Mysofobia to zaburzenie nerwicowe, któremu często towarzyszy nerwica natręctw (zaburzenia obsesyjno-kompulsywne) i nadmierna pedanteria. Jakie są objawy mysofobii i jak leczyć to zaburzenie?
Problemy natury psychologicznej
Mysofobia – objawy
Osoby cierpiące na mysofobię starają się unikać brudnych miejsc, powierzchni czy obiektów. Do charakterystycznych objawów tej fobii można zakwalifikować:
- wzrost ciśnienia krwi oraz tętna,
- pocenie się, uczucie duszności,
- poczucie zagrożenia,
- pojawienie się reakcji "walcz lub uciekaj",
- uczucie rosnącej paniki,
- zaburzenia mowy, widzenia,
- pedanteria,
- ciągłe mycie rąk, spłukiwanie z siebie zarazków,
- przekonanie, że kontakt z brudem i zarazkami wywoła poważne choroby,
- zakładanie środków ochronnych.
Osoby cierpiące na mysofobię ubierają specjalne rękawiczki ochronne, a także dotykają klamek oraz wszelkich powierzchni przez chusteczki. Co więcej, noszą przy sobie specjalne żele dezynfekujące i starają się jak najczęściej zmieniać odzież. Chorzy nie chcą przebywać w miejscach, w których mogą pojawić się zarazki, na przykład w komunikacji miejskiej czy restauracji.
Mysofobia – przyczyny
Główną przyczyną mysofobii są doświadczenia z dzieciństwa, które związane były z brudem. Tego typu doświadczenia powstają na zasadzie warunkowania klasycznego, czyli skojarzenia bodźca z daną sytuacją. Przykładowo, wobec dziecka mogła być stosowana przemoc słowna lub fizyczna w brudnym pomieszczeniu. Lęk przed brudem może być wywołany jedną, konkretną sytuacją z dzieciństwa lub powtarzającymi się zdarzeniami. Dodatkowo mysofobia może być związana z przeżytą traumą. Jeżeli ktoś z rodziny dziecka poważnie zachorował ze względu na niesterylne warunki, dorosły człowiek może obawiać się, że też go to spotka. Inną przyczyną mysofobii mogą być zaburzenia psychiczne, takie jak osobowość schizoidalna czy nerwica natręctw. Niestety osoby nadmiernie pedantyczne lub perfekcjoniści mają większe szanse na zachorowanie na to zaburzenie. Zdarza się, że mysofobia wywołuje spore problemy społeczne, ponieważ pacjenci nie chcą wychodzić z domu ani komunikować się ze światem zewnętrznym. Lęk przed brudem może prowadzić do fobii społecznej, czyli unikania innych ludzi, co z kolei może być przyczyną pojawienia się przewlekłego stresu, poważnych form nerwicy oraz depresji. Pacjenci często rezygnują z pracy i obowiązków społecznych, wolą całe dnie spędzać w łóżku. Chorzy zwracają uwagę na każdy swój ruch, tak by niechcący nie dotknąć brudnych powierzchni. W większości przypadków mysofobia narasta przez lata, a nieleczona może doprowadzić do poważnych zaburzeń.
Mysofobia – leczenie
Głównym sposobem leczenia mysofobii jest psychoterapia, przede wszystkim z nurtu poznawczo-behawioralnego. Niestety pacjenci w ostrym stadium choroby nie chcą wychodzić z domu, dlatego terapię należy zacząć jak najszybciej. Psychologowie stosują następujące metody:
- systematyczna desensytyzacja, czyli odwrażliwianie, które polega na przyzwyczajaniu osoby chorej do bodźców o coraz większym natężeniu; warunkiem skuteczności tej metody jest istnienie realnego obiektu, którego pacjent się boi;
- wirtualna rzeczywistość, czyli przyzwyczajenie do bodźców dzięki okularom VR; obecnie jest uznawane za jedną z najbezpieczniejszych metod;
- modelowanie, które polega na pokazywaniu osobie chorej modela, czyli innej osoby w sytuacji wywołującej lęk, na przykład w komunikacji miejskiej; początkowo pacjent ma tylko obserwować modela, a później starać się go naśladować.
Ważne znaczenie w leczeniu mysofobii ma również psychoedukacja, czyli poinformowanie chorego, na czym polega lęk przed brudem i jakie będą główne metody leczenia. Możliwe jest także zastosowanie psychoanalizy – w tym wypadku psychoterapeuta analizuje z pacjentem zdarzenia z dzieciństwa i stara się znaleźć przyczynę fobii. Uważa się, że dużo skuteczniejszą formą jest terapia poznawczo-behawioralna, która bazuje na leczeniu symptomów. Poza psychoterapią stosuje się także leczenie farmakologiczne. Pacjentom podaje się leki antydepresyjne lub leki na nerwicę, jednak w większości wypadków dużo skuteczniejsza jest psychoterapia, ponieważ lęk przed brudem jest zakorzeniony właśnie w psychice pacjenta. Skuteczną metodą jest wprowadzenie nauki technik relaksacyjnych i kontroli oddechu. W wersji optymistycznej leczenie mysofobii zajmuje kilkanaście sesji terapeutycznych, jednak w cięższych przypadkach spotkania z psychoterapeutą mogą ciągnąć się przez wiele lat. Wiele zależy od motywacji pacjenta i jego chęci współpracy.
Zobacz także:
- Jak poprawić pracę naszego mózgu? "Ważne jest, by samemu stawiać sobie wyzwania"
- Medytacja z oddechem krok po kroku. "W ciele i umyśle dzieje się coś niezwykłego"
- Agnieszka Maciąg radzi, jak odnaleźć szczęście w codzienności. "Dobrostan to nie jest stan posiadania, ale stan świadomości"
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Andrew Merry/Getty Images
