Porady dietetyków
Olej palmowy jest tłuszczem szeroko wykorzystywanym w przemyśle spożywczym. Wyróżnia się dwa podstawowe jego rodzaje. Pierwszy z nich, utwardzony olej palmowy w procesie produkcji traci swoje wartości odżywcze, a ponadto zawiera szkodliwe dla zdrowia tłuszcze trans. Drugi, czyli nierafinowany olej palmowy spożywany w postaci surowej może mieć dobroczynny wpływ na organizm.
Międzynarodowy Dzień bez Oleju Palmowego
1 lutego przypada Międzynarodowy Dzień Bez Oleju Palmowego. Został on ustanowiony w 2016 roku i był inicjatywą czeskiej organizacji „Koalice proti palmovému oleji”. Święto ma na celu doprowadzenie do wycofania tego produktu, którego produkcja szkodzi lasom tropikalnym.
Produkcja oleju palmowego
Olej palmowy otrzymywany jest z nasion i owoców palmy oleistej, znanej również pod nazwą olejowiec gwinejski. Ta tropikalna roślina występuje głównie na terenie Ekwadoru, Indonezji, Malezji oraz Demokratycznej Republiki Konga. Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje oleju palmowego, które różnią się procesem produkcji oraz konsystencją. Nieutwardzony olej palmowy, nazywany inaczej czerwonym olejem palmowym, cechuje się półpłynną konsystencją oraz ciemnożółtą lub pomarańczową barwą.
Swój kolor zawdzięcza wysokiej zawartości naturalnego barwnika roślinnego – beta karotenu, należącego do przeciwutleniaczy. W przemyśle spożywczym szeroko wykorzystywany jest drugi z rodzajów tego tłuszczu, czyli utwardzony olej palmowy, który jest rafinowany (oczyszczany) oraz uwodorniany (utwardzany). Produkcja oleju palmowego utwardzonego prowadzi do utraty cennych związków, to jest: karotenoidów i witamin. W efekcie rafinowany olej palmowy jest produktem ubogim w wartości odżywcze. Utwardzony olej palmowy ma jasnożółty kolor oraz stały stan skupienia zapewniający mu dłuższą przydatność do spożycia.
Olej palmowy – właściwości
Właściwości oleju palmowego oraz jego wpływ na zdrowie od wielu lat są przedmiotem dyskusji między dietetykami i ekspertami do spraw żywienia. Mówiąc o szkodliwości oleju palmowego, należy brać pod uwagę utwardzony olej palmowy, który w procesie produkcji traci wartości odżywcze i właściwości zdrowotne.
Olej palmowy nieutwardzony, inaczej nierafinowany, jest natomiast źródłem cennych dla organizmu substancji bioaktywnych. Wśród nich znajdują się naturalne przeciwutleniacze, to jest: beta karoten, witamina E, flawonoidy roślinne, skwalen. Ponadto czerwony olej palmowy dostarcza: witaminy K, koenzymu Q10 oraz kwasów palmitynowego, mistynowego, stearynowego. Olej palmowy nierafinowany wykazuje dobroczynny wpływ na zdrowie pod warunkiem, że jest spożywany w postaci surowej. Jego stosowanie może przyczynić się do obniżenia poziomu miażdzycorodnego cholesterolu LDL, a tym samym pozytywnie oddziaływać na funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego.
Olej palmowy w kosmetyce
Nieutwardzony olej palmowy wykorzystywany jest także w kosmetyce, m.in. w pielęgnacji skóry. Tłuszcz ten w swoim składzie zawiera naturalne przeciwutleniacze, które opóźniają procesy starzenia. Regularne stosowanie nierafinowanego oleju palmowego sprzyja uelastycznieniu i natłuszczeniu skóry. Jest on szczególnie zalecany przy egzemie, a także przy przesuszeniach i podrażnieniach skóry. Można go stosować samodzielnie, aplikując na ciało, jest również składnikiem wielu preparatów pielęgnacyjnych, np. mydeł i balsamów.
Olej palmowy – szkodliwość
Szkodliwość oleju palmowego utwardzonego jest związana z procesem rafinacji i uwodornienia. W wyniku przetwarzania oleju przebiegającego w wysokiej temperaturze w budowie komórek tłuszczowych zachodzą istotne zmiany. Polegają one na przekształceniu kwasów tłuszczowych o dobroczynnym wpływie na organizm w szkodliwe dla zdrowia tłuszcze trans. Związki te mogą zmieniać właściwości błon komórkowych, a dokładnie ich przepuszczalność i elastyczność. Duże spożycie tłuszczów trans prowadzi również do wzrostu ryzyka rozwoju miażdżycy, chorób serca i udaru mózgu. Sprzyjają także występowaniu otyłości brzusznej oraz cukrzycy typu 2.
Czy olej palmowy jest rakotwórczy?
Utwardzony olej palmowy został zakwalifikowany przez Europejski Urząd do spraw Bezpieczeństwa Żywności do tłuszczów o działaniu rakotwórczym. Za właściwości kancerogenne utwardzonego oleju palmowego odpowiadają głównie pochodne glicerolu powstające w wyniku rafinacji i uwodornienia. Z tego powodu rafinowany olej palmowy nie jest zalecany w codziennej diecie.
Olej palmowy – zastosowanie
Zastosowanie oleju palmowego rafinowanego jest bardzo szerokie w przemyśle spożywczym. Olej ten jest chętnie wykorzystywany przez producentów żywności, gdyż należy do najtańszych surowców tłuszczowych. Porównując olej palmowy a kokosowy, ten pierwszy może być nawet w dziesięciokrotnie niższej cenie. Producenci żywności często sięgają po utwardzony olej palmowy nie tylko ze względu na zmniejszenie kosztów i zmaksymalizowanie zysków, ale również z uwagi na jego właściwości.
Tłuszcz ten cechuje się wydłużoną przydatnością do spożycia oraz zachowuje stałą konsystencję niezależnie od temperatury. Dzięki temu rafinowany olej palmowy zapewnia pożądaną formę rozmaitym produktom spożywczym. Znajduje zastosowanie jako składnik słodyczy (np. czekolad, batonów), margaryn, chipsów, paluszków, majonezu.
Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.
Zobacz także:
- Komisja Europejska walczy z tłuszczami trans. Jakie produkty mogą zniknąć ze sklepowych półek od 2 kwietnia?
- Ćwiczenia w niskiej temperaturze. Czy to sposób na efektywniejsze spalanie tkanki tłuszczowej?
- Przepis na domowe chipsy
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Getty Images
