Wiele osób nieuprawiających wspinaczki utożsamia trudność drogi poprowadzonej na panelu lub w skałach z wysokością, na jaką wspinacz się udaje. Tymczasem skale wspinaczkowe nie mają nic wspólnego z długością trasy, a raczej z rodzajem występujących na niej uchwytów, jej nachyleniem czy różnymi przeszkodami. Mają pomóc określić osobie wspinającej się, czy da radę pokonać daną trasę, czy może jest ona o wiele za trudna na jej możliwości. Na świecie używane są różne skale trudności wspinaczkowych, ale zasada wyceniania dróg jest zazwyczaj bardzo podobna.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Skala trudności wspinaczkowych
W Polsce używa się dwóch rodzajów skali wspinaczkowych: Skalę Tatrzańską (inaczej skala UIAA) oraz Skalę Kurtyki. Według tej pierwszej trudność danej trasy oznacza się rzymskimi cyframi, przy czym:
- I oznacza trasę bardzo łatwą, przypominającą schody;
- II oznacza drogę łatwą, ale z elementami, przy których konieczne jest użycie rąk;
- III służy do określenia drogi o średniej trudności i jest najczęściej wybieranym stopniem podczas nauki wspinaczki;
- IV określa drogę dosyć trudną, która wymaga podciągania się na rękach, ponadto niejednokrotnie pojawiają się na niej małe przeszkody;
- V to droga, którą przejdą jedynie osoby zaawansowane lub średnio zaawansowane;
- VI to najtrudniejsze w Polsce trasy wspinaczkowe.
Skala Kurtyki, której nazwa pochodzi od nazwiska jej twórcy, polskiego himalaisty Wojtka Kurtyki, zakłada, że dodatkowo do VI poziomu dodaje się cyfry arabskie. W ten sposób VI.1 to droga najłatwiejsza, a (obecnie w Polsce) VI.8 najtrudniejsza. Bardzo często spotkać można także wyceny wspinaczkowe urozmaicone o plusy i minusy. Tym samym przykładowo droga V- jest łatwiejsza od drogi V+. Należy jednak pamiętać, że różne drogi o tej samej wycenie mogą w rzeczywistości różnić się od siebie realną trudnością. Ich stopień przyznawany jest bowiem przez ich twórców, czyli jest oceną subiektywną.
Francuska skala wspinaczkowa
W Europie używana jest tzw. skala francuska, którą coraz częściej spotkać można w skałach i na panelach w Polsce. Polega na dodaniu do rzymskich lub arabskich cyfr liter alfabetu (najczęściej od "a" do "c"), a czasem również plusów i minusów. W ten sposób przykładowo trasa 4b+ jest nieco łatwiejsza niż 4c, ale trudniejsza niż 4b-. Pozwala to na dokładniejszą i bardziej sprecyzowaną wycenę trudności drogi. Francuska skala wspinaczkowa różni się od skali Kurtyki również tym, że sięga aż numeru 9, a nie jedynie 6.
Jak wybrać skalę wspinaczkową dla siebie?
Zdarza się, że jedna osoba początkująca ledwo pokonuje trasę oznaczoną jako "I", a druga już na samym początku swojej przygody ze wspinaczką potrafi przejść drogę określaną jako "V". Analogicznie niektórzy doświadczeni wspinacze bardzo szybko zdobywają kolejne drogi wycenione na "VI", podczas gdy wielu sprawia to ogromną trudność. Nie ma więc lepszego sposobu na dobór drogi dla siebie jak próbowanie zdobycia wielu z nich. Najlepiej rozpocząć od tych najłatwiejszych i stopniowo wspinać się na te coraz trudniejsze. Warto jednak pamiętać, że skala wspinaczkowa skali nierówna. Na jednym panelu drogi określone jako "trójki" mogą być równie trudne, jak "czwórki" na innym panelu. Takie sytuacje zdarzają się również w skałach.
Gdzie sprawdzić wyceny wspinaczkowe?
Na panelach skala trudności wspinaczkowych znajduje się zazwyczaj pod każdą z dróg. Na specjalnych tabliczkach lub kartkach można tam przeczytać nazwę oraz wycenę danej trasy. Jedno i drugie nadają drodze jej twórcy, którzy wyceniają ją subiektywnie. Nieco inaczej sprawa wygląda na tzw. bulderach, czyli sektorach do wspinania bez asekuracji. Zazwyczaj skala bulderowa polega na używaniu konkretnych kolorów uchwytów przyporządkowanych do ich stopnia trudności. Przykładowo więc czerwone uchwyty będą najtrudniejsze do uchwycenia, a zielone najłatwiejsze. Nie ma jednak konkretnej tego typu skali używanej na każdym panelu. Jest tworzona każdorazowo na potrzeby danej ścianki wspinaczkowej. Bardzo rzadko się zdarza, aby wycena pojawiła się bezpośrednio na skałach.
Wspinając się w terenie, należy zdać się na specjalne drukowane przewodniki oraz specjalistyczne strony internetowe. Przed wyborem rejonu wspinaczkowego warto dowiedzieć się czegoś na jego temat. Istnieją rejony i spoty, w których wyceny są dosyć zaniżone, ale zdarzają się też takie, w których drogi mają dużo przyjaźniejsze wyceny, stworzone z myślą o osobach początkujących.
Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.
Zobacz także:
- Wspinaczka jest świetnym sportem dla dzieci. "Mamy to w genach"
- Góry Fogaraskie w Rumunii – raj dla miłośników górskiej przygody
- Krzysztof Wielicki o solowych wejściach na szczyty najwyższych gór świata: "To jest zachłanność na emocje"
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Daniel Milchev/Getty Images