Gaiwan - na czym polega chiński rytuał parzenia herbaty?

parzenie herbaty, czajnik, herbata, stół, kubki
woodstock photography/Getty Images
Starożytni Chińczycy ze zwykłej czynności parzenia herbaty uczynili godną podziwu sztukę. Ich sekretne metody przyrządzania tego aromatycznego naparu były doskonalone przez wieki. Współcześni amatorzy herbaty chętnie wykorzystują tradycyjne chińskie metody, dzięki którym napój ma wyjątkowy, głęboki smak. Jedną z nich jest użycie gaiwanu – niewielkiego czajniczka do parzenia i picia herbaty. To niepozorne naczynie sprawia, że picie herbaty w jednej chwili staje się magicznym rytuałem.

Zwyczaj parzenia herbaty w gaiwanie narodził się w XIV wieku w Chinach, przed panowaniem dynastii Ming. Niektóre źródła podają, że gaiwan znany był już w 1350 roku. Jako pierwszy to naczynie opisał wielki mistrz sztuki parzenia herbaty, Lu Ju. Według chińskiej filozofii Tao, gaiwan do herbaty symbolizuje harmonię wszystkich sfer świata. Według taoizmu pokrywka naczynia to niebo, czarka odzwierciedla ludzką istotę, a podstawka jest ziemią, na której żyjemy.

Co to jest gaiwan?

Gaiwan to wywodzący się z Chin trzyczęściowy zestaw do parzenia i picia herbaty. Nazwa "gaiwan" po chińsku oznacza "czarkę z przykrywką". Faktycznie, naczynie przypomina bardziej kubek bez ucha niż dzbanek. Przeważnie gaiwany wykonuje się z ceramiki, jednak obecnie można także spotkać naczynia zrobione z innych materiałów. Najpraktyczniejszy w użyciu jest gaiwan szklany, jednak dla osób, które chcą przekonać się, jak wygląda prawdziwy chiński rytuał parzenia herbaty, najodpowiedniejsze będą gaiwany z tworzywa ceramicznego, glinki, porcelany albo kamionki.

Jak wygląda gaiwan?

Tradycyjny gaiwan do herbaty składa się z czarki, pokrywki i spodka, a jego pojemność jest zwykle większa niż 150 ml, choć obecnie sprzedawane są także naczynie o dużo mniejszych pojemnościach. Mały zestaw do parzenia herbaty (do 150 ml) często nie posiada spodka, dlatego nazywany jest gaiwanem dwuczęściowym. W przypadku większych gaiwanów (powyżej 150 ml) w zestawie występują wszystkie trzy części.

Jak parzyć herbatę w gaiwanie?

W gaiwanie można parzyć każdy rodzaj herbaty, ale idąc śladem chińskich mistrzów, najlepiej wybierać gatunki o delikatnym, subtelnym smaku. Najlepszy wybór to biała herbata sporządzona z młodych pączków i liści albo herbata zielona (w tym także aromatyzowana). Doskonale sprawdzi się także półfermentowana chińska herbata oolong, którą można parzyć wielokrotnie.

Chińczycy wykorzystują gaiwan na dwa sposoby. Na północy i zachodzie kraju gaiwan pełni rolę czarki do picia, natomiast na południu i wschodzie Chin traktowany jest jako czajniczek do przyrządzania herbacianych i ziołowych naparów. Gaiwan mały idealnie sprawdzi się jako naczynie do parzenia i picia, natomiast gaiwan duży najlepiej wykorzystać jako imbryk, z którego przelewamy herbatę do malutkich czarek.

Parzenie herbaty w gaiwanie jest bardzo proste i nie wymaga mistrzowskich umiejętności. Rytuał parzenia rozpocznij od przygotowania naczyń – potrzebny jest trzyczęściowy gaiwan, czarki do picia i dzbanek z gorącą wodą. Pamiętaj, żeby dokładnie wyparzyć gaiwan przed pierwszym użyciem – w ten sposób dokładnie oczyścisz i rozgrzejesz naczynie, dzięki czemu napar dłużej utrzyma wysoką temperaturę.

Oczyszczony i rozgrzany gaiwan jest gotowy do użycia. Wsyp do niego herbatę (w przypadku małych gaiwanów wystarczy jedna łyżeczka, do dużych wsypuje się łyżkę stołową). Chińczycy wierzą, że herbatę należy najpierw „obudzić”. W tym celu zalej susz odrobiną wrzątku, tak, żeby uwolnić jego aromat, a następnie odlej wodę.

Przy pierwszym parzeniu herbaty wlej do naczynia ¾ wody i zamknij j przykrywką. Ważna informacja – herbatę w gaiwanie parzy się krócej niż w kubku czy filiżance. Jeżeli przygotowujesz napar z zielonej herbaty, powinieneś parzyć ją od 1,5 do 2 minut. W przypadku herbaty białej idealny czas parzenia to 2–2,5 minuty.

Po upływie określonego czasu zdejmij przykrywkę i przelej napar do przygotowanych wcześniej czarek. Zgodnie z chińską tradycją, wyróżniamy dwa sposoby przelewania herbaty – obie techniki polegają na odpowiednim ułożeniu dłoni na gaiwanie, tak aby przy pomocy palców jednej ręki trzymać zarówno naczynie, jak i jego przykrywkę.

W pierwszej metodzie naczynie trzeba chwycić w taki sposób, żeby kciuk przytrzymywał środek przykrywki. Palcem środkowym i wskazującym przytrzymaj spód gaiwana wraz ze spodkiem. Trzymając naczynie w ten sposób, przechyl je nad czarką, jednocześnie odchylając nieco kciukiem przykrywkę.

Druga metoda przelewania herbaty z gaiwana: chwyć naczynie przy pomocy kciuka i środkowego palca w węższym miejscu, tuż za górną krawędzią dzbanka, jednocześnie przytrzymując pokrywkę palcem wskazującym. Przechyl gaiwan, odsuń delikatnie przykrywkę i przelej napar do czarek.

Tę samą herbatę możesz parzyć kilkakrotnie. Pamiętaj jednak, że z każdym kolejnym razem czas parzenia powinien się wydłużać. Do przygotowania kolejnych naparów należy użyć większej ilości wody.

Zobacz wideo: Co warto wiedzieć o zielonej herbacie?

Zobacz też:

Autor: Adrianna Kowalczyk

podziel się:

Pozostałe wiadomości