Bieg na orientację (po angielsku foot orienteering, a w skrócie BnO) jest dyscypliną, w której uczestnicy wyścigu mają do dyspozycji mapę i kompas, a ich zadaniem jest przebiegnięcie określonej trasy w możliwie najkrótszym czasie. Miejscem zawodów jest najczęściej las, a biega się po nim, zaliczając tzw. punkty kontrolne.
Zasady biegu na orientację
Sukces w biegu na orientację, zwycięstwo, czyli pojawienie się na mecie z najkrótszym czasem, uzależnione jest od tego, w jakim stopniu trafnie wybierzemy wariant przebiegu przez wyznaczoną trasę, z zaliczeniem punktów kontrolnych. By zawodnik kończący bieg został sklasyfikowany, musi potwierdzić zdobycie punktów kontrolnych w określonej kolejności. Obecnie służy do tego coraz częściej specjalny chip, na którym zapisywane są informacje o zaliczeniu kolejnych punktów.
Najczęściej zawodnicy startują po sobie w odstępach do 3 minut wg ustalonej przed biegiem kolejności. Na starcie otrzymują mapy, zawierające nieco inne informacje niż standardowe mapy terenu, jakich czasem, choć coraz rzadziej, używamy.
Mapy BnO - czym wyróżniają się mapy do biegu na orientację?
Mapa do biegu na orientację zawiera dokładniejsze informacje niż tradycyjne mapy z topografią terenu. Istotną rzeczą zaznaczoną na mapie jest tzw. przebieżność lasu, od której uzależniony jest nasz wybór trasy, jaką zdecydujemy się dobiec do punktu kontrolnego. Duże znaczenie mają na mapie kolory:
- kolor żółty oznacza teren otwarty (np. polanę);
- kolor biały oznacza las "dobrze przebieżny" (czyli taki fragment lasu, przez który biegnie się bezproblemowo);
- różne odcienie koloru zielonego odzwierciedlają gęstość roślinności, czyli poniekąd też łatwość, z jaką biegacz pokonuje dany fragment lasu;
- kolor niebieski to oznaczenie obiektów wodnych, takich jak jeziora, strumyki, ale też np. bagna;
- kolor brązowy określa ukształtowanie terenu;
- kolorem czarnym zaznacza się inne obiekty, czyli szczegóły, które mogą pomóc nam w określeniu swojego położenia na mapie (np. kamienie, drogi itp.).
Kompas w biegach na orientację
Poprawne położenie mapy możemy ustalić, posługując się kompasem. Do biegów na orientację używa się specjalnych kompasów, bardzo szybko wskazujących kierunek północny.
Trasy w biegach na orientację
Czynnikiem, który warunkuje skomplikowanie i długość trasy w biegu na orientację, jest głównie wiek jego uczestników. Poszczególne elementy trasy opisuje się na mapie kolorem czerwonym lub odcieniami czerwonego. Elementy na trasie oznacza się różnymi symbolami np. równoboczny trójkąt o wymiarach 7 mm na mapie oznacza miejsce startu, punkty kontrolne to okrąg o średnicy 6 mm.
Bieg na orientację dla dzieci
O ile trasa biegu na orientację dla seniorów liczy od 12 do 16 km w linii prostej, o tyle w biegu na orientację dla dzieci, np. jedenastoletnich, skala trudności jest oczywiście dużo mniejsza, a sam dystans w linii prostej wynosi około 3 km.
Dla dzieci, szczególnie w dzisiejszych czasach, bieg na orientację w terenie, czyli na łonie natury, to dość oryginalne doświadczenie, dające korzyści w postaci możliwości podziwiania niecodziennych widoków, oddychania świeżym powietrzem, kształcenia samodzielności, logicznego myślenia i orientacji przestrzennej. To także zdrowa (dosłownie) i uczciwa rywalizacja z "przeciwnikami" w niemal tym samym wieku.
Kategorie wiekowe dzieci uwzględniają różnicę wieku przeważnie w wymiarze do jednego roku. Dzieci w wieku 13-14 lat mogą brać udział w mistrzostwach młodzików, wiek 15-16 lat klasyfikuje do kategorii wiekowej "juniorzy młodsi". Z kolei najmłodsi startują w kategorii "młodsze dzieci", tj. do 10 roku życia.
Bieg na orientację - piktogramy
Piktogramy w BnO mają za zadanie doprecyzowanie obrazu odczytywanego przez zawodnika na mapie. Piktogramy dostarczają więc dodatkowych, cennych podczas wyścigu informacji szczegółowych. Są to np. informacje, takie jak długość trasy w metrach, przewyższenia w metrach, numer punktu kontrolnego, obiekt, na którym stoi punkt, wielkość obiektu itp.
Rodzaje biegów na orientację
Na świecie odbywają się biegi na orientację różniące się od siebie pod względem dynamiki, czasu rozgrywki i zasad. Można tu wymienić np. sprint - czyli widowiskowe zawody rozgrywane przeważnie w parkach, co pomaga popularyzacji BnO, bieg klasyczny - mający na celu zweryfikowanie w równych proporcjach wszystkich technik orientacji stosowanych przez zawodników, jak i ich wytrzymałości i prędkości, sztafety, w których biegają drużyny składające się najczęściej z trzech zawodników.
Dużym wyzwaniem i ciekawym doświadczeniem dla zawodników są też nocne biegi na orientację, rozgrywane po zmroku. Dystanse są różne, a zawodnicy muszą być zaopatrzeni w latarki instalowane na głowach. Dla lepszej widoczności punkty kontrolne mają odblaskowe elementy widoczne z daleka.
Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.
Zobacz także:
- Ma 77 lat i kocha siłownię. "Kiedyś byłam otyła. Nie byłam szczęśliwa"
- 15-letnia Polka mistrzynią świata w kickboxingu. "Kiedy wyprowadzam cios, czuję siłę w sobie"
- Dotarł do półfinału juniorskiego Australian Open. Chce sięgnąć po więcej. "Do odważnych świat należy"
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: skynesher/Getty Images