Dokładna data wypada 10. dnia żydowskiego miesiąca tiszri, czyli we wrześniu lub w październiku. W 2022 roku świętowano od wieczora 24 września do wieczora dnia następnego - 25 września. Jaka jest geneza tej uroczystości? Jak ją się obchodzi?
Co oznacza nazwa Jom Kippur?
Można spotkać się z różnym zapisem nazwy tego święta. Najczęściej występuje Jom Kippur, choć również Jom Kipur czy Jom ha-Kipurim. Z języka hebrajskiego tłumaczy się to jako Dzień Pojednania, ewentualnie Dzień Pokuty lub Przebłagania. Niekiedy w zapiskach w języku polskim można spotkać się również z określeniem Sądny Dzień, jednak jest ono powszechnie uważane za błędne.
Święto Jom Kippur, czyli Dzień Pojednania – kiedy dokładnie się je obchodzi?
W kalendarzu żydowskim Jom Kippur wypada dziesięć dni po rozpoczęciu nowego roku, czyli po Rosz ha-Szana. Jest to 10. dzień miesiąca tiszri, którego odpowiednikiem w kalendarzu gregoriańskim są wrzesień i październik. Dlatego też jest to święto ruchome i może wypadać w różne dni. W tym roku było obchodzone od wieczora we wtorek 8 października do zmierzchu w środę 9 października. Natomiast w 2020 roku będzie obchodzone w niedzielę i poniedziałek: 27–28 września. Może się również zdarzyć, że Jom Kippur wypadnie w czasie szabatu, wówczas w tym dniu stosuje się zasady wyznaczone na dzień pokutny. Wprowadza się też dodatkowe zakazy do tych, które w szabacie już obowiązują. Dlatego też można się spotkać z określeniem takiego dnia jako Szabat Szabatów.
Jom Kippur – dlaczego obchodzone jest to święto?
Pomiędzy Rosz ha-Szana a Jom Kippur trwa dziesięciodniowy okres pokutny (Jamim Noraim). To właśnie w tym czasie mają się ważyć losy człowieka. Za dobre uczynki są oni wpisani do Księgi Żyjących, natomiast za złe do Księgi Śmierci. Jest jeszcze trzecia księga, przeznaczona dla osób, które ciężko jest ocenić. Dlatego też w czasie pokuty zaleca się odpowiednie zachowanie. Zwyczajowo w wigilię Jom Kippur rozdawane są dla ubogich jałmużny. Wiele osób przekazuje też datki na różnego rodzaju cele charytatywne. W okresie poprzedzającym święto prosi się o przebaczenie i oczyszczenie z dotychczasowych przewinień. Wierni powinni szczerze żałować za swoje występki, a także być w stanie wybaczyć innym ich grzechy. Jeżeli został popełniony czyn bardzo niegodny wobec drugiej osoby, należy uzyskać jej bezpośrednie przebaczenie, aby wina została wymazana i osoba miała szansę na to, by zostać zapisaną w Księdze Żyjących.
Jak obchodzone jest święto Jom Kippur?
Święto to uznawane jest za najważniejsze dla Żydów, dlatego jest obchodzone bardzo uroczyście. Przede wszystkim w jego czasie panuje ścisły post oraz całkowity zakaz pracy. Warto tutaj wskazać, że z postu zwolnione są dzieci do 12. roku życia (dziewczynki) i 13. (chłopcy), a także osoby chore i w podeszłym wieku. Do pewnego stopnia mogą post ograniczyć kobiety w ciąży i w okresie połogu. Wśród zasad panujących w czasie tego dnia wymienia się także zakaz mycia się (przed uroczystościami należy wykonać rytualną oczyszczającą kąpiel w mykwie), współżycia, a także noszenia skórzanego obuwia. Zwyczajowo w tym dniu Żydzi zakładają ubrania w białym kolorze. U mężczyzn jest to kitel – swego rodzaju fartuch zakładany na odzież wierzchnią. Biały kolor symbolizuje tutaj czystość oraz ma nawiązywać do dobroci. Przed rozpoczęciem Jom Kippur zjadana jest uroczysta kolacja. Powinna być ona na tyle pożywna, aby osoba podejmująca post mogła wytrzymać cały dzień bez spożywania posiłków. Również życzenia składane sobie nawzajem w tym momencie mają umocnić wiernych i dać im siłę do przetrwania kolejnych 25 godzin. W domach żydowskich można bowiem usłyszeć takie słowa jak "łatwego postu".
Bardzo ważna jest też modlitwa po rozpoczęciu postnego dnia. Pierwsza z nich to Kol Nidre. W ciągu całego dnia odmawiane są kolejne modlitwy: szacharit, musaf i mincha. Post kończy się wieczorem następnego dnia. Zamyka go modlitwa neila, która jest ostatnią modlitwą błagalną. Następnie odbywa się uroczysty posiłek, który ma już charakter radosny.
Ciekawym obrzędem towarzyszącym obchodom Jom Kippur jest kaparot. Uważa się, że w jego trakcie można przenieść swoje grzechy na inne żywe stworzenie, w tym przypadku jest to biały kogut lub biała kura. Zwierzę trzyma się nad głową i wypowiada słowa: "Oto mój zastępca, to moja pokuta. Ten ptak pójdzie na śmierć, ja dostąpię życia w pokoju". Następnie zwierzę się zabija, po czym przygotowuje z niego posiłek. Często też oddaje się go dla biednych ludzi.
Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.
Miała 18 lat, gdy odkryła żydowskie korzenie. Zobacz wideo:
Zobacz też:
- Ciocia Stasia - bohaterska położna z Auschwitz. Reżyserka: "Dla mnie było to niewyobrażalne, nie do przejścia"
- Pesach - co to za święto? Kiedy i dlaczego jest obchodzone?
- "Zostałam przerzucona w koszyku przez mur". Oto historia kobiety ocalonej z warszawskiego getta
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: tovfla/ Getty Images