Symbole Powstania Warszawskiego – kotwica, godzina "W" i pomnik Małego Powstańca

Powstaniec warszawski definiuje męskość
Powstaniec warszawski definiuje męskość
Warszawa wybrała Warszawiankę Roku 2021
Warszawa wybrała Warszawiankę Roku 2021
Antoni Czortek - polski bokser, walczący o życie w Auschwitz
Antoni Czortek - polski bokser, walczący o życie w Auschwitz
Mam na imię Selma
Mam na imię Selma
Hamida i Assef uciekli przed wojną
Hamida i Assef uciekli przed wojną
Władysław Bartoszewski: Pędzę jak dziki tapir
Władysław Bartoszewski: Pędzę jak dziki tapir
To miała być jego ostatnia wojna
To miała być jego ostatnia wojna
Powstanie Warszawskie było największym zrywem narodowowyzwoleńczym II wojny światowej i jednym z najważniejszych wydarzeń w najnowszej historii Polski. Dlatego też warto znać znaczenie i genezę jego poszczególnych symboli. Dowiedz się więcej o Znaku Polski Walczącej, Godzinie "W" i pomniku Małego Powstańca.

Znak Polski Walczącej

Znak Polski Walczącej, ze względu na swój kształt, nazywany jest również kotwicą. Litera P symbolizuje Polskę, a litera W – walkę. Często znak odczytywany jest również jako samo Powstanie Warszawskie, ale powstał jeszcze przed jego wybuchem. Malowany na murach i ulicach polskich miast w okresie II wojny światowej, wyrażał nadzieję Polaków na wyzwolenie spod niemieckiej okupacji.

Znak Polski Walczącej pojawił się w Warszawie 20 marca 1942 r. Wybrano go spośród 27 propozycji zgłoszonych do konspiracyjnego konkursu, który ogłosiło Biuro Informacji i Propagandy Komendy Głównej Armii Krajowej. Przy wyborze stawiano na patriotyczne znaczenie i łatwość wykonania. Jego autorką (lub współautorką) była najprawdopodobniej instruktorka harcerska Anna Smoleńska ps. „Hania”, która studiowała historię sztuki na tajnym Uniwersytecie Warszawskim.

Wcześniej niemal identyczny symbol pojawił się w postaci sygnetu Wydawnictwa Polskiego Rudolfa Wegnera, umieszczonego na okładce książki "Polowanie na potwory morskie" z 1927 roku. Na początku niemieckiej okupacji do Ireny Rybotyckiej, córki zmarłego Wegnera, zwrócił się Jerzy Jabłonowski (dawny adiutant marszałka Józefa Piłsudskiego) i zapytał, czy może użyć kotwicy jako symbolu polskiej walki z okupantem.

Znak bardzo szybko przedostał się na polskie mury i ulice. Kotwice malowane były przez polskie harcerstwo w ramach akcji tzw. małego sabotażu, najczęściej w miejscach dobrze widocznych dla Polaków i Niemców: na murach, ścianach, tablicach ogłoszeniowych, słupach i przystankach tramwajowych. Do malowania używano trudno usuwalnej farby smołowej i różnej wielkości pędzli. Akcja malowania kotwic zaczęła się w Warszawie na przełomie marca i kwietnia 1942 roku.

Do rozpropagowania kotwicy przyczynił się również Jan Bytnar "Rudy". Stworzył szablon i pieczątki ze znakiem kotwicy, a także urządzenie do malowania znaku, zwane "wiecznym piórem". To on namalował znak Polski Walczącej na cokole warszawskiego pomnika Lotnika, który do 1944 r. stał przy placu Unii Lubelskiej, blisko głównej siedziby SS i Gestapo. Dziś na tym pomniku, stojącym już w innym miejscu, znajduje się metalowe odzwierciedlenie kotwicy namalowanej przez "Rudego" w 1943 r.

Znak Polski Walczącej symbolem narodowym

Znak Polski Walczącej na stałe wpisał się do polskiej symboliki narodowej, patriotycznej. Został wkomponowany m.in. w godło Konfederacji Polski Niepodległej. Od 2014 wchodzi w skład oznaki rozpoznawczej Jednostki Wojskowej Komandosów, od 2017 znajduje się w godle i oznakach Wojsk Obrony Terytorialnej.

W czerwcu 2014 Sejm uchwalił ustawę o ochronie Znaku Polski Walczącej. Zgodnie z art. 1 jest symbolem walki Polaków z niemieckim okupantem podczas II wojny światowej, stanowi dobro ogólnonarodowe i podlega ochronie należnej historycznej spuściźnie Rzeczypospolitej Polskiej. Otaczanie znaku szacunkiem stało się prawem i obowiązkiem każdego obywatela Rzeczypospolitej Polskiej, a jego publiczne znieważanie podlega karze grzywny.

Godzina "W" - co oznacza?

Godzina "W" to inaczej moment rozpoczęcia w Warszawie zbrojnego powstania Polaków przeciw Niemcom. Kryptonim oznaczał dokładnie godzinę 17:00 we wtorek 1 sierpnia 1944. Powstanie było częścią narodowowyzwoleńczej akcji "Burza".

Na pamiątkę wybuchu Powstania Warszawskiego co roku w Warszawie (i wielu innych miastach i miasteczkach) 1 sierpnia o godz. 17.00 włączane są syreny. Na minutę ciszy zatrzymuje się wtedy cały ruch – piesi, samochody, autobusy, tramwaje itd. Z kolei pod pomnikiem Gloria Victis na cmentarzu Wojskowym na warszawskich Powązkach rozpoczynają się wtedy uroczystości rocznicowe. Biorą w nich udział żyjący jeszcze Powstańcy Warszawscy, władze państwowe, wojsko i wielu cywili. Na Kopcu Powstania Warszawskiego odpalany jest płomień pamięci, który płonie nieprzerwanie przez 63 dni - tyle, ile czasu trwała walka Warszawiaków.

Pomnik Małego Powstańca

Pomnik Małego Powstańca znajduje się w Warszawie przy zewnętrznym murze obronnym Starego Miasta na ulicy Podwale. Przedstawia chłopca w mundurze powstańczym, z karabinem i poświęcony jest najmłodszym uczestnikom Powstania Warszawskiego.

Pomnik został zaprojektowany przez Jerzego Jarnuszkiewicza w 1946, który studiował rzeźbiarstwo na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie i pracował również jako wolontariusz przy odgruzowywaniu miasta. Jarnuszkiewicz za swój projekt otrzymał wyróżnienie w konkursie Związku Polskich Artystów Plastyków na rzeźbę, która upamiętni niedawne powstanie. Pomnik stanął na swoim miejscu ostatecznie 1 października 1983 r. i w tym celu zorganizowano uroczystą zbiórkę harcerską. Został odsłonięty przez harcerza, powstańca warszawskiego Jerzego Świderskiego w towarzystwie setek harcerzy z całej Polski, a także władz miejskich i państwowych.

Sprawdź tegoroczne obchody 79. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego.

Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.

Zobacz także:

Autor: Diana Ryściuk

Źródło: Muzeum Powstania Warszawskiego

Źródło zdjęcia głównego: NurPhoto

podziel się:

Pozostałe wiadomości

Damski duet w roli prowadzących Dzień Dobry TVN. Widzowie dobrze je znają

Damski duet w roli prowadzących Dzień Dobry TVN. Widzowie dobrze je znają

Bitwa na babeczki w studiu Dzień Dobry TVN. "Chyba sobie kpisz. Jestem poważnym dziennikarzem"

Bitwa na babeczki w studiu Dzień Dobry TVN. "Chyba sobie kpisz. Jestem poważnym dziennikarzem"

Ruszyła akcja "Podaruj Misia". Jakie kreacje przygotowały gwiazdy z projektantami?

Ruszyła akcja "Podaruj Misia". Jakie kreacje przygotowały gwiazdy z projektantami?

Od urodzenia ma wirusa HIV. Powiedziała, którzy lekarze boją się go najbardziej

Od urodzenia ma wirusa HIV. Powiedziała, którzy lekarze boją się go najbardziej

Mistrzowskie dania z krakowskiej suchej, krafterek, wędzonego boczku i szynki na maśle. Poznaj przepisy finalistów 12. edycji Master Chefa
Materiał promocyjny

Mistrzowskie dania z krakowskiej suchej, krafterek, wędzonego boczku i szynki na maśle. Poznaj przepisy finalistów 12. edycji Master Chefa

Anna Rusowicz wspiera ofiary przemocy psychicznej. "Na własnych doświadczeniach mogę oprzeć ten kawał wiedzy"

Anna Rusowicz wspiera ofiary przemocy psychicznej. "Na własnych doświadczeniach mogę oprzeć ten kawał wiedzy"

Agnieszka Kotońska znacząco schudła i nieustannie mierzy się z hejtem. "Życzą mi śmierci"

Agnieszka Kotońska znacząco schudła i nieustannie mierzy się z hejtem. "Życzą mi śmierci"

Prawidłowe oddychanie skuteczną bronią na stres. "Musimy się skupić na kilku aspektach"
Materiał promocyjny

Prawidłowe oddychanie skuteczną bronią na stres. "Musimy się skupić na kilku aspektach"

"Mamusiu, ja już nie chcę tu być, na tym światku". Czy 3-latek może mieć depresję?

"Mamusiu, ja już nie chcę tu być, na tym światku". Czy 3-latek może mieć depresję?

Szukasz pomysłu na wykwintną przystawkę z Gorgonzolą?  
Materiał promocyjny

Szukasz pomysłu na wykwintną przystawkę z Gorgonzolą?  

Luiza z "HP" jest w związku. Jej partner też brał udział w programie. "Mój urodzinowy prezent"

Luiza z "HP" jest w związku. Jej partner też brał udział w programie. "Mój urodzinowy prezent"

Zagięte kości w każdej chwili mogą przebić jej skórę. "Jestem w Polsce jedynym przypadkiem"

Zagięte kości w każdej chwili mogą przebić jej skórę. "Jestem w Polsce jedynym przypadkiem"

Ania Klimczewska wydała kolejną powieść. "Zaczęło się na spontanie jako wielka zabawa"

Ania Klimczewska wydała kolejną powieść. "Zaczęło się na spontanie jako wielka zabawa"

Krzyś zmaga się z czterokończynowym dziecięcym porażeniem mózgowym. Potrzebuje naszej pomocy

Krzyś zmaga się z czterokończynowym dziecięcym porażeniem mózgowym. Potrzebuje naszej pomocy

"Królowa przetrwania". Nowy program z 12 znanymi kobietami. W dżungli, bez filtra i cenzury

"Królowa przetrwania". Nowy program z 12 znanymi kobietami. W dżungli, bez filtra i cenzury

Najmodniejsze stylizacje na sezon jesień/zima
Materiał promocyjny

Najmodniejsze stylizacje na sezon jesień/zima

Kupujesz gwiazdy betlejemskie w dyskoncie? Zwróć uwagę na cyjacje. Co to takiego?

Kupujesz gwiazdy betlejemskie w dyskoncie? Zwróć uwagę na cyjacje. Co to takiego?

Jak przyrządzić pstrąga łososiowego i krewetki? Poznaj przepisy Darii Ładochy
Materiał promocyjny

Jak przyrządzić pstrąga łososiowego i krewetki? Poznaj przepisy Darii Ładochy

Czy zimą również można osiągnąć work-life balance?
Materiał promocyjny

Czy zimą również można osiągnąć work-life balance?

Jedyna taka szkoła pszczelarska w Polsce i w Europie
Materiał promocyjny

Jedyna taka szkoła pszczelarska w Polsce i w Europie

Jak przygotować mieszkanie na pojawienie się dziecka? Poznaj sprawdzone sposoby
Materiał promocyjny

Jak przygotować mieszkanie na pojawienie się dziecka? Poznaj sprawdzone sposoby

"Młodość na zamówienie 2". Maciej Panek przeprowadził zaskakującą metamorfozę
Materiał promocyjny

"Młodość na zamówienie 2". Maciej Panek przeprowadził zaskakującą metamorfozę

Koza domowa od wieków towarzyszy ludziom. Czym się charakteryzuje?
Materiał promocyjny

Koza domowa od wieków towarzyszy ludziom. Czym się charakteryzuje?

Budyniowe wypieki: miodownik, pączki, karpatka i bajaderki
Materiał promocyjny

Budyniowe wypieki: miodownik, pączki, karpatka i bajaderki

Fundacja TVN otworzyła gabinety psychologiczne. "Chcemy, by pacjenci i ich rodziny czuli się zaopiekowani"

Fundacja TVN otworzyła gabinety psychologiczne. "Chcemy, by pacjenci i ich rodziny czuli się zaopiekowani"

Nastolatka urodziła w lesie. "Personelowi medycznemu powiedziała, że znalazła dziecko" 

Nastolatka urodziła w lesie. "Personelowi medycznemu powiedziała, że znalazła dziecko" 

Pizza pachnąca jesienią w wykonaniu Aleksandry Juszkiewicz. Jakie składniki wybrać?

Pizza pachnąca jesienią w wykonaniu Aleksandry Juszkiewicz. Jakie składniki wybrać?

Agnieszka Włodarczyk i Robert Karaś wzięli ślub. Pokazali romantyczne zdjęcia

Agnieszka Włodarczyk i Robert Karaś wzięli ślub. Pokazali romantyczne zdjęcia

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

"Top Model". Natalia nie wygrała programu, ale czuje się zwyciężczynią. "Wcześniej byłam zagubiona"

"Top Model". Natalia nie wygrała programu, ale czuje się zwyciężczynią. "Wcześniej byłam zagubiona"

Od pielęgniarki do Miss Polonia. "Transplantacja włosów jest takim moim konikiem"

Od pielęgniarki do Miss Polonia. "Transplantacja włosów jest takim moim konikiem"

"Top Model": Sofia Konecka-Menescal była o krok od wygrania. "Tak działa życie"

"Top Model": Sofia Konecka-Menescal była o krok od wygrania. "Tak działa życie"

14 kg listów od naszych młodych widzów trafiło do rąk Mikołaja. "Drogie dzieci z Polski, kocham was"

14 kg listów od naszych młodych widzów trafiło do rąk Mikołaja. "Drogie dzieci z Polski, kocham was"

"Top Model". Marcin Tyszka szczerze o wygranej Dominika. "Skład finału był bardzo mocny"

"Top Model". Marcin Tyszka szczerze o wygranej Dominika. "Skład finału był bardzo mocny"

Ile zapłacimy za zupy i dania świąteczne Magdy Gessler?

Ile zapłacimy za zupy i dania świąteczne Magdy Gessler?

Tanie prezenty Mikołajkowe. Czy da się kupić prezent za 30 lub 50 zł w dobie inflacji?

Tanie prezenty Mikołajkowe. Czy da się kupić prezent za 30 lub 50 zł w dobie inflacji?

Ile zostało niedziel handlowych do końca roku? Czy w wigilię 2023 zrobimy zakupy?

Ile zostało niedziel handlowych do końca roku? Czy w wigilię 2023 zrobimy zakupy?

Dominik zwycięzcą "Top Model". Co planuje w najbliższych miesiącach? "To jedno z moich marzeń"

Dominik zwycięzcą "Top Model". Co planuje w najbliższych miesiącach? "To jedno z moich marzeń"

Spektrum autyzmu diagnozowane jest również u dorosłych. Jak wygląda rozpoznanie?

Spektrum autyzmu diagnozowane jest również u dorosłych. Jak wygląda rozpoznanie?

Kasia Lins o nowej płycie i muzycznym katharsis. "Nadszedł taki moment, że musiałam powiedzieć dość"

Kasia Lins o nowej płycie i muzycznym katharsis. "Nadszedł taki moment, że musiałam powiedzieć dość"

Są jednymi z najpiękniejszych siatkarek na świecie i osiągnęły sukces. "Marzenia warto spełniać"

Są jednymi z najpiękniejszych siatkarek na świecie i osiągnęły sukces. "Marzenia warto spełniać"

Dawid Kubacki w szczerym wywiadzie o chorobie żony. "Ściska mi głos w gardle"

Dawid Kubacki w szczerym wywiadzie o chorobie żony. "Ściska mi głos w gardle"

Katarzyna Żak wspomina trudne chwile z mężem. "Płakałam"

Katarzyna Żak wspomina trudne chwile z mężem. "Płakałam"

"ŚOPW". Aneta Żuchowska pokazała córeczkę. "No urody po mamusi się nie wyprze"

"ŚOPW". Aneta Żuchowska pokazała córeczkę. "No urody po mamusi się nie wyprze"

Znana ginekolożka ze Szczecina z 5 zarzutami. Grozi jej więzienie

Znana ginekolożka ze Szczecina z 5 zarzutami. Grozi jej więzienie

"ŚOPW". Marek usłyszał od Kornelii "najmocniejsze słowo na świecie". "Nie spodziewałem się tego"

"ŚOPW". Marek usłyszał od Kornelii "najmocniejsze słowo na świecie". "Nie spodziewałem się tego"

Lady Gaga dostała suknię z Polski. "Bardzo bym chciała, by w niej wyszła"

Lady Gaga dostała suknię z Polski. "Bardzo bym chciała, by w niej wyszła"

Sara James stworzyła duet ze znanym raperem. "Jestem szalenie wdzięczna, że się udało"

Sara James stworzyła duet ze znanym raperem. "Jestem szalenie wdzięczna, że się udało"

Promocje, przeceny, wyprzedaże - jak kupować rozsądnie? Eksperci radzą

Promocje, przeceny, wyprzedaże - jak kupować rozsądnie? Eksperci radzą

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas