W świecie wciąż rosnących oczekiwań i pojawiających się codziennie nowych wyzwań społeczeństwo coraz częściej zaczyna cierpieć na różnego rodzaju choroby psychiczne, które na równi z tymi somatycznymi obecnie nazywa się już cywilizacyjnymi. Wśród nich znajdują się między innymi różnego rodzaju fobie. Hafefobia ma jednak najczęściej nieco inne podłoże niż wyścig szczurów, na który choruje obecnie zachodnie społeczeństwo.
Dalsza część artykułu znajduje się pod materiałem wideo
Problemy natury psychologicznej
Czym jest hafefobia?
Hafefobia (lęk przed dotykiem) to fobia, która poważnie utrudnia funkcjonowanie społeczne. Dotyk bowiem jest jednym z podstawowych środków budowania więzi u ssaków. Niezależnie od tego, czy jest to dotyk matki, przyjaciela czy erotyczny dotyk partnera, buduje on więzi oraz przyczynia się do produkcji hormonu szczęścia.
Nie bez kozery też wciąż podkreśla się konieczność okazywania czułości dzieciom w procesie wychowania. Udowodniono bowiem, że dzieci, które nie są przytulane, częściej cierpią na zaburzenia nastroju. Wykazano również większą śmiertelność wśród noworodków porzuconych przez rodziców, które nie były przytulane przez pielęgniarki. Dotyk jest zatem bardzo ważny od dnia narodzin.
Hafefobia natomiast, jako lęk przed dotykiem, pozbawia człowieka, który na nią cierpi, tej podstawowej dla życia społecznego czynności, jaką jest dotknięcie rąk czy przytulenie. Samo pozbawienie bliskości drugiego człowieka powodować może zaś między innymi depresję.
Przyczyny hafefobii
Przyczyna lęku przed dotykiem może mieć dwa podstawowe źródła. Pierwszy z nich to wynik innego lęku, zwanego mizofobią, czyli strachu przed brudem, zarazkami czy też mówiąc wprost – pobrudzeniem się.
Drugą najpowszechniejszą przyczyną lęku przed dotykiem są traumatyczne doświadczenia związane z bliskością z drugim człowiekiem. Oczywiście na myśl przychodzą od razu molestowanie czy gwałt, których naturalnym skutkiem może być hafefobia. Nie są to jednak jedyne przypadki. Często lęk przed dotykiem występuje również u ludzi zranionych przede wszystkim emocjonalnie. Wystarczy poczucie opuszczenia, strach przed zaangażowaniem czy też nieumiejętność ponownego zaufania drugiej osobie. Hafefobii może zatem doświadczyć człowiek po zawodzie miłosnym. Cierpieć może też na nią ktoś, kto w dzieciństwie nie był przytulany, nie czuł się kochany lub doświadczył innych wydarzeń, które ukształtowały jego niechęć do kontaktu fizycznego.
Hafefobia jest, niestety, bardzo częstym problemem we współczesnym świecie, chociaż jak głoszą badania, w większości przypadków nie została i nigdy nie zostanie postawiona diagnoza. W przypadku osób teoretycznie aktywnych seksualnie hafefobię określa się często mianem oziębłości.
Objawy hafefobii
Osoba cierpiąca na lęk przed dotykiem doświadcza, tak samo jak wszyscy cierpiący na fobie, objawów psychosomatycznych swojego lęku. Strach przed dotykiem ludzi oraz zbliżające się niebezpieczeństwo, że nastąpi taki dotyk (nawet w komunikacji miejskiej czy w sklepie), powoduje silne objawy często utożsamiane z nerwicą.
Chory doświadcza między innymi skutków wzrostu poziomu kortyzolu we krwi. Spowodowane jest to przewlekłym stresem, który towarzyszy w codziennym życiu. Kortyzol wprowadza organizm w stan ciągłego pobudzenia, który nie pozwala zasnąć ani odpocząć. Ze stresem związane są również: nadmierne pocenie się, tiki nerwowe, a także braki w witaminach i minerałach. Charakterystycznym objawem w tej sytuacji są również omdlenia, drętwienie kończyn czy duszności w przypadku dłuższego wystawienia organizmu na stres.
Hafefobia może być również chorobą towarzyszącą depresji. Człowiek bowiem z natury jest istotą społeczną, a lęk przed dotykiem skutecznie uniemożliwia kontakty z innymi ludźmi.
Leczenie hafefobii
Niestety, bardzo rzadko osoby cierpiące na hafefobię zgłaszają się ze swoim problemem do specjalisty. Częściej próbują sobie z nim poradzić samodzielnie i pozwalają na to, by inni przypięli im łatkę osób oziębłych lub znerwicowanych bez wyraźnego powodu. Warto jednak spróbować zgłosić się przynajmniej na jedną wizytę do psychiatry, aby ustalić, jakie są możliwości terapii.
Najczęściej po wizycie lekarz kieruje pacjenta na psychoterapię w nurcie poznawczo-behawioralnym. Metoda ta pozwala na znalezienie przyczyny hafefobii oraz wspólne przepracowanie problemu.
Często pacjentom poleca się również medytację, jogę i sport na uspokojenie nerwów i tym samym stopniowe obniżanie poziomu kortyzolu we krwi. Terapia hafefobii zawsze w pewnym momencie włącza socjalizację pacjenta poprzez różnego rodzaju ćwiczenia, które mają na celu pokazanie pacjentowi, że dotyk nie jest niczym złym, oraz ułatwienie mu nawiązywania relacji w przyszłości. Ćwiczenia te, zwłaszcza na początku, wywołują z reguły w chorym niepokój.
Zobacz także:
- Jak rozpoznać objawy fobii społecznej? Charakterystyka i sposoby leczenia fobii
- Oto fobia, która coraz częściej dotyka dzieci i nastolatków. Jej objawy są bardzo przykre
- Notorycznie mierzysz się z lękiem przed byciem nieperfekcyjnym, niewystarczającym? To może być atelofobia
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Carol Yepes/Getty Images