- Status prawny pierwszej damy w Polsce - brak jednoznacznych przepisów prawnych, jednak pełni rolę reprezentacyjną, której zadania wyznaczają tradycja i protokół dyplomatyczny.
- Obowiązki pierwszej damy - aktywność w działaniach społecznych, udział w uroczystościach państwowych, wsparcie inicjatyw charytatywnych i kulturalnych.
- Rezygnacja z pracy zawodowej - chociaż formalnie nie ma obowiązku, zwyczajowo Pierwsza dama rezygnuje z dotychczasowego zawodu, by poświęcić się pełnieniu nowej roli.
- Pensja i emerytura - Pierwsza dama nie otrzymuje pensji, ale w 2021 roku wprowadzono przepisy umożliwiające opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne, co zapewnia jej wyższą emeryturę po zakończeniu kadencji.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Pierwsza dama w Polsce. Jaką pełni funkcję?
Pierwsza dama to tytuł, który nadawany jest małżonce urzędującego Prezydenta PR. Obecnie funkcję tę pełni Agata Kornhauser-Duda, jednakże w związku z tym, że Andrzejowi Dudzie kończy się właśnie druga kadencja, już niedługo się to zmieni. Przy okazji wyborów prezydenckich warto więc przyjrzeć się bardziej szczegółowo obowiązkom, a także uprawnieniom pierwszej damy. Czym się zajmuje? Czy otrzymuje pensję za swoją pracę? Czy może liczyć na emeryturę? Dowiecie się tego z niniejszego artykułu.
Warto na początku zwrócić uwagę na to, że kwestia statusu prawnego żony prezydenta lub męża prezydentki jest w Polsce legislacyjną próżnią. Wiele zagadnień nie zostało jednoznacznie określonych w prawie, jednakże możemy tu mówić o pewnych zasadach zwyczajowych, którym pierwsza dama podlega, mimo braku odpowiednich zapisów w konstytucji oraz ustawach. Choć z pełnieniem funkcji pierwszej damy nie wiążą się żadne uprawnienia polityczne, to zwyczajowo pełni ona funkcje reprezentacyjne.
Czy pierwsza dama musi rzucić dotychczasową pracę?
Przy okazji wyborów prezydenckich często pojawia się pytanie o życie zawodowe pierwszej damy. Niektóre z małżonek kandydatów pracują bowiem zarobkowo, w związku z czym wiele osób zastanawia się, czy rezygnacja z tejże pracy jest w tym przypadku obowiązkowa. Jak czytamy w serwisie bankier.pl, formalny zakaz pracy dla żony urzędującego prezydenta Polski nie istnieje. Jednakże mimo to w naszym kraju zwyczajowo przyjęło się, że małżonka prezydenta rezygnuje ze swojego dotychczasowego zajęcia, by w pełni poświęcić się nowym obowiązkom. Choć teoretycznie jest to jej wybór, oczekuje się jednak, że pierwsza dama postąpi w taki właśnie sposób.
Dlatego też na przykład Agata Kornhauser-Duda, która przed prezydenturą męża pracowała jako nauczycielka języka niemieckiego w liceum, od 10 lat pozostaje nieaktywna zawodowo. Czy otrzymuje pensję w związku z funkcją pierwszej damy? Czy opłacane są jej składki emerytalne? Dowiecie się w dalszej część artykułu.
Pierwsza dama - obowiązki i uprawnienia
Choć polskie prawo nie precyzuje roli pierwszej damy, protokół dyplomatyczny i wieloletnia tradycja wyznaczają jej konkretne zadania. Żona prezydenta towarzyszy głowie państwa podczas oficjalnych wizyt zagranicznych, spotkań z liderami innych krajów oraz uroczystości w kraju - zarówno tych odbywających się w Pałacu Prezydenckim, jak i poza nim.
Pierwsze damy angażują się także w działalność społeczną, wspierają akcje charytatywne, promują kulturę i edukację. Obecna pierwsza dama, Agata Kornhauser-Duda, angażuje się między innymi w takie inicjatywy jak Konkurs "Młody Promotor Polski", Akcja "Usłyszeć dzieci" czy Konkurs "Razem dla seniorów".
Choć aktywność pierwszych dam jest widoczna i często komentowana, warto pamiętać, że nie pełnią one funkcji wybieralnej - mandat społeczny otrzymuje wyłącznie prezydent. Choć oficjalnie nie pełni żadnego urzędu, oczekiwania wobec pierwszej damy są wysokie - to rola wymagająca taktu, dyplomacji i ogromnego zaangażowania.
Czy pierwsza dama otrzymuje pensję?
Pierwsza dama nie otrzymuje za swoją działalność miesięcznej pensji. Jednakże w 2021 roku w życie weszły przepisy, które pozwalają pierwszym damom na uzyskanie "rekompensaty" za okres pełnienia obowiązków u boku prezydenta. Zgodnie z nowymi regulacjami, państwo opłaca za nie składki na ubezpieczenia społeczne, w tym emerytalne. Dzięki temu Agata Kornhauser-Duda, po osiągnięciu wieku emerytalnego, będzie mogła otrzymać wyższe świadczenie z ZUS. Ile wyniesie jej emerytura?
Emerytura pierwszej damy w Polsce - ile wynosi?
Jak informuje Kancelaria Prezydenta, składki na ubezpieczenie społeczne pierwszej damy są naliczane wstecz, od prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.
- Małżonka Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe Małżonki Prezydenta RP stanowi kwota prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłaszana w Monitorze Polskim na dany rok - wyjaśnili pracownicy Kancelarii Prezydenta dziennikowi "Fakt".
W 2024 r. kwota prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia wynosiła 7 824 zł. W 2025 roku przewidywane są jednak podwyżki, w związku z którymi średnia płaca ma wynieść 8 673 zł (zgodnie z danymi zawartymi w budżecie na ten rok).
Jak podaje portal forsal.pl, dzięki państwowym składkom Agata Kornhauser-Duda może liczyć na emeryturę wyższą od średniej krajowej. Dokładna wysokość świadczenia zależeć będzie od ogólnych zasad obliczania emerytur oraz ewentualnych przyszłych waloryzacji.
Zobacz także:
- Pozostają w cieniu, ale zna je cały świat. Oto prawdziwe oblicze pierwszych dam
- Przez 8 lat ubierała pierwszą damę: "Wszystko zgodnie z protokołem"
- Od Jackie Kennedy po Melanię Trump. Te pierwsze damy zawsze "kradły show"
Autor: Regina Łukasiewicz
Źródło: Bussines Insider, forsal.pl, money.pl, bankier.pl, prezydent.pl
Źródło zdjęcia głównego: MWMEDIA