Z tego artykułu dowiesz się:
- kiedy przypadają obchody Światowego Dnia Uchodźcy,
- kim jest uchodźca,
- jaka jest historia święta,
- jaka jest aktualna sytuacja uchodźców z Ukrainy w Polsce.
Wojna w Ukrainie
Obchody Światowego Dnia Uchodźcy - kiedy przypadają
Światowy Dzień Uchodźcy (ang. World Refugee Day), corocznie obchodzony na świecie 20 czerwca, ustanowiony został przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych 4 grudnia 2000 roku. W ponad stu krajach odbywają się uroczystości, organizowane są wydarzenia kulturalne, konferencje oraz spotkania edukacyjne. Mają one na celu zrozumienie potrzeb uchodźców na całym świecie. Tegoroczne obchody Światowego Dnia Uchodźcy odbywają się w szczególnych okolicznościach spowodowanych trwającym w Ukrainie konfliktem zbrojnym oraz pandemią koronawirusa.
Kim jest uchodźca
Jak podaje Konwencja Genewska z 1951 roku, uchodźcami są obcokrajowcy, którzy na skutek uzasadnionej obawy przed prześladowaniem z powodu swojej rasy, religii, narodowości, przekonań politycznych lub przynależności do określonej grupy społecznej zmuszeni byli opuścić kraj pochodzenia oraz którzy z powodu tych obaw nie mogą lub nie chcą korzystać z ochrony swojego kraju.
Światowy Dzień Uchodźcy - historia święta
Daty ustanowienia i obchodów święta nie są przypadkowe. W 2001 roku przypadała 50. rocznica uchwalenia Konwencji na temat Statusu Uchodźców. W tym samym czasie Organizacja Jedności Afrykańskiej poparła inicjatywę, by Dzień Uchodźcy przypadał w tym samym dniu, co Dzień Uchodźców Afrykańskich, czyli właśnie 20 czerwca. Tym samym od 2001 roku data ta uznana jest za Światowy Dzień Uchodźcy.
Działaniami skoncentrowanymi na ochronie praw uchodźców, szczególnie w zakresie wsparcia w zapewnieniu im azylu i repatriacji, zajmuje się UNHCR - agenda Narodów Zjednoczonych, istniejąca od 1950 roku. Siedziba urzędu mieści się w Genewie w Szwajcarii, a funkcję Wysokiego Komisarza sprawuje od 2016 roku włoski dyplomata Filippo Grandi.
Każdego roku Światowy Dzień Uchodźcy ma swoje motto. Tegoroczne to: „Ktokolwiek, cokolwiek, kiedykolwiek. Każdy ma prawo szukać bezpieczeństwa”. Obchody mają na celu edukować w zakresie praw uchodźców oraz poszanowania ich godności bez względu na miejsce urodzenia, pochodzenie, rasę czy religię.
Fakty na temat problemu uchodźczego:
- w ciągu ostatniej dekady przynajmniej 100 milionów osób zostało zmuszonych do ucieczki ze swoich domów w poszukiwaniu schronienia w innych częściach swojego kraju lub poza jego granicami,
- w tym samym okresie liczba przymusowo przemieszczonych osób wzrosła prawie dwukrotnie – z 41 milionów do 79,5 miliona,
- 80 procent wysiedlonych znajduje się w krajach dotkniętych głodem, wiele z nich dodatkowo mierzy się z zagrożeniem klimatycznym i klęskami żywiołowymi,
- ponad trzy czwarte populacji uchodźców jest w sytuacji nadmiernie przedłużającego się wysiedlenia,
- 85 procent uchodźców przebywa w krajach rozwijających się,
- pięć państw jest źródłem dwóch trzecich całej populacji uchodźczej na świecie. To Syria, Wenezuela, Afganistan, Sudan Południowy i Mjanma,
- Global Trends obejmuje także 5,6 mln palestyńskich uchodźców, którzy korzystają z pomocy Agencji Narodów Zjednoczonych dla Pomocy Uchodźcom Palestyńskim na Bliskim Wschodzie,
- wśród populacji wewnętrznie przemieszczonych dwie trzecie mieszka na obszarach miejskich lub podmiejskich.
Kryzys uchodźczy 2023
Jeszcze nigdy w historii ludzkości nie było tak źle. Pod koniec 2022 r. liczba osób, które zostały zmuszone do opuszczenia swoich domów, wyniosła 108,4 mln. Jest to o 19 mln więcej niż jeszcze rok wcześniej, co oznacza najszybszy wzrost liczby uchodźców w historii. W połowie 2023 roku ta liczba przekroczyła już 110 milionów m.in. przez wojnę w Ukrainie, konflikt w Sudanie i dramatyczną suszę w Somalii. Taka ilość ludzi pozwoliłaby na stworzenie 14., co do zaludnienia, kraju na świecie.
Przyczynami przymusowych przemieszczeń są również nagłe katastrofy naturalne i skutki zmian klimatu. Taka sytuacja dotyczy obecnie aż 32,6 mln osób na całym świecie. Największy kryzys ma miejsce w Rogu Afryki, zwłaszcza w Somalii, która zmaga się z największą od 40 lat suszą.
Prognozy Banku Światowego wskazują na wzrost liczby uchodźców do 216 milionów do 2050 roku, głównie z powodu kryzysu klimatycznego. W ostatnich latach, uchodźstwo klimatyczne przewyższało to spowodowane konfliktami. Katastrofy naturalne stają się coraz częstsze i dotykają nawet obszary dotąd uważane za bezpieczne. Sytuacja jest najtrudniejsza dla osób z regionów dotkniętych zarówno zmianami klimatycznymi, jak i konfliktami zbrojnymi, na przykład z Syrii czy Afganistanu. W związku z tym, coraz więcej ludzi będzie szukać schronienia i bezpieczeństwa daleko od swoich domów.
Uchodźcy z Ukrainy w Polsce
Rosyjska inwazja na Ukrainę spowodowała jeden z największych kryzysów i przymusowych przemieszczeń od czasów II wojny światowej. Od początku obecnej wojny, tj. od 24 lutego 2022 roku do Polski przybyło ponad 12,79 mln ukraińskich uchodźców, głównie kobiet i dzieci. Część z nich wróciła już jednak do swojej ojczyzny lub pojechała dalej. Są to oficjalne informacje od Straży Granicznej.
Dane Unii Metropolii Polskich wskazują, że aktualnie najwięcej obywateli Ukrainy mieszka w Warszawie, Katowicach, Wrocławiu, Gdańsku i Rzeszowie. Polski numer PESEL otrzymało już ponad 1,5 mln uchodźców z Ukrainy. Jego nadanie ułatwia poruszanie się w polskim systemie prawnym, na rynku pracy oraz pobieranie świadczeń, np. 500 plus.
Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.
Zobacz także:
- Historie afgańskich rodzin, które znalazły azyl w Polsce
- Warszawska Szkoła Ukraińska daje nadzieję dzieciom uchodźców. "Tam nie dało się normalnie żyć"
- Co piąty ukraiński uchodźca znalazł już pracę w Polsce. Większość to kobiety
- 30 lat doświadczenia
- Od 2014 roku z misją w Ukrainie, z biurem pomocowym w Kijowie
- Opiera się na 4 zasadach: humanitaryzmu, bezstronności, neutralności i niezależności
- Regularnie publikuje raporty finansowe ze swoich działań
Autor: Patrycja Sibilska/Diana Ryściuk
Źródło: UNHCR/PAH/Polska Misja Medyczna
Źródło zdjęcia głównego: Mohammad Bashir Aldaher/Getty Images
