Czym jest HPV?
HPV to skrót od Human papillomavirus. W języku polskim nazywamy go wirusem brodawczaka ludzkiego. Znamy niemal 200 typów HPV, w tym onkogenne, które mogą prowadzić do nowotworów.
W wyniku zakażenia typami onkogennymi wirusa może dojść do rozwoju raka szyjki macicy, odbytu, pochwy, sromu, prącia oraz gardła. Jak wskazują badania, rak szyjki macicy jest niemal stuprocentowo związany z zakażeniem onkogennym typem wirusa brodawczaka ludzkiego. Szczepionka to najskuteczniejszy sposób ochrony przed nowotworami wywołanymi przez HPV.
Wirus HPV a profilaktyka
Jedyną skuteczną formą profilaktyki, jeśli chodzi o zakażenie HPV, są szczepienia. Drogą zakażenia HPV są kontakty seksualne i jest to bardzo ważna informacja w kontekście szczepień. Szczepionka ma chronić przed zakażeniem wirusem, więc powinna zostać podana w okresie poprzedzającym inicjację seksualną, czyli przed potencjalnym kontaktem z HPV. Ryzyko zetknięcia z HPV wpisane jest w życie każdej osoby, która chciała mieć dziecko lub podjęła nawet jednokrotnie jakąkolwiek formę aktywności seksualnej.
Większość zakażeń ma charakter bezobjawowy i przemijający, ale u niektórych osób nie dochodzi do samoistnego usunięcia wirusa. Wówczas zakażenie po latach może prowadzić do onkogenezy - procesu powstania nowotworu, a w konsekwencji wywołać między innymi raka szyjki macicy, który jest chorobą zagrażającą życiu. Warto podkreślić, że rak szyjki macicy, pomimo że można mu zapobiec dzięki szczepieniu, to jednak nadal jest czwartym najczęściej występującym nowotworem wśród kobiet na świecie.
Typy onkogenne HPV są również odpowiedzialne za znaczący odsetek innych nowotworów sromu, pochwy, prącia i odbytu głowy i szyi, w szczególności jamy ustanej i gardła. HPV może wywoływać również brodawki narządów płciowych oraz nawracającą brodawczakowatość krtani.
Szczepienie przeciw HPV
Szczepionki przeciw HPV są najlepiej przebadanymi szczepionkami na świecie - ich bezpieczeństwo jest monitorowane od 18 lat i potwierdzone w badaniach przedrejestracyjnych, jak i blisko 20-letnim okresem nadzoru porejestracyjnego.
Są również bardzo nowoczesne, ponieważ wytworzono je metodami inżynierii genetycznej z wykorzystaniem zaawansowanych technologii rekombinacji DNA. Zawierają cząstki wirusopodobne, ale nie posiadają DNA wirusa, dlatego też poprzez szczepienie nie można się zakazić.
Po podaniu szczepionka mobilizuje układ odpornościowy do wytworzenia przeciwciał i uruchamia mechanizm służący zapewnieniu długotrwałej ochrony przed wirusem. Szczepionki są dobrze tolerowane przez pacjentów. Na świecie podano już kilkaset milionów dawek w ponad 125 krajach.
Po szczepieniu przeciw HPV, podobnie jak po każdym innym szczepieniu, mogą wystąpić krótkotrwałe działania niepożądane, takie jak: zaczerwienienie, obrzęk w miejscu wkłucia, zmęczenie, ból głowy, mięśni czy nudności. Nie ma natomiast żadnych sygnałów alarmowych dotyczących długoterminowych skutków ubocznych.
Korzyści ze szczepienia przeciw HPV
Szczepionki chronią przed zakażeniem HPV. Są skuteczną i bezpieczną metodą zapobiegania nowotworom wywoływanym przez ten wirus. Chronią również przed wszystkimi konsekwencjami, jakie mogą wynikać z faktu rozwoju nowotworu.
Rodzice, którzy wyrażają zgodę na szczepienie dziecka, dają mu szansę na uniknięcie w przyszłości groźnej dla życia choroby. To bez wątpienia inwestycja w zdrowie przyszłych pokoleń.
Skuteczności i bezpieczeństwa szczepień przeciwko HPV dowodzą liczne badania.
Powszechny Program Szczepień przeciw HPV
Od 1 września 2024 roku w ramach Powszechnego Programu Szczepień przeciwko HPV bezpłatne szczepionki dostępne są dla dziewczynek i chłopców między 9. a 14. rokiem życia. Dzięki współpracy Ministerstwa Zdrowia z Ministerstwem Edukacji Narodowej wprowadzono możliwość organizowania szczepień w szkołach. Rodzice, którzy zdecydują się zaszczepić dzieci, mogą podpisać oświadczenie wyrażające zgodę. Na szczepienie można zapisać dziecko również w każdej przychodni.
Z bezpłatnej szczepionki mogą również skorzystać dzieci między 15. a 18. rokiem życia. W tej grupie wiekowej receptę na bezpłatną szczepionkę wystawia lekarz POZ (podstawowej opieki zdrowotnej). Następnie rodzic odbiera szczepionkę w aptece i wraca do przychodni, by tam wykonano zastrzyk.
Więcej informacji o programie bezpłatnych szczepień przeciwko HPV można zasięgnąć, dzwoniąc na infolinię: numer +48 800 100 10. Konsultanci są dostępni w godzinach 8:00-18:00. Infolinia funkcjonuje do końca 2024 roku.
Jak przygotować dziecko do szczepienia?
Dzieci mogą odczuwać niepokój przed szczepieniem ze względu na czekające ich ukłucie. Dlatego w tej sytuacji niezwykle ważna jest rola rodzica, który będzie wspierać swoją pociechę. Warto porozmawiać z dzieckiem i wytłumaczyć mu, co się wydarzy, dlaczego zostanie zaszczepione oraz jakie to będzie miało korzyści dla jego zdrowia w przyszłości.
Idąc na szczepienie, nastolatek powinien mieć wygodne ubranie, które bez problemu pozwoli mu odsłonić ramię. Po wizycie warto zaplanować jakąś przyjemność dla dziecka, którą wcześniej z nim uzgodnimy. Może to być pójście na spacer, do kina czy inna wspólna aktywność, którą oboje lubicie. Istotne jest również, by po szczepieniu pochwalić swoją pociechę – dzięki temu wzmocnimy pozytywne emocje i sprawimy, że przy kolejnym szczepieniu stres będzie znacznie mniejszy.
Podsumowanie
Szczepienia przeciwko HPV stanowią istotny krok w kierunku ochrony zdrowia, są przełomem w walce z nowotworami. W kontekście rosnącej liczby zakażeń wirusem, a także wysokiej zachorowalności na nowotwory, edukacja oraz dostępność szczepień są kluczowe dla poprawy stanu zdrowia całych pokoleń.
Więcej informacji na temat Programu bezpłatnych szczepień przeciw HPV znajdziesz na stronie: