Dalsza część tekstu znajduje się poniżej.
Każdy człowiek jest inny – chociaż wiadomo o tym już od dawna, dopiero w drugiej dekadzie XXI wieku coraz większe znaczenie zaczęła mieć terapia celowana w konkretne zaburzenia i zmiany. W wielu wypadkach pacjenci, mimo że chorują na te same schorzenia, mają inne objawy i rokowania, dlatego konieczne jest zastosowanie różnych środków leczenia.
Na czym polega terapia celowana?
Najważniejszą cechą terapii spersonalizowanej jest dopasowanie środków i metod leczenia nie tylko do danego schorzenia, lecz także do pacjenta, jego objawów, wieku oraz historii choroby. Tego typu kuracje wykorzystuje się w wielu dziedzinach medycyny, a jedną z najbardziej obiecujących jest terapia celowana molekularnie, którą wykorzystuje się do leczenia nowotworów. Na czym polega takie oddziaływanie? Duże znaczenie ma dokładne zbadanie pacjenta i nie chodzi tu tylko o morfologię lub biopsję, lecz także badania genetyczne.
W przypadku większości nowotworów pojawiają się dwie grupy zmutowanych genów – onkogeny i supresory. W przypadku mutacji onkogenów pojawia się wadliwe białko, które może doprowadzić do tego, że zdrowa komórka zmieni się w komórkę nowotworową. Z kolei supresory w normalnych warunkach hamują rozrastanie się komórek rakowych.W przypadku mutacji dochodzi do uszkodzenia supresora, dlatego proces wzrastania nowotworu nie jest zatrzymany. Terapia celowana w onkologii ma kluczowe znaczenie, ponieważ dzięki badaniom genetycznym można znaleźć prawdziwą przyczynę choroby, a także określić, jakie procesy zachodzą w ludzkim organizmie. Bez przeprowadzenia odpowiednich badań lekarz nie może ocenić, gdzie dokładnie pojawiły się mutacje, przez co leczenie prawdopodobnie okaże się nieskuteczne. Kolejnym ważnym elementem spersonalizowanej terapii jest podawanie pacjentom takich dawek leków, które są odpowiednie dla ich schorzeń i objawów. Dzięki temu zwiększa się efektywność oddziaływania medycznego. Warto również zaznaczyć, że stworzenie spersonalizowanego profilu genetycznego pacjenta pozwala na dokładne monitorowanie efektów terapii, a także ustalenie, dlaczego pewne środki działają, a inne nie mają żadnego wpływu.
Terapia celowana: wady i zalety
Terapia celowana w Polsce jest stosowana coraz częściej, jednak warto pamiętać, że ten rodzaj leczenia ma zarówno wady, jak i zalety. Do grupy negatywnych efektów tego typu kuracji można zaliczyć:
- poważne skutki uboczne, które są mniejsze niż w przypadku chemioterapii, ale bardziej specyficzne i toksyczne;
- negatywne efekty zdrowotne, które mogą pojawić się w trakcie terapii lub nawet wiele lat po wyleczeniu;
- zjawisko lekooporności, z powodu którego niemożliwe jest podawanie pacjentowi pewnych leków.
Mimo możliwości wystąpienia skutków ubocznych terapia spersonalizowana ma wiele zalet. Przede wszystkim jest dopasowana do konkretnego pacjenta, jego objawów i problemów, stopnia schorzenia, a także wieku i historii medycznej. Terapia celowana chorób nowotworowych pozwala na opracowanie nowych leków, co zwiększa szansę wyleczenia przyszłych pacjentów. Postępy w zakresie medycyny i farmakologii przyczyniają się więc do odkrywania nowych sposobów leczenia oraz dbania o przyszłość innych osób chorych. Terapia celowana w przypadku nowotworów pomaga też w prewencji chorób, czyli dbaniu o to, aby nie pojawiały się kolejne mutacje. Większa wiedza lekarzy sprawia, że możliwe jest dostosowanie leczenia do historii choroby danej osoby.
Niestety dużym ograniczeniem jest fakt, że badania molekularne nie są finansowane przez NFZ. Oznacza to, że znaczna część osób chorych nie może z nich skorzystać, głównie z powodów finansowych. Kompleksowe badania genetyczne rzeczywiście są drogie, jednak dzięki nim szybciej podejmuje się decyzję o odpowiednim leku, spersonalizowanym i dostosowanym do danego pacjenta. Jeśli takie badania nie zostaną przeprowadzone, lekarze muszą długo szukać odpowiednich leków, przez co czas hospitalizacji się przedłuża. W konsekwencji koszty leczenia są znacznie wyższe niż w przypadku badań genetycznych. Obecnie z terapią celowaną są wiązane duże nadzieje, zwłaszcza w przypadku raka płuc. Warto jednak pamiętać o tym, że nawet tego typu działania nie zawsze dają odpowiednie efekty. Właśnie dlatego najważniejsza jest prewencja nowotworów i okresowe badania, a w przypadku pierwszych objawów lub diagnozy jak najszybsze podjęcie leczenia.
Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.
Zobacz także:
- Tachykardia, czyli przyspieszona czynność serca – objawy, przyczyny i leczenie
- Przeszła endoskopowy zabieg, który chroni przed rakiem piersi. "Ryzyko zachorowania bardzo spadło"
- Samobadanie piersi ratuje życie. Jak prawidłowo wykonać je w domu? "Pięć minut raz w miesiącu"
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Zinkevych/Getty Images