Bocian biały (Ciconia ciconia) uchodzi za symbol polskiej przyrody. Jest tak charakterystyczny, że nie można pomylić go z żadnym innym gatunkiem. Najbliżej mu do bociana czarnego (Ciconia nigra).
Bocian biały w Polsce
Bocian biały ma białą głowę i większą część tułowia, a czarne jedynie pióra na skrzydłach. Oprócz tego ma czerwone nogi i długi dziób. Bocian biały mierzy zazwyczaj od 95 do 110 centymetrów, licząc od czubka głowy do ogona. Rozpiętość skrzydeł wynosi od 180 do 218 centymetrów. Jak zatem widać, jest to dość duży ptak. Waga bociana białego waha się od 3 do 4 kilogramów. Dorosłe osobniki są prawie nieme. Mogą jedynie syczeć. Odgłosem charakterystycznym dla tego gatunku jest klekot, który wydobywa się przy uderzaniu połówkami dzioba.
Bocian biały – występowanie
Ten gatunek bociana gniazduje na terenie Europy, w północno-zachodniej i południowej Afryce oraz południowo-zachodniej Azji. Był taki czas, że w naszym kraju koncentrowało się aż 25 proc. bocianiej populacji. Choć bocian jest ciągle bardzo popularny w Polsce, to warto wiedzieć, że w wielu europejskich krajach uchodzi za gatunek rzadki, a nawet zagrożony wyginięciem. Ma to związek z postępującą intensyfikacją rolnictwa i osuszaniem łąk na terenie Europy Zachodniej. Środowisko życia bociana białego to łąki i inne trawiaste skupiska podmokłe lub okresowo zalewane.
Co jedzą bociany białe?
Bocian biały jest mięsożercą. Żywi się różnymi zwierzętami – od owadów przez płazy, gady i ryby po małe ptaki i ssaki (np. norniki, ryjówki i krety), dżdżownice i duże owady (np. szarańczaki i chrząszcze). Osobniki tego gatunku szukają pokarmu zazwyczaj w podłożu, płytkich zbiornikach wodnych i skupiskach niższej roślinności.
Wędrówki bocianów
Jak powszechnie wiadomo, na okres zimy bociany odlatują z Polski do tak zwanych ciepłych krajów, czyli do Afryki. Wcześniej na przełomie sierpnia i września spotykają się licznie na bocianich sejmikach, po czym ruszają w drogę. Wiedzie ona przez cieśninę Bosfor, Bliski Wschód, Etiopię, Sudan i Ugandę. Zdarza się, że niektóre ptaki kontynuują podróż i docierają nawet do Zimbabwe czy RPA. Pojedyncze osobniki mogą także zostawać w Polsce, jednak zazwyczaj są one chore lub bardzo osłabione, co sprawia, że nie mają siły na lot. Na wiosnę, zazwyczaj pod koniec marca, bociany wracają do Polski.
Zwyczaje bociana białego
Bociany białe to ptaki stadne. Do gniazda jako pierwsze wracają samce, które przygotowują gniazdo na powrót samicy. Spotkanie pary zazwyczaj jest dość energiczne i huczne, towarzyszy mu głośny klekot i charakterystyczne wygnanie szyi. Mniej więcej przez miesiąc para bocianów stara się o potomstwo. Jaja wysiadywane są nieco ponad miesiąc. Bocian biały zazwyczaj zakłada gniazda na kominach i słupach energetycznych. Można je także znaleźć na dachu stodoły lub na drzewie.
Ochrona bociana białego
Dlaczego bocian biały jest pod ochroną? Wspomniane wcześniej zmiany w prowadzeniu gospodarstw wraz z ich postępującą industrializacją przyczyniły się do znacznego zmniejszenia populacji bociana białego. W Polsce gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną. Co 10 lat przeprowadzane są międzynarodowe spisy bocianów, które pozwalają monitorować ich liczebność. Dane z 2015 roku pokazują, że liczba bocianów białych spadła o 15–20 proc. w ciągu 10 lat. Im dalej na zachód, tym gorzej wygląda sytuacja. Notuje się tam spadki liczebności tego gatunku sięgające nawet 40 proc.
Bocian czarny - charakterystyka, występowanie, ochrona i pokarm
Bocian czarny jest gatunkiem ptaka wędrownego, który do Polski przylatuje najczęściej w drugiej połowie marca, natomiast zimę spędza w Afryce. Jest trochę mniejszy od bociana białego - mierzy zazwyczaj do 100 cm, licząc od czubka głowy do ogona, a rozpiętość skrzydeł wynosi 145–155 cm. Upierzenie bociana czarnego w większości jest czarne z fioletowo-zieloną opalizacją. Kontrastuje z nim biała część piersi, brzuch, barkówki i pokrywy podogonowe. Natomiast oko okala naga czerwona skóra.
Bocian czarny osiedla się daleko od siedlisk ludzkich, ponieważ jest bardzo lękliwy. Zbliżenie się człowieka do tego ptaka wysiadującego jaja sprawia, że opuszcza on swoje gniazdo i tym samym porzuca swoje potomstwo. Woli duże kompleksy leśne, w sąsiedztwie których znajdują się stawy rybne, łąki oraz doliny rzek.
Pokarm bociana czarnego nie różni się od pokarmu bociana białego. Chętnie więc jada płazy, drobne ryby, owady, drobne ssaki i dżdżownice.
Bocian czarny należy do gatunków nielicznych, dlatego objęty jest ścisłą ochroną. Ptaki te najliczniej występuje w północno-wschodniej i wschodniej części Polski.
Zobacz także:
- Gdzie bociany budują swoje gniazda? "Ich zły los zgotował im człowiek"
- Kamil założył ośrodek rehabilitacyjny dla bocianów. "To jest społecznik niesamowity"
- Bociany przylatują do Polski wcześniej. Według ekspertów to "niepokojące zjawisko"
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN
Źródło zdjęcia głównego: GettyImages/Gail Shotlander