Gaslighting, czyli okrutna forma manipulacji w związku. "To bardzo niebezpieczne dla osoby, która tego doświadcza"

Toksyczne relacje naznaczone są piętnem trudnych emocji. Niosą za sobą cierpienie, smutek, strach, a nierzadko także i zwątpienie w słuszność podejmowanych decyzji. Zdarza się, że ofiary krzywdzących praktyk zaczynają kwestionować własne wybory, doszukują się w sobie kolejnych wad, a nawet dochodzą do wniosku, że ponoszą odpowiedzialność za wszystkie problemy w związku. Pogłębiające się poczucie zagubienia może być efektem gaslightingu, czyli wyjątkowo groźnej formy manipulacji. Jak się przed nią uchronić? Zapytaliśmy o to psychoterapeutkę Zuzannę Butryn.

Gaslighting - jak rozpoznać tę formę przemocy w związku?

Gaslighting to nad wyraz niebezpieczna forma manipulacji. Nietrudno ją rozpoznać, a jednak jej ofiary rzadko są w stanie w porę zareagować na działania podejmowane przez toksycznego partnera. Osoby stosujące ten rodzaj przemocy starają się doprowadzić do sytuacji, w której druga połówka zaczyna wątpić w siebie, kwestionować własne osądy, doświadczenia i emocje. Osłabienie psychiczne i poczucie zagubienia to zaledwie część konsekwencji, jakie niesie za sobą ta groźna praktyka.

- To bardzo niebezpieczne dla osoby, która tego doświadcza. Gaslighting może przybierać różne formy - czasem delikatne, ledwo zauważalne, a czasem bardzo widoczne. To swoiste odwracanie kota ogonem, wmawianie komuś słów, które nigdy nie padły czy przypisywanie niepokrywających się z rzeczywistością zachowań - tłumaczy Zuzanna Butryn, jednocześnie nawiązując do etymologii terminu, jakim określa się krzywdzącą procedurę.

- Nazwa tej formy manipulacji nie jest przypadkowa. Pochodzi od tytułu sztuki "Gas Light" autorstwa Patricka Hamiltona. Brytyjski dramatopisarz przedstawił historię młodego małżeństwa, które z powodzeniem można by uznać za wzór toksycznej relacji. Mąż wmawia ukochanej, że ma urojenia i dokłada wszelkich starań, by zwątpiła w swój zdrowy rozsądek. Ostatecznie doprowadza ją do obłędu - wyjaśnia nasza rozmówczyni.

Gaslighting - jak bronić się przed manipulacją w związku?

W toksycznym związku zwykle nie ma miejsca na pozytywne emocje. Jeśli partner stosuje manipulację określaną mianem gasligtingu, trudno oczekiwać od niego wyrozumiałości, ciepła czy wsparcia. U boku takiej osoby nieustannie czujemy się winni, nieatrakcyjni, a co za tym idzie nieszczęśliwi. To jednak niejedyne konsekwencje tej wyjątkowo niebezpiecznej praktyki.

Manipulator sprawia, że jego ofiara zaczyna wątpić w swoją poczytalność i traci umiejętność racjonalnego postrzegania rzeczywistości. Z czasem dochodzi do wniosku, że cierpi na zaburzenia psychiczne. Zdaniem doświadczonej psychoterapeutki, podatność na tę wyjątkowo groźną formę przemocy uzależniona jest od wielu czynników.

- W pułapkę gaslightingu mogą trafić osoby, które nie potrafią wyznaczać granic, nie ufają sobie i mają niskie poczucie własnej wartości. Nie bez znaczenia pozostają w tym wypadku schematy z dzieciństwa. Jeśli dorastaliśmy w domu, w którym rodzice nie zwracali na nas uwagi, powątpiewali w nasze słowa czy odwracali kota ogonem dla własnych korzyści, doskonale znamy ten wzór zachowań i godzimy się na jego powielanie w życiu dorosłym - ocenia Zuzanna Buytryn. Dodaje też, że wszelkie nadużycia w relacji mogą prowadzić do poważnych konsekwencji, dlatego nie należy ich bagatelizować.

- Każda przemoc nas osłabia. Powoduje, że obniża się nasza samoocena. Co więcej, gaslighting wiąże się z działaniami, które bywają niezwykle irytujące. Pamiętamy przecież, że coś zrobiliśmy czy powiedzieliśmy. Zaprzeczenie, a nawet oskarżenia ze strony partnera mogą wytrącać nas z równowagi i prowadzić do zwątpienia w siebie. Spotykam się z tym problemem w gabinecie, jednak pacjenci zwykle nie potrafią go nazwać. Wiedzą, że coś jest nie tak, borykają się z nieuzasadnionym poczuciem winy i szeregiem trudnych emocji, ale nie umieją znaleźć przyczyny. Powinniśmy być czujni, włączyć uważność na to, co dzieje się wokół nas i reagować, jeśli tylko dostrzeżemy niepokojące sygnały - podsumowuje ekspertka.

Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.

Zobacz także:

Autor: Magdalena Brzezińska

Źródło zdjęcia głównego: Witthaya Prasongsin/Getty Images

podziel się:

Tagi:

relacja toksyczny związek manipulacja przemoc w związku porady psychologa przemoc psychiczna

Pozostałe wiadomości

Damski duet w roli prowadzących Dzień Dobry TVN. Widzowie dobrze je znają

Gwiazdy

Mistrzowskie dania z krakowskiej suchej, krafterek, wędzonego boczku i szynki na maśle. Poznaj przepisy finalistów 12. edycji Master Chefa

Anna Rusowicz wspiera ofiary przemocy psychicznej. "Na własnych doświadczeniach mogę oprzeć ten kawał wiedzy"

Gwiazdy

Gaslighting - jak rozpoznać tę formę przemocy w związku?

Gaslighting - jak bronić się przed manipulacją w związku?

Pozostałe wiadomości

Damski duet w roli prowadzących Dzień Dobry TVN. Widzowie dobrze je znają

Bitwa na babeczki w studiu Dzień Dobry TVN. "Chyba sobie kpisz. Jestem poważnym dziennikarzem"

Ruszyła akcja "Podaruj Misia". Jakie kreacje przygotowały gwiazdy z projektantami?

Od urodzenia ma wirusa HIV. Powiedziała, którzy lekarze boją się go najbardziej

Mistrzowskie dania z krakowskiej suchej, krafterek, wędzonego boczku i szynki na maśle. Poznaj przepisy finalistów 12. edycji Master Chefa

Anna Rusowicz wspiera ofiary przemocy psychicznej. "Na własnych doświadczeniach mogę oprzeć ten kawał wiedzy"

Agnieszka Kotońska znacząco schudła i nieustannie mierzy się z hejtem. "Życzą mi śmierci"

Prawidłowe oddychanie skuteczną bronią na stres. "Musimy się skupić na kilku aspektach"

"Mamusiu, ja już nie chcę tu być, na tym światku". Czy 3-latek może mieć depresję?

Szukasz pomysłu na wykwintną przystawkę z Gorgonzolą?

Luiza z "HP" jest w związku. Jej partner też brał udział w programie. "Mój urodzinowy prezent"

Zagięte kości w każdej chwili mogą przebić jej skórę. "Jestem w Polsce jedynym przypadkiem"

Ania Klimczewska wydała kolejną powieść. "Zaczęło się na spontanie jako wielka zabawa"

Krzyś zmaga się z czterokończynowym dziecięcym porażeniem mózgowym. Potrzebuje naszej pomocy

"Królowa przetrwania". Nowy program z 12 znanymi kobietami. W dżungli, bez filtra i cenzury

Najmodniejsze stylizacje na sezon jesień/zima

Kupujesz gwiazdy betlejemskie w dyskoncie? Zwróć uwagę na cyjacje. Co to takiego?

Jak przyrządzić pstrąga łososiowego i krewetki? Poznaj przepisy Darii Ładochy

Czy zimą również można osiągnąć work-life balance?

Jedyna taka szkoła pszczelarska w Polsce i w Europie

Jak przygotować mieszkanie na pojawienie się dziecka? Poznaj sprawdzone sposoby

"Młodość na zamówienie 2". Maciej Panek przeprowadził zaskakującą metamorfozę

Koza domowa od wieków towarzyszy ludziom. Czym się charakteryzuje?

Budyniowe wypieki: miodownik, pączki, karpatka i bajaderki

Fundacja TVN otworzyła gabinety psychologiczne. "Chcemy, by pacjenci i ich rodziny czuli się zaopiekowani"

Nastolatka urodziła w lesie. "Personelowi medycznemu powiedziała, że znalazła dziecko"

Pizza pachnąca jesienią w wykonaniu Aleksandry Juszkiewicz. Jakie składniki wybrać?

Agnieszka Włodarczyk i Robert Karaś wzięli ślub. Pokazali romantyczne zdjęcia

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

"Top Model". Natalia nie wygrała programu, ale czuje się zwyciężczynią. "Wcześniej byłam zagubiona"

Od pielęgniarki do Miss Polonia. "Transplantacja włosów jest takim moim konikiem"

"Top Model": Sofia Konecka-Menescal była o krok od wygrania. "Tak działa życie"

14 kg listów od naszych młodych widzów trafiło do rąk Mikołaja. "Drogie dzieci z Polski, kocham was"

"Top Model". Marcin Tyszka szczerze o wygranej Dominika. "Skład finału był bardzo mocny"

Ile zapłacimy za zupy i dania świąteczne Magdy Gessler?

Tanie prezenty Mikołajkowe. Czy da się kupić prezent za 30 lub 50 zł w dobie inflacji?

Ile zostało niedziel handlowych do końca roku? Czy w wigilię 2023 zrobimy zakupy?

Dominik zwycięzcą "Top Model". Co planuje w najbliższych miesiącach? "To jedno z moich marzeń"

Spektrum autyzmu diagnozowane jest również u dorosłych. Jak wygląda rozpoznanie?

Kasia Lins o nowej płycie i muzycznym katharsis. "Nadszedł taki moment, że musiałam powiedzieć dość"

Są jednymi z najpiękniejszych siatkarek na świecie i osiągnęły sukces. "Marzenia warto spełniać"

Dawid Kubacki w szczerym wywiadzie o chorobie żony. "Ściska mi głos w gardle"

Katarzyna Żak wspomina trudne chwile z mężem. "Płakałam"

"ŚOPW". Aneta Żuchowska pokazała córeczkę. "No urody po mamusi się nie wyprze"

Znana ginekolożka ze Szczecina z 5 zarzutami. Grozi jej więzienie

"ŚOPW". Marek usłyszał od Kornelii "najmocniejsze słowo na świecie". "Nie spodziewałem się tego"

Lady Gaga dostała suknię z Polski. "Bardzo bym chciała, by w niej wyszła"

Sara James stworzyła duet ze znanym raperem. "Jestem szalenie wdzięczna, że się udało"

Promocje, przeceny, wyprzedaże - jak kupować rozsądnie? Eksperci radzą

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas