Żbik to rodzaj ssaka z rodziny kotowatych drapieżników. Został opisany po raz pierwszy w 1758 roku przez Karola Linneusza. Żbiki występują w Europie, Azji Mniejszej i na Kaukazie. Obecne są w górskich gęstych lasach, najczęściej można je zauważyć na skraju lasów. Polują na otwartych łąkach, polanach i polach. Występowanie żbika w Polsce ulega systematycznemu spadkowi. W Polsce obecnie znajduje się mniej niż 200 osobników gatunku żbik europejski. W naszym kraju żbik europejski podlega ścisłej ochronie gatunkowej.
Zobacz też: Odrzucony żubrzyk mieszka z przyjaciółką owieczką. Jakie dostanie imię? >>>
Jak wygląda żbik?
Żbiki europejskie przypominają koty domowe – mają gęstą i długą sierść koloru żółto-szarego z ciemnymi pręgami. Jedna pręga przebiega wzdłuż grzbietu, dwie po bokach ciała zwierzęcia. Na tylnych kończynach występują czarne plamy. Żbik osiąga długość między 45 a 90 centymetrów. Ogon może mieć nawet do 40 centymetrów, jest puszysty i zakończony ciemną końcówką. Wysokość w kłębie to 25 do 35 centymetrów, a masa waha się między 4 a 10 kilogramów – mały żbik po urodzeniu waży zaledwie 130 gram. Wyraźnie można zauważyć różnice między samcami a samicami żbików – samce są znacznie większe. Zwierzęta mają stosunkowo krótkie nogi zakończone 5 palcami. Pierwszy palec jest umieszczony wyżej, przez co zostawiają 4-palcowe ślady. To, co zdecydowanie odróżnia je od kotów domowych, to mocniejsza sylwetka oraz gęstsza i dłuższa sierść. Zwierzęta tego gatunku przystosowane są do życia w różnych warunkach atmosferycznych, w tym również w mrozie, dlatego gęsta sierść jest niezbędna do przetrwania zimy.
Jak zachowują się żbiki?
Bardzo łatwo rozpoznać złość żbika – zwierzę stroszy wówczas sierść i wygina grzbiet, co powoduje optyczne zwiększenie jego sylwetki. Kładzie uszy na głowie, otwiera pysk i parska. Żbiki żywią się gryzoniami, ptakami, rybami, płazami, a także małymi ssakami – najczęściej ofiarą padają młode sarny, jelenie i jagnięta. Zwierzęta zwykle polują o zmierzchu i nad ranem. Żbik europejski zakłada legowisko w opuszczonych dziuplach i norach. Ciąża u żbika trwa nieco ponad dwa miesiące i najczęściej rodzą się w miocie od 1 do 4 młodych. W niewoli żbiki żyją nawet 18 lat. Uważa się, że żbiki europejskie często krzyżują się z dzikimi kotami, przez co trudno znaleźć żbika czystej krwi . To zwierzęta bardzo czujne i lękliwe, unikają kontaktu z człowiekiem, dlatego tak trudno spotkać je w środowisku naturalnym. Znalezienie tropu żbika również nie jest łatwe – porusza się on ze schowanymi pazurami, dlatego jego ślady wyglądają niemalże identycznie jak ślady kota domowego. Żbiki najczęściej ustawiają tylne łapy w miejsce śladu po łapach przednich.
Zobacz też: Ciąża u psów – sprawdź, ile trwa i jak wygląda jej przebieg >>>
Żbik w środowisku naturalnym
Populacja żbików maleje nie tylko z powodu krzyżowania się z kotami domowymi czy w wyniku wypadków drogowych, ale też z powodu drapieżników, które są naturalnym wrogiem tego gatunku. Należą do nich przede wszystkim wilki, dzikie psy, a dla młodych żbików lisy i drapieżne ptaki. Żbiki są raczej samotnikami, parują się wyłącznie w czasie rui samicy. Można zadać sobie pytanie, czy istnieje różnica między tym, jak w środowisku naturalnym żyje żbik, a jak to jest w przypadku rysia. Zwierzęta te zachowują się podobnie. Obszary zamieszkiwane przez samice najczęściej mają niewielką powierzchnię, od kilkuset metrów do 3 kilometrów kwadratowych, natomiast terytoria poszczególnych samców są bardziej rozległe. Samiec żbika pilnuje granic i odwiedza wiele samic jednocześnie. Samica rodzi młode najczęściej w kwietniu i maju. Karmi je około 1,5 miesiąca, a potem jedynie je dogląda. Kiedy młode stają się samodzielne, samica wypędza je ze swojego terytorium. Krzyżowanie się żbików europejskich z kotami domowymi jest konsekwencją kilku czynników, należą do nich między innymi spadająca liczebność żbików oraz występowanie ich w rejonach wysoko zaludnionych, co przekłada się również na liczbę kotów domowych na tych obszarach. Żbiki mają słabo ukształtowany behawior lokomocyjny , czyli zdolność do pokonywania ludzkiej infrastruktury – niechętnie przecinają drogi, autostrady, mosty, co może powodować izolowanie ich w kompleksach leśnych. O ile żbiki chętnie zamieszkują skraje lasów, o tyle niebezpieczne jest dla nich zamieszkiwanie tego samego obszaru przez wiele osobników tego gatunku z powodu stale zmniejszającej się ilości pokarmu.
- Zobacz też: Kura Jadzia znalazła nowy dom! >>>
Autor: Filip Yak