Osobowość dyssocjalna nazywana jest również osobowością psychopatyczną. Osoby dotknięte tym zaburzeniem nie przestrzegają norm społecznych, nie uznają żadnych zasad i ograniczeń, nie szanują innych ludzi. Drugiego człowieka traktują zwykle przedmiotowo – jako środek do osiągnięcia celu. Nie wykazują żadnych uczuć wyższych: współczucia, empatii, wstydu, strachu czy wyrzutów sumienia. Cechuje je wysoka impulsywność, agresywność, skłonność do przemocy.
Osoba dyssocjalna bardzo często kojarzy się z kimś niebezpiecznym i jest w tym sporo racji – deficyty charakterystyczne dla tego typu osobowości prowadzą często do zachowań, które są społecznie szkodliwe, a nawet do przestępstw.
Problemy natury psychologicznej
Dyssocjalne zaburzenia osobowości – przyczyny
U źródeł powstania tego zaburzenia mogą leżeć zarówno czynniki biologiczne, jak i społeczne. Uwarunkowania biologiczne to niedojrzałość mózgu oraz dysfunkcje układu limbicznego odpowiedzialnego za emocje. Wskazywane są także czynniki genetyczne oraz wpływ używek na rozwijający się płód. Wykształceniu się dyssocjalnym zaburzeniom osobowości sprzyja też specyficzne środowisko rodzinne i negatywne doświadczenia z okresu dzieciństwa:
- brak poczucia bezpieczeństwa,
- deficyt miłości i zainteresowania dzieckiem,
- przemoc fizyczna lub psychiczna, kłótnie w rodzinie
- niejasne granice, brak konsekwencji w wychowaniu,
- problem z nałogiem w rodzinie,
- chwiejność emocjonalna rodziców,
- nieobecność jednego rodziców,
- agresywne wzorce zachowań w otoczeniu.
Osobowość dyssocjalna – objawy
Osoba dyssocjalna ma zawsze bardzo wysokie poczucie własnej wartości, uważa się za kogoś lepszego od innych, co – w jej mniemaniu – daje jej prawo do dominacji i dyktowania swoich warunków. Psychopata chce być stale w centrum uwagi, szuka podziwu i akceptacji. Swoje szkodliwe czy niebezpieczne zachowania racjonalizuje, a winę za nie najczęściej zrzuca na innych.
Osobę dyssocjalną cechuje brak poszanowania norm społecznych i zasad moralnych – uporczywie łamie ona pewien przyjęty porządek oraz prawa innych ludzi, nie odczuwając przy tym żadnych wyrzutów sumienia. Obce jej są także poczucie winy czy wstyd. Nie przejmuje się krytyką.
Osobowość psychopatyczna nie potrafi przewidywać konsekwencji swoich zachowań oraz wyciągać z nich wniosków. Reaguje impulsywnie i gwałtownie, ma potrzebę natychmiastowego zaspokajania swoich potrzeb i pragnień. Ma dużą skłonność do agresji, jednocześnie nie biorąc odpowiedzialności za swoje czyny. Osoba dyssocjalna jest pozbawiona uczuć wyższych. Nie umie współczuć, obce jest jej uczucie empatii, wstydu czy strachu. Nie potrafi kochać, nie umie nawiązywać szczerych, zdrowych relacji z ludźmi. Jest świetnym manipulantem, ma skłonność do mitomanii.
Osobowość dyssocjalna w związku
Z psychopatą nie można stworzyć zdrowego związku. Relacja z nim będzie związkiem toksycznym, pełnym cierpienia i sprzecznych uczuć. Rodzajem uzależnienia. Niestety dostrzeżenie prawdziwego oblicza psychopaty, trwa zwykle niezwykle długo. Warto pamiętać, że osoba dyssocjalna to zdolny obserwator i manipulator. Doskonale wyłapuje słabości, potrzeby czy pragnienie upatrzonej przez siebie "ofiary". Przywiązuje ją do siebie, okazując niezwykłe wsparcie, zaangażowanie, przekonując do głębi swoich uczuć, udając idealnego partnera, często wykorzystuje także niezwykle silny mechanizm, jakim jest seks. Manipuluje tak sprytnie, że partner/partnerka poddaje się jego działaniu, nie zauważając, że traci możliwość dokonywania własnych wyborów. Psychopata swoje prawdziwe oblicze odkrywa bardzo powoli – partner/partnerka zaczyna dostrzegać dyssocjalne oblicze osoby, z którą się związał/związała, dopiero kiedy relacja zaczyna być już bardzo toksyczna i destrukcyjna. Aby wyzwolić się ze związku z osobą dyssocjalną, często niezbędna jest terapia. To dzięki niej możliwym staje się uświadomienie sobie istoty problemu, wyzwolenie się spod wpływu psychopaty oraz odbudowanie poczucie własnej wartości i godności.
Osobowość dyssocjalna – leczenie
Czy można wyleczyć dyssocjalne zaburzenia osobowości? Niestety taka terapia nie zawsze przynosi rezultaty. Przede wszystkim dlatego, że osoby dyssocjalne nie czują się chore, nie czują, że potrzebują pomocy czy wsparcia. Często są zmuszone do podjęcia leczenia przez bliskie im osoby. Osoby dyssocjalne wszystkie problemy czy niepowodzenia przypisują czynnikom zewnętrznym lub innym ludziom. Nie czują się odpowiedzialne za swoje czyny. Nie mają wyrzutów sumienia czy autorefleksji, które byłyby motywacją do podjęcia terapii i przepracowania swoich problemów. Psychopaci mają też problem z przyswajaniem informacji, wyciąganiem wniosków oraz uczeniem się nowych sposobów reakcji – a to są podstawy każdej terapii. Skuteczną formą leczenia osobowości dyssocjalnej jest wprowadzenie pewnych zewnętrznych środków przymusu oraz poddawanie chorego sytuacjom, w których będzie mógł odczuć konsekwencje swoich czynów. Dzięki temu osoba zaburzona ma szansę nauczyć się eliminować negatywne zachowania i zastępować je pożądanymi.
Zobacz także:
- Putin nie chciał ujawniać prawdy o swoim dzieciństwie. Jakie tajemnice odkryli dziennikarze?
- Od komika do męża stanu, czyli bohaterska postawa prezydenta Ukrainy. "To zapisze go na kartach historii"
- Świat mody udaje, że nie ma wojny. Fashion weeki trwają, a domy mody handlują z rosyjskimi oligarchami. Dlaczego?
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: RUBEN RAMOS/Getty Images