Spośród wszystkich czeskich tańców ludowych najbardziej znane to polka i slovácky verbuňk. Co ciekawe, ten drugi został nawet wyróżniony przez UNESCO.
Czym charakteryzują się czeskie tańce ludowe?
Poszczególne czeskie tańce ludowe różnią się między sobą, lecz mają przynajmniej dwie cechy wspólne – są szybkie i skoczne. Najbardziej znana jest polka, którą wymyślono w 1822 roku. Do miłośników tego tańca zaliczali się przede wszystkim Niemcy, Polacy i Włosi. Polka to taniec wirowy, w którym pary tancerzy poruszają się po obwodzie koła. W odróżnieniu np. od flamenco nie wymaga wykonywania żadnych trudnych figur. Polkę tańczy się w metrum 2/4 i jest niezwykle widowiskowa. Słowo "polka" wywodzi się od słowa "pulka", co można przetłumaczyć jak półkole lub półkrok.
Do nieco mniej popularnych czeskich tańców narodowych zaliczają się furiant i kaczok. Zarówno jeden, jak i drugi są jednak nie mniej widowiskowe niż polka. Furiant tańczy się także w parach, w metrum 2/4 oraz 3/4, przez co może nieco przypominać walca. Z kolei kaczok wymaga od tancerzy innej pracy ramion. Tańczy się go również w parach, które ustawiają się na krzyż, tańcząc do rytmu podobnego jak przy polonezie. Ramiona tancerzy muszą być zgięte w łokciach – przypominają wówczas kacze skrzydła. Inna nazwa kaczoka to krzyżok.
Slovácky verbuňk, w odróżnieniu od poprzednich tańców ludowych, jest improwizowany. Jego nazwa pochodzi od nazwy regionu Slovácko, gdyż to właśnie tam tańczyli go przeważnie dorośli mężczyźni i chłopcy.
Kto wymyślił czeski taniec ludowy polka?
Polka to taniec, który ma wyjątkowo ciekawą historię powstania. W latach 30. XIX wieku Anna Chadimová, prawdopodobnie Czeszka, została zauważona przez nauczyciela muzyki Josefa Nerudy’ego, gdy tańczyła w rytm śpiewanej przez siebie ludowej pieśni. Mężczyznę tak zafascynował ten widok, że postanowił zapisać nuty usłyszanej melodii. Z czasem zaczął nauczać swoich uczniów tej pieśni, przez co stał się znanym propagatorem polki. Co ciekawe, gdy historię tę opisał na łamach gazety czeski historyk Cenek Zibrt, do redakcji zaczęły napływać listy od osób, które również były świadkami tego wydarzenia.
Według Zibrta polki wcale nie tańczyli najpierw szlachcice ani szeroko rozumiane elity kraju, przede wszystkim był to taniec tzw. prostego ludu. Sytuacja uległa zmianie w 1835 roku, gdy taniec czeski polka zaczął być popularny na praskich salonach. W kolejnych latach zafascynowali się nim mieszkańcy Wiednia, Londynu i Paryża. Warto również dodać, że polka dotarła także do USA dzięki emigrantom z Europy środkowej. Jeszcze w 2009 roku miała swoją kategorię Grammy.
Dlaczego slovácky verbuňk to wyjątkowy czeski taniec ludowy?
Slovácky verbuňk to coś więcej niż taniec. Jego nazwa pochodzi od niemieckiego słowa "werbung" ("reklama"), ale oznacza również "werbowanie". To drugie słowo lepiej oddaje znaczenie tańca. V erbunk tańczyli początkowy jedynie młodzi mężczyźni, którzy w ten sposób żegnali się z rodziną i bliskimi przed wyruszeniem na wojnę. Młodzieniec umiejący zaprezentować się w ten sposób dawał dowód, że jest sprawny, silny i podoła czekającemu na niego wyzwaniu. Ten szybki czeski taniec ludowy tańczono później również podczas mniej oficjalnych uroczystości, takich jak np. winobranie, ostatki, a nawet podczas zwykłych zabaw tanecznych.
Jak widać, slovácky verbuňk to typowo męski taniec. Co ciekawe, w 2005 roku UNESCO uznało go za Arcydzieło Ustnego i Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości. Wiele osób, które miały okazję widzieć taniec na żywo, uważa, że nie jest to wyróżnienie na wyrost. Ten szybki czeski taniec ludowy naprawdę robi wrażenie, a tańczy się go przy akompaniamencie orkiestry dętej. Zanim tancerz rozpocznie taniec, nuci wojskową pieśń. W pierwszym etapie tańca wszystkie ruchy wykonuje powoli, lecz z każdą sekundą ich tempo zaczyna wzrastać. Pod koniec występu tancerz wpada w szaleńczy wir, co nierzadko wprawia widzów w osłupienie.
Verbunk to taniec pełen podskoków i przytupów. Tancerze specjalizujący się w nim muszą wyróżniać się doskonałym przygotowaniem kondycyjnym.
Jak fizycznie przygotować się do nauki czeskich tańców ludowych?
Aby osiągnąć wysoki poziom jako tancerz któregoś z wyżej omówionych stylów tańca, należy zadbać o odpowiednie przygotowanie kondycyjne. Oczywiście o wiele ważniejsze jest dobre poczucie rytmu, lecz bez silnych nóg i ramion wiele się nie osiągnie. Zawodowi tancerze podejmują regularne treningi siłowe, lecz zazwyczaj z nieco mniejszym obciążeniem. Nie zależy im bowiem na rozbudowie masy mięśniowej, a na poprawieniu ogólnej sprawności ciała.
Zobacz także:
- Robert Kochanek kiedyś i dziś. Jak zmienił się uczestnik programu "40 kontra 20"?
- Jan Kliment i jego tajemnicza przeszłość. Co robił, zanim został tancerzem? "W tym zawodzie pracowałem dwa dni"
- Jak powstał taniec jazz? Historia i opis tańca
Zobacz wideo: Muzyka, taniec i terapia
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Westend61