Tymotka łąkowa to trawa pastewna, zwana również brzanką pastewną. Jest bardzo wartościowa, bogata w wiele substancji odżywczych. Roślina daje wysokie plony oraz polepsza jakościowo pastwiska. Jest chętnie zjadana przez zwierzęta – na surowo oraz jako siano.
Pyłki tymotki łąkowej są najlepiej poznanym alergenem, który według niektórych badaczy mógłby stanowić uniwersalny alergen do diagnostyki oraz odczulania osób zmagających się z alergią na pyłki traw.
Dalsza część artykułu znajduje się pod materiałem wideo
Tymotka łąkowa – opis i cechy charakterystyczne
Tymotka łąkowa (Phleum pratense) wywodzi się z rodziny wiechlinowatych. Bywa nazywana także brzanką pastewną. Tymotka łąkowa występuje powszechnie na terenach, gdzie dominuje wilgotne powietrze oraz chłodny, morski i kontynentalny klimat. Pojawia się także na obszarach gór o średniej wielkości. Trawa ta została przez przypadek przywieziona z Europy do Ameryki Północnej przez pierwszych osadników.
Pierwszy raz wspomniał o niej botanik, John Hurd, który w 1711 roku opisywał rośliny rosnące na terenie New Hampshire. Dziś tymotka łąkowa rośnie w niemal całych Stanach Zjednoczonych oraz w Kanadzie. Trawa znajduje się w rejestrze roślin rolniczych Unii Europejskiej. Jest także jedną z najpopularniejszych w Polsce traw łąkowych i pastewnych. To niezwykle cenna roślina, o wysokich walorach smakowych i licznych właściwościach – zawiera wiele cennych substancji odżywczych. Dostarcza wysokich plonów oraz polepsza jakościowo pastwiska. Jest bardzo lubiana przez zwierzęta – zarówno w formie zielonki, jak i siana.
Tymotka łąkowa rośnie na wysokość od osiemdziesięciu do stu pięćdziesięciu centymetrów. Ma niewielką masę korzeniową, jej źdźbła są bardzo sztywne, gładkie i proste, u podstawy wyposażone w zgrubienia przypominające cebulki. Liście rośliny są zwinięte w pączki, natomiast po rozwinięciu są szorstkie, matowe i przybierają formę lancetowatą. Trawa wytwarza szorstką wiechę o kształcie kłosów, która osiąga długość do trzydziestu centymetrów. Kłoski wyposażone są w jeden kwiat. Nasiona tymotki po osiągnięciu dojrzałości mają tendencję do wypadania z plewek, co może prowadzić do strat na plantacjach.
Tymotka łąkowa – uprawa
Tymotka łąkowa najlepiej odnajduje się na glebach wilgotnych lub średnio wilgotnych, żyznych, próchniczych, zwięzłych, świeżych. Z tego powodu najczęściej można ją spotkać na łąkach i przydrożach, a niekiedy także na stanowiskach ruderalnych i na nieużytkach. Roślina dobrze znosi mróz oraz krótkotrwałe podtapianie.
Dobrze radzi sobie z długotrwałą okrywą śnieżną oraz ostrym, mroźnym powietrzem – może być więc uprawiana w terenach górskich. Nie ma również specjalnych wymagań w kwestii pH gleby. Nie wytwarza jednak zbyt wielu odrostów, nie ma dobrze rozbudowanego systemu korzeni oraz późno wkracza w wiosenną wegetację. Dlatego też na terenach bogatych w azot i żyznych bywa wypierana przez inne gatunki roślin.
Tymotka łąkowa fatalnie reaguje na zasolenie podłoża, suszę, niedobory cynku i magnezu w ziemi, zacienienie i częste koszenie. Bardzo długo zajmuje jej odrastanie po cięciu oraz rozwijanie się po wysiewie. Tymotka łąkowa daje najwyższe plony podczas pierwszego odrostu na wiosnę. Następne odrosty są nieco słabsze z powodu słabej odporności rośliny na niskie koszenie. Wielokrotne ścinanie tymotki osłabia plonowanie oraz doprowadza do tego, że trawa ustępuje runi.
Tymotka łąkowa – odmiany
Odmiany tymotki łąkowej różnią się pokrojem, właściwościami morfologicznymi oraz terminem kłoszenia. Część z nich jest polecana do uprawy na nasiona, a część bardziej nadaje się do parków czy poboczy dróg. Według danych Centralnego Ośrodka Badań Odmian Roślin Uprawnych tymotka łąkowa ma obecnie szesnaście odmian: ‘Skaut’, ‘Dolina’, ‘Skala’, ‘Secesja’, ‘Egida’, ‘Prosna’, ‘Orlica’, ‘Kata’, ‘Barfleu’, ‘Kaba’, ‘Promesse’, ‘Granolina’, ‘Kowinka’, ‘Timoturf’, ‘Lischka’ i ‘Skald’.
Tymotka łąkowa – pylenie
Obecnie występuje około ośmiuset rodzajów i około dziesięciu tysięcy gatunków traw wiatropylnych. Wszystkie są ze sobą spokrewnione, dlatego alergeny konkretnych gatunków w zasadzie się od siebie nie różnią. Tak jak reszta traw tymotka łąkowa rozpoczyna pylenie w maju, gdy rośliny zaczynają kwitnąć.
Okres pylenia tymotki łąkowej trwa do końca września, ale najintensywniejsze pylenie przypada na czas od połowy maja do początku lipca. Pyłki tymotki łąkowej mogą odegrać dużą rolę w leczeniu alergii. Są bowiem najlepiej poznanymi i najdokładniej zbadanymi pyłkami traw. Według niektórych badaczy pyłki tymotki łąkowej mogą posłużyć za uniwersalny alergen do diagnostyki oraz odczulania (immunoterapia alergenowa swoista) chorych zmagających się z alergią na pyłek traw.
Zobacz także:
- Co pyli w maju? Sprawdź, jakich roślin unikać w tym miesiącu
- Kalendarz i mapa dla alergików. Co i kiedy pyli?
- Ciężki czas dla alergików. "Najgorsze są takie piękne, lekko wietrzne, słoneczne dni"
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Jena Ardell/Getty Images