Pandemia koronawirusa towarzyszy nam już od roku. Przez ten czas w Polsce odnotowano ponad milion siedemset tysięcy przypadków. Każdego dnia koronawirusem zaraża się kilka tysięcy osób. Podobnie wiele staje się ozdrowieńcami. Jednak pozbycie się wirusa z organizmu nie oznacza końca choroby. Niestety wiele osób zmaga się z uciążliwymi skutkami COVID-19. I właśnie do nich kierujemy nasz nowy cykl "Rehabilitacja po covidzie", w którym podpowiemy co zrobić, żeby jak najszybciej wrócić do zdrowia i sprawności. Do pierwszej części zaprosiliśmy lek. Ewę Stawiarską, która na Instagramie prowadzi profil "Doktorka od 7 boleści". Lekarka opowiedziała o działaniach, które możemy podjąć po przejściu choroby.
Pierwsze kroki w powrocie do zdrowia
Wiemy, że każdy organizm zakażenie koronawirusem przechodzi inaczej. Inaczej także wraca do zdrowia. Są jednak pewne kroki, które można wykonać, żeby pomóc naszemu organizmowi.
- Przede wszystkim dać sobie czas na powrót do pełnej sprawności. Niestety, nie jesteśmy w stanie z góry określić, ile będzie trwał okres regeneracji po przejściu COVID-19. Poza wprowadzeniem założeń zdrowego stylu życia można wykonywać specjalne ćwiczenia łagodzące uczucie duszności i wspomagające rehabilitację oddechową. Najprostsze ćwiczenia oddechowe można wykonywać, chociażby przy użyciu butelki z wodą i rurki do picia. Bierzemy głęboki, spokojny wdech i wydmuchujemy powietrze przez rurkę do butelki wypełnionej wodą, tworząc bąbelki. WHO wydało specjalny zbiór ćwiczeń, pozycji i aktywności, które są polecane dla ozdrowieńców po COVID-19. W Polsce pozycja ukazała się we współpracy z Krajową Izbą Fizjoterapeutów i jest dostępna do pobrania w Internecie. Oprócz ćwiczeń, zawiera ona również wskazówki tego, kiedy należy skontaktować się z lekarzem oraz jak radzić sobie m.in. z problemami z pamięcią powstałymi po infekcji, objawami stresu, niepokoju czy depresji oraz przyjmowaniem i połykaniem pokarmów - wyjaśnia lek. Ewa Stawiarska.
Jestem ozdrowieńcem – co dalej?
Wiele osób, które przeszło COVID-19 zastanawia się co robić dalej. Tym, co można i należy zrobić, jest wprowadzenie zdrowego stylu życia. Ale nie tylko.
- Należy zadbać o odpowiednie leczenie ewentualnych powikłań po infekcji pod kontrolą lekarza. Nadal trzeba stosować się do zasad DDM (dystans, dezynfekcja, maseczka) dla bezpieczeństwa swojego (opisywane są powtórne zakażenia po przechorowaniu, także ciężkie, wymagające hospitalizacji) i innych (wspomniane powyżej przenoszenie zakażenia na inne osoby). Jako że nie znamy żywotności przeciwciał wytworzonych po przechorowaniu infekcji SARS-CoV-2, nie zapominajmy o szczepieniu. Po chorobie można się zaszczepić nie wcześniej niż 4 tygodnie od zachorowania, ponieważ tyle właśnie trwa okres zwiększonego ryzyka powikłań, takich jak na przykład wieloukładowy zespół zapalny u dorosłych (MIS-A; podobny do tzw. PIMS u dzieci). Najlepiej szczepionkę przyjąć do 3 miesięcy od zachorowania, ale nie ma zdefiniowanego najpóźniejszego terminu szczepienia. Szczepienie jest dla ozdrowieńców bezpieczne i zalecane - wyjaśnia lekarka.
Zadbaj o odporność
W pandemicznym okresie musimy zadbać o odporność, która po przejściu choroby może być szczególnie osłabiona. Lek. Ewa Stawiarska przygotowała kilka zaleceń, które powinniśmy wprowadzić do swojej codzienności.
Przede wszystkim należy pamiętać, że podstawą budowania odporności organizmu jest prowadzenie odpowiedniego stylu życia. Składają się na to:
- Spożywanie właściwie zbilansowanych posiłków, bogatych w niezbędne mikro- i makroelementy oraz wypijanie dużych ilości wody (minimum 2-2,5 litra płynów dziennie).
- Aktywność fizyczna w ilości i intensywności dostosowanej do stanu ogólnego i samopoczucia pacjenta - każda, nawet najmniejsza ilość jest lepsza, niż żadna.
- Dbanie o sen i regenerację - w zależności od osoby należy zażywać przynajmniej 6-7 godzin snu na dobę. Dobrze jest zadbać o komfort cieplny (najzdrowszy jest sen w pomieszczeniu o temperaturze ok. 18-20 stopni C), wygodne łóżko i poduszkę pozwalającą na utrzymanie fizjologicznych krzywizn kręgosłupa.
- Ograniczenie stresu i używek, takich jak alkohol i papierosy. Zaprzestanie palenia tytoniu jest szczególnie ważne w trakcie i po infekcji dotyczącej układu oddechowego. Naturalne mechanizmy obronne (na przykład ruchy rzęsek nabłonka oddechowego) są wtedy zaburzone. Jeżeli połączymy to z inhalacją substancji toksycznych z papierosa, możemy doprowadzić do długotrwałych problemów z oddychaniem i utrudnić lub nawet uniemożliwić sobie powrót do zdrowia.
- Stosowanie leków zaleconych przez lekarza, w tym suplementacja witamin w przypadku ich niedoboru. Bardzo ważną witaminą w budowaniu odporności, także w przypadku infekcji wirusem SARS-CoV-2, jest witamina D3. Istnieją badania, które potwierdzają korelację między niskim stężeniem witaminy D, a zwiększonym ryzykiem zachorowania i ciężkim przebiegiem COVID-19. Ze względu na szerokość geograficzną, na jakiej się znajdujemy i długie okresy niewielkiego nasłonecznienia, duża część polskiej populacji ma niedobór tej witaminy. Warto więc oznaczyć sobie jej poziom (niestety, nie jest to badanie refundowane przez NFZ w ramach Podstawowej Opieki Zdrowotnej) i w razie niewystarczających poziomów zalecana jest codzienna suplementacja 800-2000 jm/dobę, zależnie od masy ciała i spożycia witaminy D u zdrowych osób dorosłych. U pacjentów z chorobami przewlekłymi, a także u osób starszych należy indywidualnie rozważyć dawkę i czas trwania suplementacji. Pamiętajmy jednak, że nie należy stosować wysokich dawek witamin bez nadzoru lekarza, ponieważ może to spowodować przedawkowanie i związane z nim powikłania.
- Dbanie o odpowiednią florę bakteryjną jelit. Jelita są bardzo ważnym elementem układu immunologicznego, ponieważ znajdujące się w nich pożyteczne bakterie stanowią dodatkową barierę chroniącą nas przed wrogimi patogenami, a także zapewniają prawidłowe wchłanianie składników odżywczych i witamin z pożywienia (a nawet ich syntezę, jak w przypadku witaminy K). Flora jelitowa może ulec zaburzeniu chociażby pod wpływem stosowania antybiotyków czy leków zmniejszających wydzielanie kwasu solnego w żołądku. Należy szczególnie zadbać o obecność kiszonek i fermentowanych napojów mlecznych i jogurtów w diecie. Jeżeli te produkty są źle tolerowane - warto "zainwestować" w dobry probiotyk, który wspomoże odbudowę flory bakteryjnej w jelitach.
Jeżeli macie pytania dotyczące powrotu do zdrowia po przejściu COVID-19 albo zastanawiacie się, czy powikłania z jakimi się zmagacie są normalne wyślijcie wiadomość na adres anna_korytowska@tvn.pl, a my postaramy się rozwiać wasze wątpliwości.
Zobacz też:
Sczepienia przeciw COVID-19. Na jak długo zyskujemy odporność?
Która maseczka daje najlepszą ochronę? "Niektóre mogą nam służyć nawet kilkadziesiąt miesięcy"
Autor: Anna Korytowska