Mikroplastik jest mieszaniną mikroskopijnych cząsteczek tworzyw sztucznych. To maleńkie fragmenty różnego rodzaju materiałów w postaci odłamków, włókien, płatków i granulek. Terminu "mikroplastik" używa się przede wszystkim w kontekście zanieczyszczenia środowiska, ponieważ cząsteczki tworzyw sztucznych stanowią jeden z głównych elementów zanieczyszczających morza i oceany. Mikroplastik jest także wykorzystywany w produkcji niektórych produktów codziennego użytku, takich jak pasta do zębów, balsamy do ciała czy kosmetyki kolorowe.
Jak powstaje mikroplastik?
Najprostszą definicją mikroplastiku jest stwierdzenie, iż to rodzaj plastiku, ale w wersji mikroskopijnej. W jego skład wchodzą przede wszystkim: polistyren, polipropylen i polietylen oraz włókna nylonowe, poliestrowe i akrylowe. Istnieją jednak dwa jego rodzaje: pierwotny i wtórny, które różnią się źródłem pochodzenia.
Mikroplastik pierwotny to cząsteczki, które są mikroskopijne już na początku swojego istnienia. Powstają w czasie różnych codziennych czynności, m.in. podczas tarcia opon samochodowych o jezdnię lub prania ubrań z syntetycznych materiałów. Mikroplastik wtórny z kolei to mieszanina, która powstaje w wyniku rozpadu kawałków plastiku na mniejsze. Dzieje się tak np. podczas rozkładu butelek typu PET, kruszenia się plastikowych opakowań czy rozpadu sieci rybackich.
Dlaczego mikroplastik jest szkodliwy dla środowiska?
Naukowcy szacują, że w morzach i oceanach może pływać nawet kilkaset ton mikroplastiku. Nietrudno się domyślić, że ten nienaturalny dla podwodnego świata składnik jest szkodliwy zarówno dla morskiej fauny i flory, jak i dla całego wodnego ekosystemu. Mikroplastik wpływa do układów pokarmowych zwierząt (zwłaszcza ryb i ptaków morskich) oraz oblepia morskie rośliny, to zaś prowadzi do rozwoju u nich chorób, a często nawet do śmierci. Znacznie wpływa także na płodność zwierząt, co skutkuje zmniejszeniem ich populacji.
Skąd bierze się mikroplastik w wodzie?
Choć mikroplastik często spotykany jest także na lądzie, najwięcej znajduje się go w wodzie. Dlaczego to właśnie woda narażona jest na największe zanieczyszczenia? Syntetyczne włókna i cząsteczki trafiają do niej podczas każdego prania ubrań, spłukiwania wody w toalecie czy zwykłego prysznica. Mikroplastik jest także zmywany z ulic w czasie deszczu, skąd trafia do kanalizacji. Oczyszczalnie ścieków nie są niestety w stanie oczyścić wody ze wszystkich cząsteczek, dlatego często trafiają one z powrotem do rzeki, która następnie wpada do mórz i oceanów. Woda roznosi zaś mikroplastik po całym świecie, a jego śladowe ilości można znaleźć nawet w ciałach zwierząt żyjących na Arktyce.
Czym jest mikroplastik w kosmetykach?
Mikroplastik to jednak nie tylko składowa zanieczyszczeń. Znaleźć go można także w kosmetykach, takich jak kremy, peelingi, środki do higieny osobistej czy produkty do makijażu. Jego mikrogranulki odgrywają w kosmetykach różne role. Mogą np. pełnić funkcję zagęszczacza lub drobinek złuszczających. Lepiej jednak unikać kosmetyków, w których występuje mikroplastik. Co prawda ten zawarty w produktach kosmetycznych nie jest szkodliwy dla zdrowia lub cery, ale wciąż szkodzi środowisku. Gdy stosujemy zawierające go kosmetyki, cząsteczki spłukiwane są do kanalizacji, a stamtąd do zbiorników wodnych. Szacuje się, że aż 30 procent mikroplastiku z produktów kosmetycznych trafia do mórz i oceanów.
Jak chronić środowisko przed mikroplastikiem?
Podstawowym sposobem walki z wyniszczającym podwodny świat mikroplastkiem jest zmniejszenie zużycia plastiku ogólnie. Najlepiej zrezygnować z używania tych produktów, które łatwo zastąpić ekologicznymi odpowiednikami. Chodzi tu m.in. o plastikowe butelki i opakowania, słomki do picia, patyczki do uszu, torebki foliowe oraz jednorazowe sztućce i naczynia. Z listy rzeczy codziennego użytku powinny też zniknąć kosmetyki zawierające mikroplastik. Niestety rzadko jest on wymieniany na liście składników danego produktu. W Internecie można jednak znaleźć pełną listę producentów wykorzystujących mikroplastik. Innym ważnym elementem walki z zanieczyszczającymi środowisko cząsteczkami tworzyw sztucznych jest recykling. Segregacja śmieci znacznie zmniejsza ilość wytwarzania plastiku.
Zobacz także:
- Chciał powstrzymać kichanie, a doprowadził do uszkodzenia tchawicy. Jak to możliwe?
- Michał Figurski o swojej chorobie. "Zaniedbana cukrzyca jest chorobą śmiertelną"
- Otaczająca nas przestrzeń może wpływać na pracę mózgu. Ekspertka tłumaczy, jak to działa w praktyce
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Svetlozar Hristov/Getty Images