Zespół chronicznego zmęczenia, w skrócie CFS, jest jednostką chorobową wpisaną do Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10. Po raz pierwszy została zdiagnozowana w latach 80. XX wieku w Stanach Zjednoczonych. Pojawia się coraz częściej, dlatego chroniczne zmęczenie uważane jest za chorobę cywilizacyjną, obok cukrzycy, depresji, pracoholizmu i chorób układu krążenia. Uczucie przewlekłego zmęczenia jest uznawane za konsekwencję przepracowania się i prowadzenia szybkiego stylu życia. Przyczyn może być jednak więcej.
Zdrowie
Syndrom TATT
Syndrom TATT: zmęczeni cały czas (tired all the time – TATT). To zespół, który częściej występuje u kobiet, najczęściej w wieku 30-50 lat.
Co może obniżać naszą sprawność, wprowadzać nas w stan TATT, o którym mowa w artykule? Jest wiele czynników sprzyjających wystąpieniu TATT, przede wszystkim:
- stres
- zaburzenia rytmu dobowego
- niedobór snu
- sztuczne oświetlenie głównie niebieski blask emitowany przez komputery, smartfony
- przebywanie w zamkniętych pomieszczeniach – brak światła naturalnego, brak świeżego powietrza
- używki (alkohol, nikotyna, kofeina, narkotyki)
- brak aktywności fizycznej
- nieprawidłowa dieta (bogata w węglowodany, która prowadzi do niedoborów mikroelementów, witamin a także otyłości, a to z kolei do braku ruchu i różnych chorób np. cukrzycy, nadciśnienia tętniczego)
Na poziomie komórkowym pewną rolę odgrywają mitochondria, stany zapalne, infekcyjne, układ immunologiczny.
Zobacz też: Jak rozpoznać i leczyć zespół przewlekłego zmęczenia?
Ciągłe zmęczenie - przyczyny
Przyczyny ciągłego uczucia zmęczenia nie zostały jeszcze jednoznacznie poznane. Uważa się, że za ten stan odpowiada obecnie panujący styl życia, który prowadzą osoby między 30. a 45. rokiem życia. Osoby te są przepracowane, żyją w ciągłym biegu, pod presją, chcą dać z siebie jak najwięcej i często zapominają o potrzebach swojego organizmu, jakimi są odpowiednio zbilansowana dieta, aktywność fizyczna, sen, czas na odpoczynek i regenerację, nie tylko fizyczną, ale i psychiczną. Takiemu stylowi życia najczęściej towarzyszy także przewlekły stres i napięcie emocjonalne. Zaburza to pracę neuroprzekaźników i prowadzi do spadku poziomu serotoniny, który jest odpowiedzialny za brak energii i obniżenie nastroju.
Przed rozpoznaniem zespołu chronicznego zmęczenia należy wykluczyć inne schorzenia i choroby, ponieważ przewlekłe zmęczenie, brak energii , osłabienie, senność mogą być jedynie objawem, a nie osobnym zaburzeniem. Przyczyną ciągłego zmęczenia i senności mogą być także:
- anemia,
- niedoczynność tarczycy,
- cukrzyca,
- za niskie ciśnienie tętnicze krwi (poniżej 90/60 mmHg),
- niewydolność nerek,
- choroby układu krążenia,
- choroby układu oddechowego,
- zapalenie wątroby,
- niedobór witamin, mikro i makroelementów,
- borelioza.
Przewlekłe zmęczenie organizmu - objawy
Głównym objawem zespołu chronicznego zmęczenia jest utrzymywanie się przez ponad sześć miesięcy uczucia przemęczenia, osłabienia, zarówno fizycznego i psychicznego, które nie ustępuje po odpoczynku i nie jest związane z podejmowaniem nadmiernej aktywności fizycznej. Często zdarza się, że osoba cierpiąca na chroniczne zmęczenie jest bardziej zmęczona i osłabiona rano po przebudzeniu, niż przed pójściem spać. Pojawia się zmęczenie mięśni , apatia, brak energii, brak motywacji, ospałość, uczucie niepokoju, problemy z zapamiętywaniem i skupieniem uwagi, wypalenie emocjonalne i spadek libido.
Oprócz uczucia nieustannego zmęczenia pojawiają się inne objawy, bezpośrednio niekojarzone z chronicznym zmęczeniem. Chory cierpi na przewlekłe bóle głowy, gardła, mięśni i stawów, stany podgorączkowe, które nie są związane ze stanem zapalnym toczącym się w organizmie. Pojawiają się objawy ze strony układu pokarmowego: utrata masy ciała, bóle brzucha, częste biegunki lub zaparcia, brak apetytu, nudności i zaburzenia odżywiania. Chory na zespół przewlekłego zmęczenia ma zły nastrój, jest drażliwy, nerwowy, spięty, co skutkuje pojawieniem się bólów w klatce piersiowej. Osłabiony zostaje także układ immunologiczny, co objawia się powiększeniem węzłów chłonnych, częstymi infekcjami i pojawieniem się nasilonych reakcji alergicznych. U kobiet mogą pojawić się zaburzenia miesiączkowania.
>>> Zobacz też: Rutyna w związku – jak to zmienić?
Sposoby na ciągłe zmęczenie
Leczenie zespołu chronicznego zmęczenia powinno rozpocząć się od konsultacji lekarskiej i szerokiej diagnostyki, która ma na celu wykluczenie innych chorób, w których zmęczenie jest tylko objawem. Powinny zostać wykonane badania laboratoryjne krwi, przede wszystkim: morfologia, TSH, glukoza, żelazo, poziom witamin oraz badanie ogólne moczu. Zdiagnozowanie i leczenie choroby podstawowej prowadzi także do wyleczenia uczucia stałego zmęczenia.
Najczęściej stosuje się leczenie objawowe. Jeżeli przyczyną przewlekłego zmęczenia okaże się anemia i niedobory witamin, leczenie polega na dobraniu odpowiedniej, zbilansowanej diety, która dostarczy brakujących składników: magnezu, witaminy B, C i D, cynku. Możliwa jest także dodatkowa ich suplementacja, na przykład w postaci tabletek. Dotyczy to także osób, u których zespół chronicznego zmęczenia objawiał się zaburzeniami ze strony układu pokarmowego. Posiłki powinny być regularne, odpowiednio kaloryczne i lekkostrawne. W przypadku stanów depresyjnych konieczne może być włączenie leków antydepresyjnych.
Osoby cierpiące na ciągłe zmęczenie powinny dążyć do zmiany lub uregulowania swojego stylu życia. Plan dnia powinien zawierać czas na pracę, odpoczynek, aktywność fizyczną i odpowiednią ilość snu. Przydatna może być nauka metod radzenia sobie ze stresem i relaksacji.
Zobacz też:
- Cienie pod oczami – skąd się biorą i jak się ich pozbyć?
- Mity dotyczące przesilenia wiosennego
- Recepta na przesilenie? Przepisy Andrzeja Polana!
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN
Źródło zdjęcia głównego: Fot. Andreas Berheide/ Getty Images