Głównym celem mediacji jest wypracowanie wspólnego stanowiska, a nie ustalenie, która ze stron ma rację, która jest lepsza lub gorsza.
Międzynarodowy Dzień Mediacji
19 października obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Mediacji. Jego celem jest popularyzacja pokojowych metod rozwiązywania konfliktów. P raz pierwszy obchodzono go w 2005 roku, a inicjatorem była organizacja Association for Conflict Resolution (ACR) ze Stanów Zjednoczonych. Wraz z obchodami tego dnia, obchodzony jest również Tydzień Mediacji z inicjatywy Ministerstwa Sprawiedliwości.
Mediacja – definicja
Co to jest mediacja? Pojęcie to może zostać zdefiniowane jako podejmowanie przez mediatora prób doprowadzenia do osiągnięcia konsensusu i rozwiązania konfliktu. Mediacja jest oparta na sprawiedliwości naprawczej, dzięki czemu osoba pokrzywdzona może wziąć udział w wypracowywaniu odpowiedniego rozwiązania. Można wyróżnić następujące rodzaje postępowania mediacyjnego:
- Mediacja w sprawach karnych – jest ona przeprowadzana w ramach postępowania karnego, a jej celem jest dojście do porozumienia pokrzywdzonego i sprawcy. O przeprowadzenie mediacji może wnioskować sąd, prokurator, ofiara, sprawca lub adwokat. Pokrzywdzony i sprawca mogą pojednać się ze sobą i przywrócić poczucie bezpieczeństwa. Mediacja w sprawach nieletnich to bardzo dobry sposób na porozumienie się z nieletnim sprawcą.
- Mediacja rodzinna, mediacja w sprawach cywilnych – warto stosować ją w sprawach rozwodowych (kwestie takie jak np. orzekanie o winie, sposób kontaktów z dzieckiem, podział majątku), sprawach dotyczących opieki nad dziećmi, konfliktach pomiędzy rodzicami i dziećmi lub między rodzicami adopcyjnymi i biologicznymi. Należy zaznaczyć, że mediacja w sprawach rodzinnych nie jest odpowiednią formą, gdy w rodzinie występuje problem długotrwałej przemocy, spożywania alkoholu czy narkotyków albo gdy któraś ze stron cierpi na chorobę psychiczną;
- Mediacja małżeńska – w sprawach konfliktowych, rozwodowych;
- Mediacja gospodarcza – zwykle dotyczy dwóch firm, które chcą dojść do porozumienia.
Mediacja a arbitraż
Nie należy mylić mediacji z arbitrażem i negocjacjami. Arbitraż to proces, w którym osoba neutralna spotyka się ze stronami postępowania i podejmuje decyzję. Sąd pełni podobną rolę, co arbiter. Z kolei negocjacje to proces, w którym strony próbują wpłynąć na siebie poprzez różne argumenty na zasadzie transakcji. Natomiast w przypadku mediacji mediator nie może podejmować decyzji za strony postępowania, ani też wpływać na nie, ponieważ musi być osobą neutralną i obiektywną.
Przebieg mediacji
Zwykle pierwszy kontakt pomiędzy mediatorem i stronami postępowania jest telefoniczny. Ustala się miejsce oraz termin spotkania. Następnie mediator dokładnie opisuje, czym jest mediacja i na czym polega. Kolejne spotkania mogą się odbywać indywidualnie, to znaczy z każdą ze stron osobno. Jedna sesja trwa od godziny do dwóch. Zwykle odbywa się kilka spotkań, np. w sprawach rodzinnych jest to od 1 do 8 sesji. Mediacja jest poufna, a mediator tworzy protokół ze spotkań. W przypadku bezskutecznej mediacji, kolejnym krokiem jest postępowanie sądowe, a jeżeli mediacja kończy się powodzeniem, to strony podpisują ugodę. Należy zaznaczyć, że postępowanie mediacyjne nie powinno trwać dłużej niż trzy miesiące. W uzasadnionych przypadkach można wydłużyć czas trwania postępowania.
Mediacja – koszty
W przypadku spraw skierowanych przez sąd, koszt mediacji jest wyznaczona przez rozporządzenie ministra sprawiedliwości. Minimalny koszt to 150 złotych, a maksymalny 2000 złotych. Jeżeli dojdzie do zawarcia ugody pomiędzy stronami, to strona może otrzymać nawet 75% opłaty sądowej. Przy mediacjach umownych obowiązują stawki rynkowe. Zwykle jedna sesja kosztuje od 150 do 300 złotych, jednak zdarzają się sprawy, w których koszt wynosi nawet kilka tysięcy za sesję.
Mediacja – wady i zalety
Mediacja to proces, który posiada wiele zalet:
- Pozwala na utrzymanie dobrych relacji pomiędzy stronami;
- Umożliwia zachowanie dobrego wizerunku, uniknięcie skandali;
- Jest stosunkowo tanią formą rozwiązywania sporów;
- Sprzyja obniżeniu poziomu negatywnych emocji oraz agresji;
- Pozwala na oszczędzenie czasu;
- Zmniejsza stres w trakcie rozprawy sądowej.
Mediacja posiada także kilka wad. Przede wszystkim, zdaniem niektórych, mediator może być mniej sprawiedliwy niż sąd (ze względu na swoje zaangażowanie emocjonalna w daną sprawę). Ponadto, w wielu przypadkach mediacja pełni tylko rolę pomocniczą i nie chroni wystarczająco słabszych, tj. osób o niższym statusie finansowo-materialnym, mniej wykształconych lub bez znajomości prawa.
Należy zaznaczyć, że mediacja uznawana jest za jedną ze skuteczniejszych form wypracowywania rozwiązań.
Zobacz także:
- Jak po zdradzie zaufać na nowo? "Ważne jest wybaczenie. Jest ono uwolnieniem od emocjonalnego więzienia"
- Sposoby na zakończenie związku bez przyszłości
- Jak nie przejmować negatywnych emocji innych ludzi? "Nie zmienimy tego, że ktoś narzeka"
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: laflor/Getty Images
