Zaburzenia osobowości to częste schorzenia psychiatryczne. Wyróżniamy wiele ich rodzajów, jednym z nich jest osobowość paranoiczna, której najbardziej charakterystyczną cechą jest nadmierna podejrzliwość w stosunku do otoczenia oraz wrażliwość na krytykę.

Szacuje się, że około 10 milionów Polaków cierpi na pewnego rodzaju zaburzenia osobowości. Mogą mieć one mniejsze lub większe nasilenie. Czasami cechy świadczące o zaburzeniach są tak dyskretne, że otoczenie kwalifikuje je jedynie jako "dziwactwa" danej osoby lub określa ją mianem "outsidera". Czasem jednak objawy przybierają takie nasilenie, że w zasadzie uniemożliwiają normalne funkcjonowanie. Jednym z częstszych zmian osobowościowych jest osobowość paranoiczna, która czasami określana jest również mianem osobowości paranoidalnej. Główną cechą osoby z takimi zaburzeniami jest przede wszystkim nadmierna, nieuzasadniona podejrzliwość wobec otoczenia oraz nasilona wrażliwość na krytykę ze środowiska.

Problemy natury psychologicznej

Źródło: Dzień Dobry TVN

Iluzja psychologiczna

Jak wyleczyć złamane serce?

Czy wybaczać sobie małe grzeszki?

Nauka 4 dni w tygodniu – rewolucja w kreatywności?

Rodzicu, bądź obecny w życiu dziecka

Jak wspierać osoby w kryzysie psychicznym?

Jak radzić sobie z lękiem i stresem?

Nastoletnia depresja - niewidzialny wróg

Mistrzyni olimpijska o walce z depresją

Zaburzenia psychiczne u dzieci

Psychoefekty - codziennie wpływają na nasze życie

Internet na ratunek psychologii

Jak znaleźć psychoterapeutę dla siebie?

Jak pomóc dziecku radzić sobie z emocjami?

Depresja poporodowa - czym różni się od "baby bluesa"?

Anna Jędrzejowska wspiera budowę Centrum Psychiatrii Dzieci i Młodzieży

Agnieszka Więdłocha o psychiatrii dziecięcej w Polsce. "Szprycuje się je lekami ogłupiającymi"

Epidemia zaburzeń odżywiania w dobie pandemii

Julia Wróblewska w obszernym wywiadzie o zaburzeniach osobowości. "Moje problemy zaczęły się po rozwodzie rodziców"

Zespół Otella, czyli urojenie bycia zdradzanym

Błędna diagnoza. Jak leczyć zaburzenia borderline

Osobowość paranoiczna i jej przyczyny

Zaburzenia osobowości są schorzeniami z grupy chorób psychiatrycznych. Szacuje się, że częstość występowania tego zaburzenia to około 0,5-2,5 proc. ogólnej populacji. Etiologia schorzeń i zaburzeń psychiatrycznych jest bardzo skomplikowana i nie można wyodrębnić jednego odpowiedzialnego czynnika. Udowodnione znaczenie w patogenezie zaburzeń paranoidalnych mają zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Nie udało się do tej pory wyselekcjonować jednego genu odpowiedzialnego za rozwój osobowości paranoicznej, jednakże wiadomo, że jeśli takie zaburzenia występowały rodzinnie, bądź ktoś w rodzinie chorował na schizofrenię istnieje większe ryzyko rozwoju cech osobowości paranoicznej. Ponadto zwraca się uwagę na czynniki środowiskowe i wszelkie nieprawidłowości, które mogły zaistnieć w okresie dziecięcym i młodzieńczym. Do najistotniejszych należy stosowanie przemocy wobec dziecka czy bycie szykanowanym i prześladowanym przez rówieśników.

Objawy zaburzeń paranoidalnych

Rozwój paranoidalnych zaburzeń osobowości zazwyczaj ma miejsce u osób młodych. Są to z reguły osoby między 25.-30. rokiem życia. Główną cechą paranoicznej osobowości jest nadmierna podejrzliwość wobec otoczenia. Każdy z nas czasami bywa podejrzliwy, zwłaszcza w stosunku do osób obcych, jednakże w przypadku osobowości paranoidalnej cechy te są na tyle wyraźne, że zaburzają możliwość normalnego funkcjonowania. Ponadto, podejrzliwość i przeświadczenie o chęci wykorzystania danej osoby przez otoczenie dotyczy także osób najbliższych (rodziny, partnerów) i nie ma ona realnego uzasadnienia. Pacjent z osobowością paranoiczną jest przekonany, że inne osoby chcą mu zaszkodzić, co przekłada się na jego ciągłe poczucie frustracji. Przez to chory jest zamknięty w sobie, stara się unikać kontaktów z ludźmi. Unika w rozmowach tematów związanych z jego osobą i jego problemami, bojąc się, że jeśli "się odsłoni", nawet przed partnerem, zostanie to wykorzystane przeciwko niemu. W związku z tym, osoba z zaburzeniami paranoicznymi łatwo "przekreśla" osoby ze swojego otoczenia, jeśli tylko pojawi się u niej cień podejrzenia, że dany osobnik chce ją oszukać lub, że dana osoba jest w stosunku co do niego nielojalna. Kolejną cechą charakterystyczną osobowości paranoicznych jest bardzo duża wrażliwość i nieodporność na krytykę ze strony otoczenia. Nawet zwykłe, nieszkodliwe zwrócenie uwagi może osobie z osobowością paranoiczną zapaść na długo w pamięć. Chory wówczas skrupulatnie i przez długi okres czasu analizuje sytuację, próbując się z nią jakoś uporać. Takie zachowanie skłania również pacjenta często do nadmiernej, nieuzasadnionej walki o swoje racje i prawa. W związku z tymi cechami, zwłaszcza jeśli ich natężenie jest znaczne, funkcjonowanie chorego w społeczeństwie jest znacznie utrudnione. Ciągłe rozmyślanie nad tym, jak inni próbują go oszukać i wykorzystać, potrafi całkowicie zdominować życie pacjenta. Czasami prowadzi to do jego izolacji nawet od najbliższej rodziny i przyjaciół.

Osobowość paranoiczna – diagnostyka

Zaburzenia osobowości mogą być zdiagnozowane jedynie przez lekarza psychiatrę. Zwykle po pomoc zgłasza się rodzina, gdyż sam chory jest przekonany, iż jego myślenie jest właściwe i nic mu nie dolega. Lekarz psychiatra stawia swoją diagnozę na podstawie wywiadu z chorym i jego rodziną i określeniu charakterystycznego problemu i zniekształceń rzeczywistości lub urojeń paranoidalnych. Jako narzędzie dodatkowe służą mu specjalistyczne testy psychiatryczne.

Leczenie urojeń paranoicznych

Jak postępować z osobowością paranoiczną? Leczenie tych zaburzeń jest możliwe, jednakże zwykle bywa długotrwałe i trudne. Podstawową metodą leczenia są różnego rodzaju psychoterapie. Pierwszym krokiem jest przekonanie chorego, iż ma on problem, wówczas można rozpocząć pracę nad zmianą cech charakterystycznych dla osobowości paranoicznej. Podstawowe znaczenie ma zbudowanie bliskiej więzi między leczonym a psychoterapeutą. Zaufanie jednej osobie i brak prób wykorzystania sekretów ujawnionych przez chorego, może stać się początkiem rozwijania zaufania wobec innych osób.

Zobacz także:

Autor: Adrian Adamczyk

Źródło zdjęcia głównego: KatarzynaBialasiewicz/GettyImages

podziel się:

Tagi:

zaburzenie osobowości psychologia zaburzenia psychiczne osobowość psychoterapia schorzenia krytyka

Pozostałe wiadomości

Damski duet w roli prowadzących Dzień Dobry TVN. Widzowie dobrze je znają

Gwiazdy

Mistrzowskie dania z krakowskiej suchej, krafterek, wędzonego boczku i szynki na maśle. Poznaj przepisy finalistów 12. edycji Master Chefa

Anna Rusowicz wspiera ofiary przemocy psychicznej. "Na własnych doświadczeniach mogę oprzeć ten kawał wiedzy"

Gwiazdy

Problemy natury psychologicznej

Osobowość paranoiczna i jej przyczyny

Objawy zaburzeń paranoidalnych

Osobowość paranoiczna – diagnostyka

Leczenie urojeń paranoicznych

Pozostałe wiadomości

Damski duet w roli prowadzących Dzień Dobry TVN. Widzowie dobrze je znają

Bitwa na babeczki w studiu Dzień Dobry TVN. "Chyba sobie kpisz. Jestem poważnym dziennikarzem"

Ruszyła akcja "Podaruj Misia". Jakie kreacje przygotowały gwiazdy z projektantami?

Od urodzenia ma wirusa HIV. Powiedziała, którzy lekarze boją się go najbardziej

Mistrzowskie dania z krakowskiej suchej, krafterek, wędzonego boczku i szynki na maśle. Poznaj przepisy finalistów 12. edycji Master Chefa

Anna Rusowicz wspiera ofiary przemocy psychicznej. "Na własnych doświadczeniach mogę oprzeć ten kawał wiedzy"

Agnieszka Kotońska znacząco schudła i nieustannie mierzy się z hejtem. "Życzą mi śmierci"

Prawidłowe oddychanie skuteczną bronią na stres. "Musimy się skupić na kilku aspektach"

"Mamusiu, ja już nie chcę tu być, na tym światku". Czy 3-latek może mieć depresję?

Szukasz pomysłu na wykwintną przystawkę z Gorgonzolą?

Luiza z "HP" jest w związku. Jej partner też brał udział w programie. "Mój urodzinowy prezent"

Zagięte kości w każdej chwili mogą przebić jej skórę. "Jestem w Polsce jedynym przypadkiem"

Ania Klimczewska wydała kolejną powieść. "Zaczęło się na spontanie jako wielka zabawa"

Krzyś zmaga się z czterokończynowym dziecięcym porażeniem mózgowym. Potrzebuje naszej pomocy

"Królowa przetrwania". Nowy program z 12 znanymi kobietami. W dżungli, bez filtra i cenzury

Najmodniejsze stylizacje na sezon jesień/zima

Kupujesz gwiazdy betlejemskie w dyskoncie? Zwróć uwagę na cyjacje. Co to takiego?

Jak przyrządzić pstrąga łososiowego i krewetki? Poznaj przepisy Darii Ładochy

Czy zimą również można osiągnąć work-life balance?

Jedyna taka szkoła pszczelarska w Polsce i w Europie

Jak przygotować mieszkanie na pojawienie się dziecka? Poznaj sprawdzone sposoby

"Młodość na zamówienie 2". Maciej Panek przeprowadził zaskakującą metamorfozę

Koza domowa od wieków towarzyszy ludziom. Czym się charakteryzuje?

Budyniowe wypieki: miodownik, pączki, karpatka i bajaderki

Fundacja TVN otworzyła gabinety psychologiczne. "Chcemy, by pacjenci i ich rodziny czuli się zaopiekowani"

Nastolatka urodziła w lesie. "Personelowi medycznemu powiedziała, że znalazła dziecko"

Pizza pachnąca jesienią w wykonaniu Aleksandry Juszkiewicz. Jakie składniki wybrać?

Agnieszka Włodarczyk i Robert Karaś wzięli ślub. Pokazali romantyczne zdjęcia

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

"Top Model". Natalia nie wygrała programu, ale czuje się zwyciężczynią. "Wcześniej byłam zagubiona"

Od pielęgniarki do Miss Polonia. "Transplantacja włosów jest takim moim konikiem"

"Top Model": Sofia Konecka-Menescal była o krok od wygrania. "Tak działa życie"

14 kg listów od naszych młodych widzów trafiło do rąk Mikołaja. "Drogie dzieci z Polski, kocham was"

"Top Model". Marcin Tyszka szczerze o wygranej Dominika. "Skład finału był bardzo mocny"

Ile zapłacimy za zupy i dania świąteczne Magdy Gessler?

Tanie prezenty Mikołajkowe. Czy da się kupić prezent za 30 lub 50 zł w dobie inflacji?

Ile zostało niedziel handlowych do końca roku? Czy w wigilię 2023 zrobimy zakupy?

Dominik zwycięzcą "Top Model". Co planuje w najbliższych miesiącach? "To jedno z moich marzeń"

Spektrum autyzmu diagnozowane jest również u dorosłych. Jak wygląda rozpoznanie?

Kasia Lins o nowej płycie i muzycznym katharsis. "Nadszedł taki moment, że musiałam powiedzieć dość"

Są jednymi z najpiękniejszych siatkarek na świecie i osiągnęły sukces. "Marzenia warto spełniać"

Dawid Kubacki w szczerym wywiadzie o chorobie żony. "Ściska mi głos w gardle"

Katarzyna Żak wspomina trudne chwile z mężem. "Płakałam"

"ŚOPW". Aneta Żuchowska pokazała córeczkę. "No urody po mamusi się nie wyprze"

Znana ginekolożka ze Szczecina z 5 zarzutami. Grozi jej więzienie

"ŚOPW". Marek usłyszał od Kornelii "najmocniejsze słowo na świecie". "Nie spodziewałem się tego"

Lady Gaga dostała suknię z Polski. "Bardzo bym chciała, by w niej wyszła"

Sara James stworzyła duet ze znanym raperem. "Jestem szalenie wdzięczna, że się udało"

Promocje, przeceny, wyprzedaże - jak kupować rozsądnie? Eksperci radzą

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas