Trzeciorzędowe cechy płciowe – kiedy powstają i jak przebiega ich rozwój?

kobieta siedzi na stołku z liściem monstery
Getty Images
Źródło: Stone RF
Trzeciorzędowe cechy płciowe, w przeciwieństwie do cech pierwszo- i drugorzędowych, powstają dopiero w okresie dojrzewania. Nie są to już ani gruczoły płciowe, ani też wewnętrzne bądź zewnętrzne narządy płciowe. Do trzeciorzędowych cech płciowych zalicza się wszelkie pozostałe cechy charakterystyczne dla danej płci, czyli m.in. typ budowy ciała oraz zakres owłosienia.

Trzeciorzędowe cechy płciowe warunkowane są przez wydzielanie hormonów. Na ich rozwój mają wpływ przede wszystkim pierwszorzędowe cechy płciowe, związane z budową gonad i wydzielaniem przez nie hormonów żeńskich lub męskich.

Jakie są trzeciorzędowe cechy płciowe?

Trzeciorzędowe cechy płciowe wiążą się głównie z budową ciała typową dla kobiety bądź mężczyzny. To wszystkie cechy charakterystyczne dla danej płci, niezwiązane jednak z budową narządów płciowych.

Do trzeciorzędowych cech płciowych męskich zalicza się:

  • zmiany budowy krtani i związaną z tym mutację głosu (niski głos, jabłko Adama),
  • szeroką obręcz barkową,
  • większą muskulaturę i mniejszą ilość tłuszczu, składające się na typowo męską budowę ciała,
  • Intensywniejsze owłosienie, bardziej widoczne i bujne, występujące także na twarzy i podbrzuszu.

Do trzeciorzędowych cech płciowych żeńskich zalicza się:

  • charakterystyczną budowę klatki piersiowej (biust),
  • szerszą obręcz miedniczą, specyficzną budowę bioder,
  • większą ilość tkanki tłuszczowej, mniejszą muskulaturę,
  • słabsze owłosienie, brak owłosienia na twarzy oraz podbrzuszu.

Czym wyróżniają się trzeciorzędowe cechy płciowe?

Trzeciorzędowe cechy płciowe, w przeciwieństwie do cech pierwszo- i drugorzędowych, nie pojawiają się na etapie życia płodowego, ani też przez kilka pierwszych lat życia człowieka. Ujawniają się dopiero w momencie, gdy chłopiec lub dziewczynka wchodzi w okres dojrzewania. Dzieje się to między 10. a 14. rokiem życia.

W tym okresie dochodzi do pełnego wykształcenia pierwszorzędowych cech płciowych i podjęcia przez gonady docelowej funkcji rozrodczej. Gonady powiększają się, u mężczyzny rozpoczynają produkcję nasienia. W przypadku kobiety dochodzi do pierwszej owulacji i miesiączki.

Wydzielanie hormonów i ich rosnący poziom w organizmie prowadzą do wykształcenia się trzeciorzędowych cech płciowych. W okresie dojrzewania chłopcy przechodzą mutację głosu, a dziewczynkom rosną piersi.

Czy trzeciorzędowe cechy płciowe mogą ulec zmianie?

Trzeciorzędowe cechy płciowe różnią się od pierwszo- i drugorzędowych także tym, że na różnych etapach rozwoju osobniczego mogą ulegać zmianie. Są one co prawda „zapisane w genach”, ale na ich rozwój w dużej mierze ma także wpływ oddziaływanie środowiska. Do ich regresji lub nasilenia może dochodzić z powodu zaburzeń hormonalnych lub celowych działań. Leczenie hormonalne w trakcie procesu zmiany płci może prowadzić do wykształcenia się u mężczyzny lub kobiety trzeciorzędowych cech płciowych charakterystycznych dla płci przeciwnej.

Przyjmowanie testosteronu może skutkować pojawieniem się zarostu oraz męskiej sylwetki, natomiast przyjmowanie estrogenów może prowadzić do utraty zarostu i wykształcenia się nieco bardziej żeńskiej budowy ciała.

Trzeciorzędowe cechy płciowe i zmiany w ich obrębie mogą także świadczyć o problemach, jakie pojawiły się już na etapie życia płodowego i są związane z procesem determinacji płci (m.in. dysgenezja gonad, hipogonadyzm).

Trzeciorzędowe cechy płciowe jako przedmiot teatralizacji płci

Trzeciorzędowe cechy płciowe służą podkreśleniu cech jednej płci i niwelowaniu cech drugiej. W przypadku niezgodności między tożsamością płciową a płcią fizyczną osoby mierzące się w tym problemem często starają się zminimalizować „widoczność” trzeciorzędowych cech płciowych. Chodzi tu zarówno o wybór stroju, który ma maskować np. męski typ sylwetki albo kobiecy biust, jak i intensywną depilację lub makijaż. Wszystkie te narzędzia wykorzystywane są do podkreślenia cech jednej płci i zniwelowania cech drugiej. Osoba, której tożsamość płciowa nie jest zgodna z płcią fizyczną, poprzez swój ubiór, makijaż, zachowanie, sposób mówienia czy poruszania dąży do tego, by być postrzeganą jako kobieta/mężczyzna, niezależnie od typu płci genetycznej.

Szczególnym wyrazem tego typu zachowań jest zjawisko drag. Osoby identyfikujące się jako drag queen w szczególnie wyrazisty sposób podkreślają m.in. trzeciorzędowe cechy płciowe, często przynależne przeciwnej im płci. W ten sposób zwracają uwagę nie tylko na fizyczne aspekty płci, lecz także na społeczny kontekst, związany z kwestią różnic płciowych. Wykorzystywanie makijażu, depilacji oraz ubioru do podkreślenia określonej płci wskazuje jednocześnie na stereotypowe postrzeganie mężczyzn i kobiet, a także wtłaczanie ich przez społeczeństwo w precyzyjnie określone role.

Zobacz także:

Zobacz wideo: Dojrzewanie dzieci a dieta

Dzień Dobry TVN

Autor: Adrian Adamczyk

podziel się:

Pozostałe wiadomości

4 pomysły na potrawy wigilijne z ryb 
Materiał promocyjny

4 pomysły na potrawy wigilijne z ryb