Czym jest hoplofobia i jakie są jej przyczyny?

kobieta, która zasłania twarz dłońmi
Czym jest hoplofobia?
Źródło: Kobus Louw/Getty Images
Niektóre osoby odczuwają chorobliwy lęk przed bronią, co wiąże się z hoplofobią. Chodzi tu nie o zwykły strach przed walką lub osobami uzbrojonymi, ale o paniczny lęk uniemożliwiający funkcjonowanie.
Kluczowe fakty:
  • Hoplofobia to termin, za którym kryje się lęk przed bronią oraz działaniami zbrojnymi.
  • Fobia może się pojawić m.in. w wyniku trudnych, traumatycznych doświadczeń.
  • Osobom z tych problemem może pomóc np. terapia poznawczo-behawioralna.

Dalsza część tekstu znajduje się poniżej.

Marta Bąkowska, dziecięcy psycholog kliniczny z Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie
Zaburzenia psychiczne u dzieci
Źródło: Dzień Dobry TVN

Pojęcie hoplofobia pochodzi z języka greckiego: hoplon oznacza broń, natomiast fobos – strach. Warto zaznaczyć, że wyżej wspomniana fobia odnosi się przede wszystkim do broni palnej, jednak może także wiązać się z innymi rodzajami uzbrojenia. Osoby z hoplofobią doświadczają napięcia nerwowego i emocjonalnego, gdy widzą narzędzie walki, dodatkowo pojawiają się u nich objawy somatyczne.

Lęki i fobie: przyczyny i cechy charakterystyczne

Na świecie istnieje długa lista fobii, jednak każde z zaburzeń ma pewne cechy charakterystyczne. Najbardziej specyficzny jest sam sposób powstawania ich. Zaburzenia te odnoszą się zwykle do wydarzeń z dzieciństwa, różnych lęków, a także negatywnych doświadczeń. W przypadku osoby cierpiącej na hoplofobię może to być doświadczenie z dzieciństwa związane np. z napadem na sklep albo bycie świadkiem wojny. Traumy w okresie niemowlęcym lub dziecięcym nie zawsze zostają zapamiętane, a część ze wspomnień wpływa głównie na podświadomość. W takiej sytuacji osobie dorosłej wydaje się, że jej fobia nie ma żadnych powiązań z przeszłością. Właśnie dlatego duże znaczenie ma odpowiednia terapia i zbadanie przeszłych doświadczeń danego człowieka.

Czasami fobia powstaje także w wyniku niedawnego zdarzenia, jednak w takiej sytuacji pojawia się zwykle lęk pourazowy (ang. post traumatic stress disorder, tzw. PTSD). W przypadku wielu żołnierzy wracających z pola walki widoczne są objawy lęku pourazowego, jednak nie muszą one dodatkowo prowadzić do hoplofobii. Warto dodać, że fobia bywa też nieświadomym przeniesieniem agresji na inny obiekt. Przykładowo, osoba, która odczuwa złość i niechęć w stosunku do ludzi, może odczuwać hoplofobię, ponieważ podświadomie wie, że gdyby dostała do ręki broń, mogłaby zrobić krzywdę pewnej grupie społecznej. Należy również dodać, że niektóre fobie mogą być dziedziczone z pokolenia na pokolenia. Wśród najważniejszych cech fobii, w tym także lęku przed bronią, można wyróżnić:

  • pojawienie się objawów somatycznych przy kontakcie z danym obiektem (np. bronią, psem, wężem), takie jak bóle głowy i brzucha, napięcie, podniesione tętno i ciśnienie krwi, pocenie się;
  • objawy lękowe, takie jak duszności, biegunka, zawroty głowy;
  • poczucie, że jest się w stanie śmiertelnego zagrożenia;
  • problemy z codziennym funkcjonowaniem, które mogą nawet doprowadzić do lęku przed wychodzeniem z domu;
  • w najcięższych przypadkach może pojawić się depresja.

Warto dodać, że w Polsce posiadanie broni jest prawnie zabronione w przypadku większości społeczeństwa, dlatego hoplofobia rozwija się tylko w pewnym zakresie i nie musi utrudniać codziennego funkcjonowania.

Efekt broni a hoplofobia

Zgodnie z niektórymi wynikami badań jedną z przyczyn hoplofobii może być tzw. efekt broni, który pojawia się u osób, które obcowały z narzędziem walki, były ofiarami lub świadkami użycia go. Jednostki znajdujące się w pobliżu pistoletu mogą doświadczać dużo wyższego poziomu agresji niż ci, koło których nie pojawiły się żadne przedmioty kojarzone z tego rodzaju negatywnymi emocjami. Tym samym pojawić się może konotacja między narzędziem walki a przemocą.

Z drugiej strony efekt broni odnosi się do zacierania śladów pamięciowych u świadków przestępstw. Konsekwencją tego jest zapominanie o różnych elementach, takich jak czas zdarzenia czy wygląd przestępcy. Właśnie dlatego u niektórych osób pojawić się może lęk przed bronią, czyli narzędziem, które nieświadomie łączy się z przestępstwami lub agresją.

Leczenie hoplofobii

W przypadku każdej fobii konieczne jest poznanie przyczyn lęków. Pierwszy krok stanowi pójście do specjalisty, czyli psychologa lub psychiatry. W przypadku hoplofobii najlepiej skorzystać z terapii poznawczo-behawioralnej lub neopsychoanalitycznej.

Pierwszy rodzaj oddziaływań terapeutycznych odnosi się do zmiany zachowań i nawyków, a także tzw. systematycznej desensytyzacji, czyli wystawiania osoby zaburzonej na oddziaływanie bodźców związanych z lękiem. Przykładowo, najpierw psychoterapeuta pokazuje zdjęcia przedstawiające narzędzie walki, następnie filmy, później "broń-zabawkę" i wreszcie prawdziwy przedmiot. Oddziaływania neopsychoanalityczne wiążą się przede wszystkim z poznaniem przeszłości pacjenta, jego doświadczeń z dzieciństwa, młodości oraz różnych traum. Warto dodać, że osoby, u których hoplofobia połączona jest z PTSD, wymagają zwykle pomocy psychiatry, a także obserwacji w szpitalu i podawania leków.

Zobacz także:

podziel się:

Pozostałe wiadomości