Jaszczurka zwinka jest wraz z jaszczurką żyworodną jedynymi przedstawicielami jaszczurek, które występują naturalnie w Polsce. W przeszłości znana była także jaszczurka zielona, ale niestety obecnie zauważalne są tylko pojedyncze osobniki, a dowodów na ich rozmnażanie brak. W kamieniołomach na Dolnym Śląsku stwierdzono również obecność jaszczurki murowej, ale raczej nie przewiduje się dłużej przyszłości tego gatunku na ziemiach polskich. W związku z tym w zasadzie w Polsce można zaobserwować jedynie dwa gatunki regularnie bytujących jaszczurek, wśród nich jest oczywiście wspomniana już wyżej jaszczurka zwinka. Nie jest ona jadowita.
Zwierzęta
Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem, posiada status LC w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych. Na terenie Polski mimo wszystko podlega ścisłej ochronie.
Jaszczurka zwinka zamieszkuje głównie suche lasy, parki, ogrody, nasypy kolejowe, zbocza i inne stosunkowo dobrze nasłonecznione miejsca. Występuje głównie w Europie i Azji. Można ją spotkać na wysokości nie przekraczającej 1550 m n.p.m, która jest jej granicą pionowego występowania.
Jak wygląda jaszczurka zwinka?
Zwierzę to może osiągnąć długość 23,5 cm, licząc wraz z ogonem, który ma długość około 11 cm – to właśnie on jest najczęstszym motywem ekscytacji wśród ludzi. Jaszczurka zwinka bowiem, gdy tylko wyczuje jakieś zagrożenie, natychmiast zrzuca ogon, by zyskać nieco czasu na ucieczkę. Dzięki temu ochronnemu zachowaniu, drapieżnik skupia całą swoją uwagę właśnie na ogonie, który dodatkowo bardzo często wciąż się rusza!
Jaszczurka zwinka posiada krótką, ale masywną głowę oraz zaokrąglony pysk. Jej ciało jest stosunkowo smukłe. Samice są zwykle dłuższe od samców, a także posiadają mniejszą głowę. Gatunek ten posiada silne, ale dość krótkie nogi wraz z dobrze rozwiniętymi palcami, które zakończone są małymi pazurkami. Wzdłuż grzbietu jaszczurki zwinki widoczna jest dość dobrze szeroka wstęga złożona z wąskich, ale zbitych łusek, która wyraźnie odróżnia się od szerokich łusek znajdujących się po jej bokach.
Życie jaszczurki zwinki średnio trwa około cztery lata. Nowe osobniki pojawiają się na wiosnę, w czasie pierwszych cieplejszych dni. Jaszczurki zwinki dość często, gdy tylko pozwalają im na to warunki atmosferyczne, czyli zwykle w marcu, wygrzewają się na kamieniach. Czynią to, by zapewnić sobie odpowiednią ilość energii, która będzie im niezbędna do życia. W kwietniu samce przybierają nieco bardziej intensywne i jaskrawe barwy, ma to bezpośredni związek z nadchodzącym okresem godowym. Samice są zwykle szarobrązowe, choć od głowy do ogona przybierają jaśniejsze paski, pomiędzy którymi znajdują się ciemniejsze plamki. Z tyłu głowy jaszczurki zwinki znajdują się dość prymitywne narządy słuchowe.
Jaszczurka zwinka – hodowla
Hodowla jaszczurki zwinki w domowych warunkach jest jak najbardziej możliwa. Należy oczywiście zapewnić bezpieczne schronienie w postaci np. akwarium. Terrarium jaszczurki zwinki trzeba wypełnić piaskiem, pewną ilością trawy, w środku najlepiej umieścić co najmniej jeden kamień do wygrzewania się i "jaskinię", w której mogłaby się schłodzić. W związku z tym konieczny będzie także zakup grzałki i pojemnika, który zapewni jej stały dostęp do pitnej wody. Jaszczurka zwinka w domu może czuć się całkiem dobrze.
Karmienie jaszczurki zwinki
Co jedzą jaszczurki zwinki? Gady te najchętniej spożywają owady, pająki, wije, larwy muchy, muchy i ślimaki, a czasami nawet małe żabki – jak widać, nie jest to zwierzę specjalnie wybredne.
Rozmnażanie i jaja jaszczurki zwinki
Okres godowy jaszczurki zwinki trwa od kwietnia do czerwca. W czasie tym, jaskrawo kolorowe samce toczą walkę przed samicami o prawo do kopulacji. Walka jest agresywna – polega na wzajemnym łapaniu się za gardła, pyski i inne części ciała.
Od maja do lipca samica składa do nory wykopanej w wilgotnej glebie od 13 do nawet 14 jaj, posiadają one pergaminowe osłonki. Młode osobniki pojawiają się po upływie od 5 do 12 tygodni i są bardzo podobne do swoich rodziców, co więcej – już od momentu urodzenia są samodzielne.
Ciekawostki o jaszczurkach zwinkach
Warto wiedzieć, że:
- Gatunek ten jest najbardziej pospolitym gadem na terenie Polski, ale jej populacja na części obszarów znacznie zmniejszyła się ze względu na uprzemysłowienie oraz zanikanie naturalnych siedlisk.
- Jaszczurka zwinka posiada wielu naturalnych wrogów, do których należą: ptaki drapieżne, węże, łasice, borsuki, a także ssaki o średniej wielkości.
Zobacz także:
- Psia fryzjerka pokazała, czym mogą skończyć się spacery w upały. "Łapy płoną"
- Nie szczepią swoich psów świadomie, bo boją się powikłań. "Wszyscy cicho siedzą…"
- Jak przygotować psa lub kota do pobytu w hotelu? "Najważniejszą sprawą jest kwestia aklimatyzacji"
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Martin Khrer/500px/Getty Images