Święta Bożego Narodzenia obchodzone są w Polsce dość hucznie. Już od początku grudnia rozpoczyna się przedświąteczna gorączka przygotowań. Niezwykle ważna jest Wigilia, obchodzona 24 grudnia, kiedy to spożywana jest uroczysta kolacja, a także rozdawane są upominki. O północy w kościołach odbywa się nabożeństwo upamiętniające oczekiwanie i modlitwę pasterzy w drodze do Betlejem - pasterka. Ważnym momentem jest również łamanie się opłatkiem i wspólne śpiewanie kolęd. Nieco inaczej święta wyglądają w innych krajach Europy i świata. Sprawdź, jakie tradycje mają poszczególne państwa.
- Tradycje bożonarodzeniowe w Polsce.
- Jakie są symbole wigilijne?
- Jakie tradycje bożonarodzeniowe są w innych krajach?
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Tradycje bożonarodzeniowe w Polsce
Ubieranie drzewka, czyli strojenie choinki, to jeden z ulubionych zwyczajów świątecznych. Pierwotnie w domach wieszano pod sufitem gałązki jemioły, sosny czy jodły, co miało symbolizować zwycięstwo życia nad śmiercią. Zwyczaj został przeniesiony do wielu domów na całym świecie. Choinka jest zwana "drzewkiem życia", a prezenty układane pod nią mają przypominać dary składane Dzieciątku Jezus. Jednocześnie są one świadectwem dobroci i nawiązaniem do zwyczajów pierwszych chrześcijan, którzy składali sobie wzajemnie dary.
Początkiem obchodów Bożego Narodzenia jest w Polsce jest Wigilia i spożywana w jej trakcie wieczerza. Tradycja nakazuje przygotowanie 12 potraw, a także przełamanie się przez wszystkich uczestników kolacji opłatkiem. Najpopularniejszymi potrawami, które można znaleźć na wigilijnym stole, są: barszcz czerwony, zupa grzybowa, kluski z makiem, pierogi, kapusta z grzybami, karp. Polska tradycja Bożego Narodzenia nakazuje spróbowanie każdej z potraw, co ma zapewnić szczęście i pomyślność przez cały rok.
Symbole wigilijne - co symbolizuje sianko, karp czy mak?
Każda z potraw jest symboliczna, np. karp uznawany jest za gwarancję dostatku i siły, grzyby szczęścia, a potrawa z makiem ma zapewnić bogactwo i potomstwo. Miód odpowiada natomiast za szczęście i miłość, a orzechy za płodność. Zwyczajem bożonarodzeniowym jest także wkładanie sianka pod obrus: jest ono symbolem ubóstwa Jezusa. Niegdyś ustawiano również snopy siana w izbie, aby zapewnić sobie dobrobyt przez cały kolejny rok. Z kolacją wigilijną związany jest jeszcze jeden zwyczaj - wypatrywanie pierwszej gwiazdki na niebie. To właśnie wtedy powinna rozpocząć się wieczerza, przed kolacją należy też podzielić się opłatkiem, co ma zbliżyć i połączyć wszystkich obecnych.
W wielu polskich domach stawia się na wigilijnym stole dodatkowe nakrycie dla zbłąkanego wędrowca. W tę wyjątkową noc nikt nie powinien być sam - jest to też wyraz pamięci o wszystkich, którzy odeszli bądź z innych powodów nie mogą zasiąść do wspólnego posiłku. Podczas wieczerzy słucha się kolęd i wspólnie je śpiewa, a o północy wiele osób wybiera się na nabożeństwo zwane pasterką, by wspólnie oczekiwać narodzin Jezusa.
Boże Narodzenie w Hiszpanii, Szwecji i Niemczech - tradycje
Choć Święta Bożego Narodzenia obchodzone są w wielu krajach, zwyczaje i obrzędy bożonarodzeniowe różnią się nieco między sobą. Na przykład w Hiszpanii zamiast opłatka pojawia się chałwa, a wieczerza rozpoczyna się dopiero po Pasterce. Jej kontynuacją są tańce i zabawa na zewnątrz, aż do rana. Głównym daniem wigilijnym jest natomiast pieczona ryba. Prezenty rozdawane są 6 grudnia, a podczas kolacji wigilijnej uczestnicy otrzymują jedynie drobne upominki, ukryte w cieście nazywanym ciastem "Trzech Królów".
Jeszcze inne tradycje bożonarodzeniowe kultywowane są w Szwecji, gdzie na przykład zamiast śpiewania kolęd odbywają się tańce wokół choinki. Ważnym zwyczajem w tym kraju jest też odwiedzanie osób samotnych. Powszechnie spotykanymi potrawami są galaretka wieprzowa i lutefisk, czyli suszona, a następnie moczona ryba, głównie dorsz. W Niemczech z kolei święta trwają całe trzy dni, w Wigilię zapala się światła na choince, wręcza prezenty i śpiewa wspólnie kolędy.
Boże Narodzenie we Francji i Grecji - zwyczaje świąteczne i tradycje
Francuskie święta różnią się od polskich tym, że nie obchodzi się Wigilii, a uroczystości rozpoczynają się 25 grudnia. Świąteczny obiad to przede wszystkim indyk nadziewany kasztanami, a prezenty znaleźć można w butach, ustawionych przy kominku. We Francji upominki przynosi mały Jezus.
Greckie Boże Narodzenie obywa się bez choinki, natomiast prezenty wręcza się 1 stycznia. Dzieci śpiewają kolędy, za które otrzymują często słodycze i suszone owoce. Co ciekawe, zamiast choinek, jako świąteczne ozdoby stają oświetlone miniatury statków - to symbol nowej drogi życiowej, na którą wstępują ludzie po narodzinach Jezusa. Domownicy dzielą się chlebem specjalnie wypiekanym na tę okoliczność, nazywanym Chlebem Chrystusa. Na stole zaś królują słodkości - ciastka i baklawa.
Tradycje na Boże Narodzenie w Wielkiej Brytanii
W Wielkiej Brytanii przygotowania do Bożego Narodzenia rozpoczynają się, podobnie jak w Polsce, już na początku grudnia. Brytyjczycy nie przywiązują jednak tak dużej wagi do wieczerzy wigilijnej - główną uroczystością jest jest dla nich pierwszy dzień świąt, czyli 25 grudnia. Rano dzieci znajdują prezenty pod choinką, a później cała rodzina zasiada do świątecznego obiadu.
Na brytyjskim stole tradycyjnie pojawia się pieczony indyk, a także słodkie desery i przekąski, takie jak Christmas pudding czy mince pies. Często całymi rodzinami bawią się w świąteczne zabawy przy stole - np. rozrywanie Christmas Crackers, które kryją w sobie drobne upominki i papierowe korony.
Jedna z kluczowych brytyjskich tradycji świątecznych jest Boxing Day. Obchodzony jest 26 grudnia, czyli dzień po Bożym Narodzeniu. Pierwotnie był dniem, kiedy dawano prezenty pracownikom, służbie i osobom potrzebującym, a dziś to przede wszystkim czas wyprzedaży w sklepach i sportowych wydarzeń, np. meczów piłki nożnej.
Zobacz także:
- Symbole i zwyczaje świąt Bożego Narodzenia - co oznaczają i skąd pochodzą?
- Co region to inny zwyczaj. Tradycje bożonarodzeniowe i wierzenia z różnych części Polski
- Jak dawniej wyglądały święta? "Trzeba było wstać 5-6 rano i wydać ostatnie dyspozycje służbie"
Autor: Adrian Adamczyk/Regina Łukasiewicz
Źródło zdjęcia głównego: GettyImages