczba z roku na rok rośnie. Mimo to spotkanie ich na żywo nie należy do łatwych. Dzięki nowym technologiom żubry w Lasach Państwowych można jednak obserwować online. Taką atrakcję oferuje chociażby Nadleśnictwo Browsk.
Zwierzęta
Charakterystyka żubra europejskiego
Żubr to zwierzę stadne, wyróżniające się dużymi rozmiarami. Samiec żubra osiąga od 172 do 188 cm w kłębie. Charakteryzuje się przy tym pewną dysproporcją ciała – przód jest niezwykle masywny, natomiast tył stosunkowo wąski. Waga żubra może wynosić od 440 do 920 kg, co czyni z niego prawdziwego kolosa. Samica żubra jest nieco mniejsza – ma średnio 152 cm wysokości w kłębie i może ważyć od 320 do 640 kg.
Zarówno samica, jak i samiec żubra mają krótkie i grube rogi oraz grubą szyję z wyraźnie zaznaczonym podgardlem. Charakteryzują się także gęstą, brunatnoszarą sierścią, która jest dłuższa w przedniej części. Wyróżnia się dwa jej rodzaje: letnią i zimową.
Co jedzą żubry? Ich głównym pożywieniem są rośliny zielne oraz trawy. W okresie zimy i wczesnej wiosny żubry poszerzają swoją dietę o żołędzie, a także korę i pędy drzew.
Okres godowy żubra europejskiego przypada między lipcem a wrześniem, a ciąża samicy trwa 254–257 dni. Po tym czasie na świat przychodzi jedno młode. Warto wiedzieć, że żubrzyca rodzi zazwyczaj co dwa lata.
Ochrona żubra w Polsce
Ochrona żubra sięga wielu wieków wstecz. Już w statutach litewskich z 1529 roku można znaleźć zapisy dotyczące surowych kar dla kłusowników. Z kolei w okresie zaborów car Aleksander I zakazał odstrzału żubrów bez jego zgody. Za sprzeciwienie się zapisom dekretu groziła nawet kara śmierci.
Konieczność wzmożonej ochrony gatunku została podniesiona także w XX wieku, kilkanaście lat po tym, jak zginął ostatni żubr w Białowieży. W 1938 roku wydano rozporządzenie ministra wyznań religijnych i oświecenia publicznego, według którego zwierzęta te zostały uznane za gatunek ściśle chroniony. Ponadto w 1952 roku żubr został objęty ochroną gatunkową, a od 1966 roku figuruje również w tzw. czerwonej księdze jako zwierzę zagrożone wyginięciem.
Jakiej ochronie podlega dzisiaj żubr: ścisłej czy częściowej? Główne przepisy, które regulują tę kwestię, to ustawa o ochronie przyrody z 16 kwietnia 2004 roku. Według niej zwierzę objęte jest ścisłą ochroną czynną, która w razie potrzeby dopuszcza możliwość wykonywania zabiegów ochronnych, stanowiących ingerencję w naturalne procesy. Oznacza to, że dopuszczalny jest np. odstrzał żubrów, jednak musi być podyktowany odpowiednimi przesłankami oraz przeprowadzony po uzyskaniu specjalnego pozwolenia.
Ciekawostki o żubrach
Z żubrem europejskim wiąże się kilka ciekawostek. Oto niektóre z nich:
- żubry zjadają 40–60 kg roślin dziennie;
- samiec żubra nazywany jest bykiem, a samica krową;
- populacja żubra w Polsce wywodzi się od 12 osobników;
- najstarszy żubr z hodowli to samica Gudila II, która dożyła 30 lat;
- istnieje zwierzę o nazwie żubroń, które stanowi krzyżówkę żubra z bydłem domowym.
Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.
Zobacz także:
- "Mógłby nas zawstydzić". Jaskier, niezwykle przyjazny pies, szuka ciepłego domu
- Maltretowane i skazane na ubój konie zyskują dzięki nim szansę na nowe życie. "Zachęcamy do podpisania petycji"
- Co je mysz domowa? Najpopularniejszy posiłek myszy
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Ruben Earth/Getty Images