Wszystkich wyznawców islamu obowiązuje szariat, czyli zbiór zasad normujący ich życie codzienne. Halal określa, co muzułmanie mogą robić, a haram to, co jest kategorycznie zabronione. Jedną z najważniejszych zasad jest przestrzeganie diety halal, czyli wolnej od wszelkich zabronionych produktów, uważanych za „nieczyste”. W Polsce produkty halal, a zwłaszcza mięso, wzbudzają wiele kontrowersji. Wiąże się to z ubojem, sposobem, w jaki pozyskuje się to „dozwolone do spożycia” mięso.
Więcej:
- Czym charakteryzuje się koszerne jedzenie?
- Muzyka żydowska – najlepsi wykonawcy i ponadczasowe przeboje
- Polski ambasador zaatakowany w Izraelu
Co to jest halal i jak się go kategoryzuje?
Halal, czyli to, na co szariat pozwala, dzieli się na cztery grupy:
- Wadżib, czyli wszystkie czynności obowiązkowe, których niespełnienie uznawane jest za grzech. Do wadżibu zalicza się m.in. codzienną modlitwę, czczenie Allaha, poszczenie w trakcie święta ramadan czy spożywanie jedynie żywności halal oraz używanie kosmetyków halal.
- Mustahabb, czyli czynność zalecane, wykonywane przez każdego dobrego muzułmanina. Do mustahabb zaliczyć można m.in. pomoc innym ludziom, opiekę nad starszymi oraz wspomaganie akcji pomocowych.
- Mubah, czyli zachowania neutralne w świetle religii, np. wykonywanie danego zawodu.
- Makruh, czyli zbiór czynność dozwolonych, ale niezalecanych. Makruh obejmuje zarówno poważne sytuacje, takie jak np. wzięcie rozwodu, jak i bardziej błahe, np. zjedzenie mocno czosnkowej potrawy przed pójściem do meczetu.
Czym charakteryzuje się jedzenie halal?
Kuchnia halal, czyli ta, w której skład wchodzą potrawy spożywane przez muzułmanów, jest wolna od produktów zakazanych przez Koran. Według świętej islamskiej księgi wyznawcy nie mogą spożywać krwi, mięsa wieprzowego i alkoholu, ale też i m.in. mięsa psów, węży, małp, osłów oraz zwierząt drapieżnych (np. tygrysa czy sępa) albo szkodników (np. szczurów lub myszy). Zakazuje się także jedzenia mięsa zwierząt zwyczajowo uznawanych za brudne lub odrażające np. owadów, larw, żab oraz zwierząt jadowitych, np. skorpionów czy rozdymek. Mięso halal musi być uzyskane w rytualnym uboju, przeprowadzonym zgodnie z prawem islamskim.
Zobacz także: Kultura żydowska oczami międzynarodowych artystów
Jak wygląda rytualny ubój halal?
Ubój halal musi być przeprowadzony zgodnie z prawem islamskim. Przede wszystkim może go dokonać jedynie osoba będąca muzułmaninem. Zwierzę ustawia się głową w kierunku arabskiego miasta Mekka. Tuż przed zabiciem zwierzęcia wykrzykuje się zwrot „Bismillah! (W imię Boga!)”. Najważniejszy jest jednak sam moment uboju. Stosowane do tego narzędzie musi być bardzo ostre, żeby cięcie było płynne i nieprzerwane. Samo cięcie powinno przeciąć tchawicę zwierzęcia, przełyk oraz główne tętnice szyjne. Nie każda ubojnia może dokonywać rytualnego uboju. Niezbędny jest do tego specjalny certyfikat halal, wydawany przez lokalne muzułmańskie organizacje religijne. Wydaje się go tylko po spełnieniu wszystkich wymagań związanych z pozyskiwaniem mięsa halal.
Ubój halal w Polsce
Choć w Polsce skupiska wyznawców islamu są stosunkowo bardzo małe, na terenie kraju istnieją ubojnie działające w systemie halal. Budzi to jednak wiele kontrowersji, ponieważ przez wiele osób ubój rytualny uznawany jest za bestialski i niehumanitarny (śmierć zwierzęcia polega na powolnym wykrwawianiu się). W 1997 roku w życie weszła ustawa o ochronie zwierząt, zgodnie z którą zwierzę może być poddane ubojowi jedynie po ówczesnym pozbawieniu go świadomości. Ta zasada nie dotyczyła jednak obrządków religijnych, czyli m.in. uboju halal. Po latach protestów i dyskusji na ten temat w 2013 roku wprowadzono całkowity zakaz uboju bez ogłuszania. Jednakże rok później Trybunał Konstytucyjny uznał, że zakaz rytualnego uboju narusza wolność religii i sumienia, dlatego zakaz został uchylony. Obecnie na terenie Polski działa kilkanaście ubojni drobiu i bydła z certyfikatem halal, a samo mięso halal dostępne jest w licznych marketach i restauracjach.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN