Jak uczyć się z dzieckiem w domu? MEN przygotowało poradnik

Ministerstwo Edukacji Narodowej przygotowało poradnik dla nauczycieli i rodziców, dotyczący nauczania zdalnego uczniów klas I-III szkół podstawowych. Można w nim znaleźć porady m.in. o tym, jak zaplanować dziecku czasu, wspierać je w rozwoju i w edukacji w warunkach domowych, a także jak kontaktować się z nauczycielami.

Ministerstwo Edukacji publikuje poradnik o zdalnym nauczaniu

Poradnik jest dostępny na stronie internetowej Ministerstwa Edukacji Narodowej. Jak powiedziała rzeczniczka prasowa MEN Anna Ostrowska, jest on skierowany do nauczycieli i rodziców uczniów klas I-III szkół podstawowych. Zebrane są w nim wskazówki dotyczące planowania i organizacji czasu spędzanego z dzieckiem w domu oraz odnośniki do materiałów, które mogą być wykorzystywane do nauki na odległość. Znalazły się w nim również praktyczne porady na temat wczesnego wspomagania rozwoju realizowanego w warunkach domowych.

W publikacji znalazły się też porady dotyczące aktywizacji dzieci oraz podpowiedzi, jak w warunkach domowych zorganizować eksperymenty, doświadczenia czy rodzinne projekty.

W edukacji zdalnej ważne jest również bezpieczeństwo podczas korzystania z internetu oraz ustalenie odpowiedniej formy kontaktu z nauczycielem, o tym również piszemy w naszym materiale. W fragmencie dotyczącym wczesnego wspomagania rozwoju w warunkach domowych zwróciliśmy szczególną uwagę na to, jak uczą się małe dzieci, a także jak podczas codziennych działań wspierać rozwój dziecka

– dodała Ostrowska.

Poradnik dla nauczycieli i rodziców - czego dotyczy?

Poradnik składa się z trzech części:

wstępu, w którym wyjaśniono, jaką rolę pełni edukacja wczesnoszkolna prowadzona ze względu na sytuację epidemiczną zdalnie,
części adresowanej do rodziców i
części adresowanej do nauczycieli.

Podano w nim, że proces wychowania i kształcenia prowadzony w klasach I-III szkoły podstawowej umożliwia dziecku odkrywanie własnych możliwości i sensu działania. Ten sam proces realizowany obecnie w domu ma umożliwić dzieciom poznanie tych aspektów.

Rodzice powinni spokojnie przedstawić dzieciom sytuację, w której się znalazły, wyjaśniając przyczyny izolacji. W domu rodzice w sposób naturalny bawią się z dziećmi i każda zabawa, gra, rozmowa, wspólne oglądanie filmu to formy wspierające rozwój dziecka

– czytamy.

Wskazano, że czas, w którym dziecko nie chodzi do szkoły, można wykorzystać na to, aby stało się ono bardziej samodzielne, lepiej zorganizowane, odpowiedzialne. Pobyt w domu daje możliwość częstszych rozmów z dziećmi na interesujące je tematy. W ten sposób można wzbogacać ich słownictwo oraz wiedzę o świecie. Ważne jest także wspólne czytanie książek, rozmawianie o nich i wyjaśnianie. Głośne czytanie i słuchanie tekstu czytanego jest dobrą metodą wspierania nauki czytania.

Nauka w domu to możliwość realizowania rodzinnych projektów oraz słowna informacja zwrotna skierowana do dziecka, budująca świadomość jego własnych postępów, zasobów i potrzeb rozwojowych. Dziecko najlepiej rozwija się, kiedy uczestniczy w procesie nadawania znaczeń czynnościom i działaniom, które wykonuje. Wynika to z naturalnej potrzeby działania

– zaznaczono.

Zwracając się do rodziców, podkreślono, że dyrektorzy i nauczyciele ze szkół dokładają wszelkich starań, aby w różnych formach kontynuować nauczanie na odległość.

Jak czytamy w poradniku, "w obecnej sytuacji państwa rola – rodziców, którzy wspierają swoje dzieci w uczeniu się w domu – nabiera nowego znaczenia. Zachęcamy do stałego komunikowania się ze szkołą i współpracy z nauczycielami w zakresie organizacji zdalnego nauczania".

Wskazano też, że zawieszenie zajęć wychowawczych i dydaktycznych w szkołach nie oznacza, że najmłodsi uczniowie przestają kontynuować proces wychowania i kształcenia. Zaznaczono, iż "obecna sytuacja sprawia, że podstawa programowa edukacji wczesnoszkolnej powinna być realizowana – przy współpracy nauczyciela i rodziców – w domu rodzinnym. W tym czasie, dla wspierania rozwoju dzieci, realizowane są konkretne zadania zapisane w podstawie programowej".

Podano, że zadania te zobowiązują nauczycieli i wychowawcę do kontaktu z rodzicami, aby razem z nimi ustalić sposób i zakres realizowania działań edukacyjnych. W tym celu nauczyciele powinni zadbać o kontakt z rodzicami, wykorzystując np. stronę internetową szkoły, komunikatory, profile szkół, kontakt telefoniczny. Wskazano, że nauczyciele wspólnie z rodzicami powinni określić najdogodniejszą formę wzajemnego kontaktu, która pozwoli im na rozważne oraz odpowiedzialne zorganizowanie i prowadzenie w warunkach domowych odpowiednich form wspierania rozwoju dzieci.

Planowanie dziecku czasu

Wyjaśniono, że w obecnej sytuacji nauka w domu jest koniecznością. Trzeba jednak pamiętać, że ten szczególny czas powinien być przeznaczony nie tylko na zdobywanie wiedzy, ale także na rozwijanie innych form aktywności dziecka, w tym na aktywność fizyczną, odpoczynek i wzmacnianie relacji rodzinnych oraz pobudzanie zainteresowań.

Dlatego w poradniku wskazano na konieczność zaplanowania czasu dziecka i podzielenia go na np. cztery obszary.

Pierwszy z nich to edukacja, czyli np. indywidualna praca ucznia z materiałami przekazanymi czy wskazanymi przez nauczyciela i według jego wskazówek, zajęcia prowadzone przez nauczyciela online oraz inne formy nauki ucznia, takie jak wykonywanie prac domowych, ćwiczeń, czytanie lektur.
Drugi z obszarów to aktywność ruchowa. Wskazano na aktywności fizyczne bezpieczne i możliwe do wykonania w warunkach domowych, w tym np. proste ćwiczenia gimnastyczne, taniec).
Trzeci obszar to obowiązki domowe, w których wypełnianie dziecko powinno być zaangażowane (sprzątanie, pomoc przy posiłkach); można je wzbogacać np. o aspekty matematyczne (np. ważenie, odmierzanie, odliczanie), dotyczące ochrony środowiska (np. segregacja śmieci i rozmowa na ten temat).
Czwarty obszar to rozrywka. Podano, że chodzi o każdą formę zabawy i odpoczynku, która minimalizuje poczucie braku kontaktu z rówieśnikami. Dodano, że to okazja do podzielenia się z dziećmi swoimi pasjami, a także wspólne gry planszowe (pomoc w rozpoznawaniu i rozumieniu emocji dziecka np. w sytuacji doświadczania radości zwycięstwa czy zaakceptowania przegranej).

Wskazano też, że nauka w domu wymaga od dziecka większej samodzielności.

Zachęcaj swoje dziecko do samodzielnej pracy, wzmacniaj jego poczucie sprawstwa, doceniaj samodzielnie wykonane zadania. Zachęcaj dziecko do systematycznego uczenia się. Nagradzaj za pilność, systematyczność i samodzielną naukę

– czytamy.

Dalej w poradniku czytamy: "Zgłaszaj szkole na bieżąco swoje spostrzeżenia i wnioski, w szczególności dotyczące przebiegu uczenia na odległość (np. trudności techniczne, posiadane zasoby i możliwości sprzętowe).

Pomóż dziecku zorganizować warunki do nauki w domu – kącik, pomieszczenie, dostęp do komputera, tablet itd. Zadbaj o ograniczenie czynników, które mogą rozpraszać dziecko w czasie nauki. Wspólnie z dzieckiem ustalcie godziny nauki, przeplatane odpoczynkiem (zabawa, sport, rozrywka) lub innymi aktywnościami, np. prace w domu na rzecz rodziny".

Pomóż dziecku w pobieraniu materiałów, zrozumieniu poleceń. Doradź, w jaki sposób ma przechowywać pobrane materiały, pomóż w przekazywaniu rezultatów wykonanych prac".

Podkreślono, że w tej nietypowej sytuacji nauczyciele wciąż wypełniają swoje zadania, chociaż w zmienionej formie. Pozostają otwarci na współpracę z rodzicami i cały czas za pośrednictwem przekazywanych zadań, inspiracji, uwag mają wpływ na proces rozwoju dzieci.

W części poradnika dla nauczycieli wskazano, że obecnie największym wyzwaniem, jakie przed nimi stoi jest koordynowanie pracy uczniów w warunkach nauki w domu, zgodnie z realizowanym programem nauczania. Zamieszczono też informacje na temat polecanych ich stron i informacji, które mogą być przydatne w pracy zdalnej z uczniami.