Zima zawsze jest trudnym okresem dla zwierząt. Mają one wówczas niełatwy dostęp do pożywienia, muszą walczyć z chłodem czy wyższym stanem wody w niektórych rejonach żerowania. Dlatego niektóre gatunki ssaków dostosowały się do tej pory roku i zapadają w kilkumiesięczny sen. Jest ich jednak zdecydowanie mniej w porównaniu do gatunków zwierząt aktywnych zimą.
Które zwierzęta są aktywne zimą?
Dziki, sarny, łosie, jelenie, wiewiórki, lisy, zające, wilki, żubry – to zwierzęta aktywne zimą. W odróżnieniu od zimowych śpiochów, jak na przykład jeży, niedźwiedzi, borsuków, jenotów czy nietoperzy, bytują trudnych warunkach klimatycznych i świetnie sobie z tym radzą. Aby bezpiecznie przezimować, ssaki muszą się do tego odpowiednio przygotować. Zwierzęta aktywne zimą w Polsce robią to na różne sposoby. Część z nich zmienia sierść, która w chłodniejszej porze roku przybiera szarawy odcień, staje się także dłuższa i bardziej gęsta niż latem. Możemy to zaobserwować u żubrów, ale także dzików czy jeleniowatych.
Jak zwierzęta przeżywają zimę?
Charakterystycznym zjawiskiem wśród zwierząt, które są aktywne zimą, jest tendencja do zbierania się w większe stada. Ma to im pomóc chronić się przed drapieżnikami oraz ułatwiać poszukiwanie i dzielenie się pożywieniem. W chmary grupują się jelenie, dziki można spotkać w watahach (samice wraz z małymi warchlakami), sarny zaś tworzą grupy nazywane przez myśliwych rudle.
Warto wiedzieć, że kiedy część przyrody „przysypia”, dziki sposobią się do godów. Stąd w zimowe miesiące można natknąć się na te zwierzęta, które wraz z potomstwem zbliżają się do miast czy gospodarstw domowych w poszukiwaniu pożywienia. Takie spotkanie z dzikami, bez względu na to, czy to locha z warchlakami, czy odyniec w rui, może być bardzo niebezpieczne. Dlatego, jeśli zobaczymy dziki, powinniśmy zachować bezpieczną odległość.
Jak sobie radzą zwierzęta aktywne zimą w Polsce?
Jeśli nawet dużym ssakom nie jest łatwo znaleźć zimą pożywienie, to co mają zrobić małe gryzonie, które również są aktywne o tej porze roku? Radzą sobie różnymi metodami, w które wyposażyła je natura. Myszy zaglądają blisko domów i piwnic, gdzie liczą na zgromadzone przez człowieka zapasy. Częściej zbierają się w grupy, co pozwala im utrzymać odpowiednią temperaturę w przypadku mrozów.
Pod koniec chłodniejszego okresu zaczynają się rozmnażać. Ciekawy sposób na aktywność zimą natura dała ryjówce malutkiej, czyli najmniejszemu ssakowi zamieszkującemu Europę. Mimo niewielkiej masy ciała uwielbia się obżerać i w ciągu dnia je nawet do dwóch razy więcej, niż sama waży. Jednak zimą o pożywienie jest dużo trudniej, dlatego ryjówka zmniejsza swoje rozmiary. Mniejsze stają się nie tylko jej narządy wewnętrzne, ale nawet czaszka. Tak wyposażona gotowa jest przeżyć całą zimę, korzystając z ograniczonych zasobów, jakie oferuje ta pora roku.
Utrapieniem, szczególnie dla właścicieli sadów, mogą być aktywne zimą zające. W ramach poszukiwania pożywienia ogryzają nie tylko pędy roślin, ale także korę młodych drzew. Również drapieżniki muszą wykazać się większą aktywnością zimą, by przetrwać i postarać się o pożywienie. Dlatego intensywnie polują na gryzonie, a przy odrobinie szczęścia korzystają z tego, co dała natura, czyli padliny.
Co robią zimą pozostałe zwierzęta?
Sporo gatunków zwierząt jest aktywnych zimą, ale część ssaków woli ten okres spędzić w hibernacji. Jednak stan ten, powszechnie nazywany snem zimowym, wcale nim nie jest. To okres odrętwienia, w którego trakcie dochodzi u zwierząt do spowolnienia procesów życiowych.
Obniża się wówczas temperatura ciała i zwalnia proces przemiany materii. Zgromadzony wcześniej tłuszcz działa jak kaloryfer i regulator ciepłoty ciała. Hibernacja u zwierząt może trwać nawet pół roku i być stanem głębokiego odrętwienia. Jednak może to też być krótki, tygodniowy sen, w jaki zapada np. szop, który w tym czasie potrafi zregenerować siły. Niedługi sen dotyczy również niedźwiedzi.
Z kolei w głęboki sen zapadają borsuki. Warto wiedzieć, że zwierząt w okresie hibernacji nie należy budzić. Te wytrącone z okresu hibernacji mogą szybciej skonsumować zgromadzone wcześniej zapasy, co w rezultacie może spowodować szybkie ich wyczerpanie i śmierć z głodu przed nadejściem wiosny.
Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.
Zobacz także:
- Czym dokarmiać dzikie zwierzęta zimą? "Ludzki pokarm szybko się psuje, pleśnieje"
- Co je sarna? Dokarmianie dzikich zwierząt leśnych zimą
- Żubry chudną na zimę. Jak przygotowują się na mrozy?
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Csaba Tökölyi/Getty Images