Ślady zwierząt można wykorzystać jako inspirację do wspólnej wędrówki z dzieckiem przez las. Odczytywanie śladów zwierząt może okazać się fascynującą zabawą, a przy odrobinie szczęścia tropiciele mają szansę zobaczyć prawdziwe dzikie zwierzę.
Więcej:
- Jak i kiedy szkolić szczeniaka?
- Czapka dla psa na lato i zimę – wady i zalety
- Wędrówki ptaków – które z nich przylatują na zimę do Polski?
Ślady zwierząt – czym są i jak je rozpoznać?
Ślady zwierząt to wszelkie oznaki ich bytowania na określonym terenie. To więc nie tylko tropy (ślady łap), lecz także ich gniazda, nory, zgubione pióra, resztki pożywienia, szczątki ofiar drapieżników, odchody i wiele innych.
Wędrówka po lesie nie powinna więc skupiać się wyłącznie na poszukiwaniu odcisków na śniegu bądź piasku. Chodzi o uważną, świadomą obserwację rozciągającego się wokół terenu ze szczególnym uwzględnieniem wszelkiego rodzaju znaków, które mogłyby świadczyć o obecności zwierząt.
Ślady zwierząt i ich odczytywanie to ciekawy pomysł na wspólną wyprawę do lasu, a także lekcję przyrodniczą w terenie. Ślady zwierząt leśnych mogą stać się punktem wyjścia do rozmowy o sposobie funkcjonowania zwierząt w lesie, o ich zwyczajach, sposobach zdobywania pokarmu, naturalnych wrogach. Taka „tropicielska” wyprawa przy okazji uczy także uważności, skupienia, dostrzegania tego, co na co dzień zupełnie jest pomijane przez ludzki wzrok.
Tropy i ślady zwierząt
Tropy to ślady zwierząt, które najdokładniej pozwalają określić, jakie zwierze je zostawiło.
Wygląd tropu, czyli pojedynczego odcisku stopy zwierzęcia, zależy od budowy jego stopy oraz sposobu chodu. Ten drugi pozwala wyróżnić:
· ssaki stopochodne (ciężar oparty na całej stopie, 5 dobrze wykształconych palców) – jeż, borsuk;
· ssaki półstopochodne (ciężar oparty na części stopy, redukcja kciuków) – większość drapieżników;
· ssaki palcochodne (kroczą na 3 lub 2 palach; racica lub kopyto) – sarna, jeleń, dzik, koń, osioł.
Tropy najłatwiej znaleźć na brzegu zbiornika wodnego, w kałużach, błocie, na nieuprawianym polu. Zimą szczególnie dobrze widoczne są ślady zwierząt na śniegu. W Polsce najczęściej można spotkać tropy sarny i dzika.
Dzik i sarna – ślady zwierząt leśnych
Ślady zwierząt w lesie są bardzo różnorodne, natomiast tropy są najbardziej przejrzyste. W przypadku dzika trop zawsze składa się z odcisku racic i raciczek. Ślad raciczek jest zawsze szerzej rozstawiony. Wielkość tropu dorosłego osobnika ma 8–12 cm długości i 4,5–8 cm szerokości. Małe dziki zostawiają ślady o wymiarach 4 x 3 cm.
Trop sarny jest najmniejszy spośród wszystkich europejskich ssaków kopytnych. Sarna zostawia ślad o długości 4–5 cm i szerokości 3 cm. Na trop składają się odbicia racic. Odbicia raciczek pojawiają się tylko w przypadku skoków lub gdy podłoże jest wyjątkowo miękkie. W efekcie powstaje trop o sercowatym kształcie.
Ślady zwierząt leśnych – na co zwracać uwagę?
Ślady zwierząt leśnych rozsiane są po całym lesie. Poszukiwania dzika powinny skłonić do zwrócenia szczególnej uwagi na drzewa. Jeśli noszą ślady ocierania się o nie zwierzęcia, z dużą dozą prawdopodobieństwa można założyć, że w pobliżu były lub są dziki.
Na trop dzięcioła mogą z kolej naprowadzić:
· szyszka umieszczona w szczelinie kory lub w wykutej w pniu rynience;
· pień lub konar drzewa ze śladami kucia (mogą się sytuować na różnej wysokości lub układać w obrączkę wokół pnia).
Ślady zwierząt w lesie to także ich odchody. Walcowate, niemal kuliste bobki niewielkich rozmiarów świadczą o bytności sarny. Śladem lista jest niewątpliwie jego nora. Najczęściej położona na południowym zboczu (niekoniecznie dużego) wzgórza. Do nory prowadzi co najmniej kilka wejść.
O obecności boruska świadczy często wykopane spod ziemi gniazdo os. Wokół dziury często leżą plastry z nielicznymi larwami. Śladem obecności wiewiórki także jest jej pożywienie. Są to szyszki, prawie zupełnie pozbawione łusek. Ewentualnie na ich szczycie pozostaje kępka łusek. Oś szyszki bardzo często jest niestarannie obgryziona.
Ślady zwierząt w lesie – uszanuj i nie przeszkadzaj
Ślady zwierząt w lesie mogą zaprowadzić tropicieli w zupełnie nieznane rejony lasu. Podczas tego typu wędrówek trzeba jednak pamiętać o leśnym savoir-vivrze. Ślady oczywiście można oglądać, natomiast lepiej ich nie ruszać. Absolutnie nie wolno niszczyć gniazd, nor, legowisk. W przeciwnym razie człowiek zaburza otoczenie zwierząt bez żadnej potrzeby. Jeśli udane obserwacje śladów zaprowadzą wędrowców do kryjówki zwierząt, warto obserwować je tylko z daleka, w zupełnej ciszy, szanując ich domostwo, jakim jest las.
Autor: Gaba Kopyto