Życie w zafałszowanej rzeczywistości. Urojenia i inne objawy zaburzeń urojeniowych

Źródło: Dzień Dobry TVN
Internet na ratunek psychologii
Internet na ratunek psychologii
Depresja u dzieci
Depresja u dzieci
Nawet osobie zdrowej psychicznie może się czasem wydawać, że stojący obok pasażerowie autobusu dziwnie się jej przyglądają i zwracają na nią uwagę. W psychiatrii takie wrażenie określa się jako urojenia ksobne. Jeśli jesteśmy w stanie szybko zweryfikować nieprawdziwość tego wrażenia – wszystko z nami w porządku. Jeśli jednak nieprawidłowa interpretacja rzeczywistości utrzymuje się i chory nie daje się przekonać o jej nieprawdziwości – mamy do czynienia z zaburzeniami urojeniowymi.

Życie w zafałszowanej rzeczywistości

W psychiatrii urojenia zalicza się do tzw. objawów wytwórczych, czyli takich, w których umysł chorego niejako „stwarza” nieprawidłowe procesy poznawcze, co prowadzi do zaburzeń treści myślenia. Urojenia powodują, że chory jest przekonany o istnieniu zjawisk, rzeczy, osób czy wydarzeń, których w rzeczywistości nie ma. Chorzy z zaburzeniami urojeniowymi mogą budować swoje urojenia na bazie istniejących zdarzeń, nieprawidłowo interpretując obserwowane zjawiska, nadając im nieodpowiednie znaczenie, dodając patologiczne treści itp. Pacjent jest głęboko przekonany o prawdziwości urojeń i próba ich skorygowania może często prowadzić do uznania osób, które starają się choremu pomóc, za biorące udział w „zmowie” przeciwko niemu.

Rodzaje urojeń

Urojenia prześladowcze to najczęściej obserwowany rodzaj urojeń Chory z urojeniami prześladowczymi wyraża przekonanie, że ludzie z jego otoczenia (jego rodzina, znajomi, sąsiedzi lub nawet całe instytucje) chcą go skrzywdzić. Często urojenia prześladowcze mają charakter urojeń ksobnych. Chory ma wtedy wrażenie, że jest inwigilowany, okradany, truty lub podsłuchiwany.

W zależności od charakteru i obiektu urojeń wyróżnia się szereg rodzajów i typów zaburzeń urojeniowych. Urojenia ksobne (urojenia odnoszące) to przekonanie, że chory jest przedmiotem szczególnego zainteresowania otoczenia. Chory jest przeświadczony, że otoczenie go obserwuje, daje ukryte znaki lub dokucza. W większości przypadków pacjent opiera urojenia ksobne na nieprawidłowo interpretowanych, rzeczywistych gestach - uśmiechach czy urywkach rozmów osób z otoczenia. Tego typu urojenia obserwuje się często w przebiegu zaburzeń paranoidalnych i schizofrenii.

Innym rodzajem urojeń są urojenia zdrady, powodujące ciągłe sprawdzanie i szpiegowanie partnera w celu wykrycia niewierności. Tego typu urojenia często towarzyszą psychozie alkoholowej (urojenia alkoholowe). Natomiast urojenia wielkościowe powodują przekonanie o wyjątkowej, nieadekwatnej do rzeczywistości, wysokiej pozycji społecznej i statusie materialnym.

Urojenia depresyjne obserwuje się najczęściej w przebiegu depresji lub zespołów depresyjnych. Chory ma przeświadczenie o swojej grzeszności, winie, zubożeniu. Często ma poczucie pokrzywdzenia. Rodzajem urojeń depresyjnych są urojenia hipochondryczne (przekonanie o ciężkiej chorobie) i ich skrajna postać, urojenia nihilistyczne.

Są to urojenia o treści absurdalnej dla osób zdrowych. Chory cierpiący z powodu urojeń nihilistycznych jest przeświadczony o tym, że jego ciało zanika, rozpada się lub umiera, jest niszczone przez poważną i postępującą chorobę. Może mu się nawet wydawać, że zupełnie utracił ciało i stał się nicością.

Urojenia oddziaływania (urojenia wpływu) to przekonanie, że myśli chorego i jego zachowanie podlegają kontroli zewnętrznej. Choremu może wydawać się, że jest sterowany telepatycznie, przy pomocy urządzeń technicznych lub na drodze hipnozy. Podobny charakter mają urojenia owładnięcia (przekonanie o zawładnięciu przez nadprzyrodzoną siłę). Takie urojenia mogą mieć charakter urojeń religijnych.

U niektórych chorych pojawiają się liczne urojenia, które tworzą całe systemy powiązanych ze sobą konstrukcji myślowych. Są to tzw. urojenia paranoiczne, obserwowane typowo w przebiegu zaburzeń paranoidalnych. Dotyczą one zwykle prześladowania lub niewierności małżeńskiej. Usystematyzowane urojenia paranoiczne zawsze dotyczą zdarzeń logicznie wiążących się w całość i teoretycznie możliwych, choć wciąż nieprawdziwych. U innych osób urojenia mają charakter wielowątkowy i nieusystematyzowany. Są to urojenia dotyczące zdarzeń i zjawisk niemożliwych lub nieistniejących miejsc. Tego typu urojenia określa się mianem urojeń paranoidalnych.

Poznaj także urojenia ksobne z naszego artykułu: "Znów wszyscy na mnie patrzą!", czyli urojenia ksobne. Objawy, przyczyny, leczenie

Urojenia – leczenie

Urojenia same w sobie nie są chorobą, a jedynie objawem chorobowym, dlatego leczenie urojeń wymaga postawienia prawidłowej diagnozy i leczenia choroby podstawowej. Ze względu na to, że urojenia obserwuje się często w przebiegu poważnych chorób psychicznych, takich jak schizofrenia, psychozy czy ciężka depresja, w każdym przypadku urojeń należy skonsultować się z lekarzem psychiatrą.

Bibliografia:

1. Adam Bilikiewicz, Psychiatria , wydanie 3, PZWL, 2003.

2. Lidia Cierpiałkowska, Psychopatologia , Scholar, 2012.

3. Stanisław Pużyński, Jacek Wciórka, Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD 10 , wyd, 1, Vesalius, 2000.

Zobacz także:

Autor: Adrian Adamczyk

Źródło zdjęcia głównego: GeorgePeters/Getty Images

podziel się:

Pozostałe wiadomości

Luiza z "HP" jest w związku. Jej partner też brał udział w programie. "Mój urodzinowy prezent"

Luiza z "HP" jest w związku. Jej partner też brał udział w programie. "Mój urodzinowy prezent"

Od urodzenia ma wirusa HIV. Powiedziała, którzy lekarze boją się go najbardziej

Od urodzenia ma wirusa HIV. Powiedziała, którzy lekarze boją się go najbardziej

"Mamusiu, ja już nie chcę tu być, na tym światku". Czy 3-latek może mieć depresję?

"Mamusiu, ja już nie chcę tu być, na tym światku". Czy 3-latek może mieć depresję?

Szukasz pomysłu na wykwintną przystawkę z Gorgonzolą?  
Materiał promocyjny

Szukasz pomysłu na wykwintną przystawkę z Gorgonzolą?  

Zagięte kości w każdej chwili mogą przebić jej skórę. "Jestem w Polsce jedynym przypadkiem"

Zagięte kości w każdej chwili mogą przebić jej skórę. "Jestem w Polsce jedynym przypadkiem"

Ania Klimczewska wydała kolejną powieść. "Zaczęło się na spontanie jako wielka zabawa"

Ania Klimczewska wydała kolejną powieść. "Zaczęło się na spontanie jako wielka zabawa"

Krzyś zmaga się z czterokończynowym dziecięcym porażeniem mózgowym. Potrzebuje naszej pomocy

Krzyś zmaga się z czterokończynowym dziecięcym porażeniem mózgowym. Potrzebuje naszej pomocy

18. edycja akcji "Podaruj Misia". Poznaj tegoroczne pluszaki

18. edycja akcji "Podaruj Misia". Poznaj tegoroczne pluszaki

"Królowa przetrwania". Nowy program z 12 znanymi kobietami. W dżungli, bez filtra i cenzury

"Królowa przetrwania". Nowy program z 12 znanymi kobietami. W dżungli, bez filtra i cenzury

Najmodniejsze stylizacje na sezon jesień/zima
Materiał promocyjny

Najmodniejsze stylizacje na sezon jesień/zima

Kupujesz gwiazdy betlejemskie w dyskoncie? Zwróć uwagę na cyjacje. Co to takiego?

Kupujesz gwiazdy betlejemskie w dyskoncie? Zwróć uwagę na cyjacje. Co to takiego?

Jak przyrządzić pstrąga łososiowego i krewetki? Poznaj przepisy Darii Ładochy
Materiał promocyjny

Jak przyrządzić pstrąga łososiowego i krewetki? Poznaj przepisy Darii Ładochy

Czy zimą również można osiągnąć work-life balance?
Materiał promocyjny

Czy zimą również można osiągnąć work-life balance?

Jedyna taka szkoła pszczelarska w Polsce i w Europie
Materiał promocyjny

Jedyna taka szkoła pszczelarska w Polsce i w Europie

Jak przygotować mieszkanie na pojawienie się dziecka? Poznaj sprawdzone sposoby
Materiał promocyjny

Jak przygotować mieszkanie na pojawienie się dziecka? Poznaj sprawdzone sposoby

"Młodość na zamówienie 2". Maciej Panek przeprowadził zaskakującą metamorfozę
Materiał promocyjny

"Młodość na zamówienie 2". Maciej Panek przeprowadził zaskakującą metamorfozę

Koza domowa od wieków towarzyszy ludziom. Czym się charakteryzuje?
Materiał promocyjny

Koza domowa od wieków towarzyszy ludziom. Czym się charakteryzuje?

Budyniowe wypieki: miodownik, pączki, karpatka i bajaderki
Materiał promocyjny

Budyniowe wypieki: miodownik, pączki, karpatka i bajaderki

Fundacja TVN otworzyła gabinety psychologiczne. "Chcemy, by pacjenci i ich rodziny czuli się zaopiekowani"

Fundacja TVN otworzyła gabinety psychologiczne. "Chcemy, by pacjenci i ich rodziny czuli się zaopiekowani"

Nastolatka urodziła w lesie. "Personelowi medycznemu powiedziała, że znalazła dziecko" 

Nastolatka urodziła w lesie. "Personelowi medycznemu powiedziała, że znalazła dziecko" 

Pizza pachnąca jesienią w wykonaniu Aleksandry Juszkiewicz. Jakie składniki wybrać?

Pizza pachnąca jesienią w wykonaniu Aleksandry Juszkiewicz. Jakie składniki wybrać?

Agnieszka Włodarczyk i Robert Karaś wzięli ślub. Pokazali romantyczne zdjęcia

Agnieszka Włodarczyk i Robert Karaś wzięli ślub. Pokazali romantyczne zdjęcia

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

"Top Model". Natalia nie wygrała programu, ale czuje się zwyciężczynią. "Wcześniej byłam zagubiona"

"Top Model". Natalia nie wygrała programu, ale czuje się zwyciężczynią. "Wcześniej byłam zagubiona"

Od pielęgniarki do Miss Polonia. "Transplantacja włosów jest takim moim konikiem"

Od pielęgniarki do Miss Polonia. "Transplantacja włosów jest takim moim konikiem"

"Top Model": Sofia Konecka-Menescal była o krok od wygrania. "Tak działa życie"

"Top Model": Sofia Konecka-Menescal była o krok od wygrania. "Tak działa życie"

14 kg listów od naszych młodych widzów trafiło do rąk Mikołaja. "Drogie dzieci z Polski, kocham was"

14 kg listów od naszych młodych widzów trafiło do rąk Mikołaja. "Drogie dzieci z Polski, kocham was"

"Top Model". Marcin Tyszka szczerze o wygranej Dominika. "Skład finału był bardzo mocny"

"Top Model". Marcin Tyszka szczerze o wygranej Dominika. "Skład finału był bardzo mocny"

Ile zapłacimy za zupy i dania świąteczne Magdy Gessler?

Ile zapłacimy za zupy i dania świąteczne Magdy Gessler?

Tanie prezenty Mikołajkowe. Czy da się kupić prezent za 30 lub 50 zł w dobie inflacji?

Tanie prezenty Mikołajkowe. Czy da się kupić prezent za 30 lub 50 zł w dobie inflacji?

Ile zostało niedziel handlowych do końca roku? Czy w wigilię 2023 zrobimy zakupy?

Ile zostało niedziel handlowych do końca roku? Czy w wigilię 2023 zrobimy zakupy?

Dominik zwycięzcą "Top Model". Co planuje w najbliższych miesiącach? "To jedno z moich marzeń"

Dominik zwycięzcą "Top Model". Co planuje w najbliższych miesiącach? "To jedno z moich marzeń"

Spektrum autyzmu diagnozowane jest również u dorosłych. Jak wygląda rozpoznanie?

Spektrum autyzmu diagnozowane jest również u dorosłych. Jak wygląda rozpoznanie?

Kasia Lins o nowej płycie i muzycznym katharsis. "Nadszedł taki moment, że musiałam powiedzieć dość"

Kasia Lins o nowej płycie i muzycznym katharsis. "Nadszedł taki moment, że musiałam powiedzieć dość"

Są jednymi z najpiękniejszych siatkarek na świecie i osiągnęły sukces. "Marzenia warto spełniać"

Są jednymi z najpiękniejszych siatkarek na świecie i osiągnęły sukces. "Marzenia warto spełniać"

Dawid Kubacki w szczerym wywiadzie o chorobie żony. "Ściska mi głos w gardle"

Dawid Kubacki w szczerym wywiadzie o chorobie żony. "Ściska mi głos w gardle"

Katarzyna Żak wspomina trudne chwile z mężem. "Płakałam"

Katarzyna Żak wspomina trudne chwile z mężem. "Płakałam"

"ŚOPW". Aneta Żuchowska pokazała córeczkę. "No urody po mamusi się nie wyprze"

"ŚOPW". Aneta Żuchowska pokazała córeczkę. "No urody po mamusi się nie wyprze"

Znana ginekolożka ze Szczecina z 5 zarzutami. Grozi jej więzienie

Znana ginekolożka ze Szczecina z 5 zarzutami. Grozi jej więzienie

"ŚOPW". Marek usłyszał od Kornelii "najmocniejsze słowo na świecie". "Nie spodziewałem się tego"

"ŚOPW". Marek usłyszał od Kornelii "najmocniejsze słowo na świecie". "Nie spodziewałem się tego"

Lady Gaga dostała suknię z Polski. "Bardzo bym chciała, by w niej wyszła"

Lady Gaga dostała suknię z Polski. "Bardzo bym chciała, by w niej wyszła"

Sara James stworzyła duet ze znanym raperem. "Jestem szalenie wdzięczna, że się udało"

Sara James stworzyła duet ze znanym raperem. "Jestem szalenie wdzięczna, że się udało"

Promocje, przeceny, wyprzedaże - jak kupować rozsądnie? Eksperci radzą

Promocje, przeceny, wyprzedaże - jak kupować rozsądnie? Eksperci radzą

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas