Wyjazd na egzotyczne wakacje niejednokrotnie wymaga przyjęcia szczepień ochronnych. Niestety ogromna grupa podróżnych zapomina o tej profilaktyce. Dlaczego jest ona taka ważna? Jakie mogą być konsekwencje braku szczepień?
Dalsza część tekstu znajduje się poniżej.
Dlaczego trzeba się szczepić przed wyjazdem na egzotyczne wakacje?
Tajlandia, Indie, Brazylia, Meksyk, Madagaskar, Tanzania to nie tylko popularne kierunki podróży, ale i miejsca, gdzie występują poważne choroby zakaźne, takie jak malaria, dur brzuszny czy żółta febra. Z badania ankietowego - przeprowadzonego w latach 2021-2023 - wśród ponad 600 osób podróżujących do krajów tropikalnych i subtropikalnych wynika, że połowa osób wykonała zalecane szczepienia ochronne, a 12 proc. stosowało profilaktyczne leczenie przeciwmalaryczne (tzw. chemioprofilaktykę). Dr n. med. Anna Bogacka, dr n. med. Agnieszka Wroczyńska oraz prof. Maciej Grzybek opublikowali niedawno w prestiżowym czasopiśmie "Travel Medicine and Infectious Disease" wyniki swojej pracy.
- Spodziewałam się, że uczestnicy takich wydarzeń to osoby świadome zagrożeń zdrowotnych związanych z podróżami do egzotycznych krajów. Niestety, nawet doświadczeni globtroterzy, żeglarze, wspinacze czy miłośnicy trekkingu nie zawsze posiadają podstawową wiedzę na temat chorób tropikalnych i sposobów ich unikania - skomentowała specjalistka medycyny morskiej i tropikalnej z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego dr Anna Bogacka.
Natomiast parazytolog tropikalny, prof. Maciej Grzybek z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego skomentował, że podróże last minute, które są coraz popularniejsze dzięki tanim biletom i spontanicznym decyzjom, często uniemożliwiają właściwe przygotowanie.
- Zdarza się, że ktoś rezerwuje wyjazd w piątek, a w niedzielę leci do strefy malarycznej. Bez profilaktyki, bez szczepień, bez nawet podstawowej wiedzy. To igranie z losem - ostrzegł ekspert. Jednak dzięki odpowiedniej wiedzy, również wyjazd last minute można uczynić bezpieczniejszym. Malaria, przenoszona przez komary z rodzaju Anopheles, pozostaje jedną z najgroźniejszych chorób zakaźnych na świecie – każdego roku powoduje około 500 tys. zgonów. Do rozwoju choroby może dojść bardzo szybko, jeśli zaniecha się profilaktyki i opóźni rozpoznanie. Chemioprofilaktykę stosuje się przed wyjazdem (najczęściej dzień lub dwa wcześniej), w trakcie pobytu i przez tydzień po powrocie. Równocześnie należy zabezpieczyć się przed ukłuciami owadów, które przenoszą oprócz malarii, także inne choroby: używać moskitier, repelentów, ubrań ochronnych.
Jak się przygotować na egzotyczne wakacje?
- Podróżnicy często boją się skutków ubocznych tych leków. Tymczasem z powodu chemioprofilaktyki malarii nie było nigdy zgonu, a z powodu malarii - niestety nie raz - skomentowała dr Bogacka. - Niestety, mieliśmy w Polsce tragiczny przykład takiego zaniedbania – powiedział prof. Maciej Grzybek.
- Ostatnio dwie osoby, powracające z Zanzibaru, zgłosili się ze stanami gorączkowymi. Była to nierozpoznana malaria. W obydwu przypadkach zakończyła się zgonem - dodał.
Badacze z GUMed zaapelowali, by przygotowanie do podróży w tropiki rozpocząć przynajmniej miesiąc przed wyjazdem. Ryzyko zdrowotne powinien ocenić lekarz znający tajniki medycyny podróży. Dr Bogacka uspokoiła, że nie musi to być specjalista od medycyny tropikalnej, bo jest ich w Polsce mało. Lekarz może więc m.in. zalecić odpowiednie szczepienia (np. na dur brzuszny, żółtą febrę, wściekliznę, japońskie zapalenie mózgu, WZW A), a także przepisać leki przeciwmalaryczne, jeśli podróż obejmuje rejon endemiczny.
- Pamiętajmy też o bezpieczeństwie sanitarnym – przypomniał prof. Grzybek. Zwrócił uwagę, że trzeba zabierać grzałkę do gotowania wody, należy unikać "niepewnego" jedzenia ulicznego, które może być źródłem infekcji. - I co ważne, zachowujmy ostrożność w kontaktach seksualnych; na szczęście większość ankietowanych deklarowała stosowanie prezerwatyw podczas takich kontaktów - dodał.
Rodzice podróżujący z dziećmi powinni pamiętać, że to najmłodsi są najbardziej narażeni na ciężki przebieg wielu infekcji. Osoby starsze i z chorobami przewlekłymi powinny skonsultować podróż z lekarzem prowadzącym.
- Nie bądźmy biernymi podróżnikami. Dobrze przygotowana podróż to taka, która kończy się szczęśliwym powrotem. Jeśli po powrocie z tropików pojawi się gorączka, biegunka, wymioty, bóle głowy czy osłabienie – koniecznie poinformujmy lekarza o odbytej podróży. To kluczowy element diagnostyki, który może uratować życie - zaapelowali badacze.
Pacjentom, a także lekarzom, którzy chcą więcej dowiedzieć się o tym, jak bezpiecznie podróżować do krajów tropikalnych, badacze polecają książkę "Pacjent po tropiku", facebookowy fanpage "Zdrowie w tropiku", a także na amerykańską rządową stronę www.cdc.gov/travel.
Zobacz także:
- GIS podsumowuje pierwszy tydzień kontroli szczepień. "To jest wartość dodana"
- Gwałtownie rośnie liczba chorych na odrę. Nie żyje już dwoje dzieci
- Od marca lekarz będzie musiał zadać ci te 3 pytania. "Jeśli nie zaraportuję tych danych, zostanę ukarany"
Autor: Ludwika Tomala/lt/ zan/ amac/Katarzyna Oleksik
Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: Catherine Delahaye/Getty Images