Fobia to rodzaj zaburzeń lękowych. Osoba nią dotknięta za wszelką cenę stara się unikać czynnika, który wywołuje w niej lęk. Atelofobia jest bardzo bliska perfekcjonizmowi, a granica, za którą zaczyna się poważne zaburzenie, jest bardzo cienka. To jednak coś więcej niż potrzeba bycia idealnym i nieustanne podwyższanie sobie poprzeczki – to nasilone odczuwanie lęku przed niedoskonałością. Jak każda fobia w poważny sposób wpływa na codzienne życie.
Dalsza część artykułu znajduje się pod materiałem wideo
Problemy natury psychologicznej
Czym jest fobia?
Fobia to rodzaj zaburzenia, które manifestuje się nasilonym odczuwaniem lęku przed określonym czynnikiem, sytuacją, przedmiotem, ale także zwierzęciem czy owadem. Może powodować stałe uczucie niepokoju, a nawet wywoływać ataki paniki. Utrudnia codzienne funkcjonowanie zarówno w obszarze prywatnym, jak i zawodowym, wpływając na psychikę, poczucie bezpieczeństwa, styl życia czy relacje z ludźmi. Fobia może wręcz uniemożliwiać normalne życie rodzinne i zawodowe, stać się przyczyną izolacji lub wykluczenia.
Osoba cierpiąca z powodu fobii stara się unikać sytuacji, w których może zostać narażona na konfrontację z czynnikiem wywołującym niepokój. Z tego względu rezygnuje z wielu możliwości. W przypadku atelofobii są to wszelkie sytuacje, w których trzeba się zmierzyć z oceną innych.
Fobia jest przyczyną nieracjonalnego, paraliżującego strachu, którego osoba nią dotknięta nie jest w stanie kontrolować. Fobia wywołuje również objawy fizyczne, wśród nich między innymi zawroty głowy, bóle, przyspieszone bicie serca i podwyższone ciśnienie.
Ryzyko rozwoju fobii wzrasta, gdy dojdzie do bolesnego lub traumatycznego wydarzenia, np. w okresie dzieciństwa. Taka sytuacja może wywołać silny lęk, który z czasem przeradza się w chorobliwy strach. Jak dowodzą badania, nawet jedna osoba na dziesięć cierpi z powodu jakiejś fobii, jednak tylko niewielka część decyduje się na leczenie.
Co to jest atelofobia?
Atelofobia sprawia, że człowiek nieustannie rozmyśla nad faktem, że nie jest idealny, i analizuje zarówno swoje zachowania, jak i założenia oraz plany. Natrętne, uporczywe myśli nie pozwalają normalnie funkcjonować, blokują codzienną aktywność, zaburzają poczucie własnej wartości, a stres związany z dążeniem do bycia perfekcyjnym – bardzo utrudnia życie.
Choć atelofobii dosyć blisko do chorobliwego perfekcjonizmu, to coś znacznie więcej, niż tylko stawianie sobie poprzeczki bardzo wysoko. Rozwój i dążenie do bycia lepszym nie jest niczym negatywnym. Jednak paraliżująca obawa przed niedoskonałością i silna potrzeba realizowania każdej czynności w perfekcyjny sposób wpływają na każdy aspekt życia. Atelofobia może powstrzymywać przed wystąpieniami publicznymi, wywoływać lęk przed wykonywaniem połączeń telefonicznych, a także sprawiać problem z każdą prozaiczną czynnością, którą obserwują osoby trzecie. W skrajnych przypadkach osoby z atelofobią nie są w stanie nawet jeść i pracować w towarzystwie innych ludzi.
Jak stwierdzić, czy to atelofobia? Sam stres i lęk przed daną sytuacją nie są wystarczającymi wyznacznikami. Podobnie jak chęć, by wypaść jak najlepiej. Jeśli jednak strach jest tak duży, że paraliżuje daną osobę, celowo unika ona danej sytuacji, ucieka przed nią, nie jest w stanie stawić jej czoła, bo ogarnia ją panika – wtedy można mówić o fobii. Głównym problemem osoby dotkniętej atelofobią jest niskie poczucie własnej wartości i krytyczna ocena wobec siebie.
Jak walczyć z atelofobią?
Nie ma jednego sposobu na walkę z fobią. Wielu pacjentów próbuje poradzić sobie z nią samodzielnie, unikając czynnika czy sytuacji wywołujących lęk. Kontrolowanie problemu nie zawsze jest jednak możliwe. Gdy fobia zaczyna przeszkadzać w normalnym, codziennym funkcjonowaniu, warto udać się do terapeuty i skorzystać z profesjonalnej pomocy.
Specjalista odnajdzie źródło powstawania lęku, oceni skalę problemu i pomoże wypracować odpowiedni sposób na jego przezwyciężenie. Chodzi o to, by stopniowo oswoić chorego ze strachem. Podjęcie terapii pomaga zrozumieć i uporać się z negatywnymi wzorcami myślenia, które prowadzą do powstania chorobliwych obaw.
W przypadku prostych fobii, takich jak atelofobia, sprawdza się zwykle kontrolowana ekspozycja na czynnik stresogenny. Polega na stopniowym oswajaniu z tym, co wywołuje lęk. Wszystko odbywa się powoli, w tempie dopasowanym z możliwościami chorego – dzięki temu strach się zmniejsza, a czasem ma szansę całkowicie ustąpić. Wskutek terapii osoba cierpiąca z powodu atelofobii wzmacnia samoocenę i ma siłę, by mierzyć się np. z wystąpieniami publicznymi.
Uzupełnieniem terapii mogą być także techniki relaksacyjne i oddechowe, które pomagają się wyciszyć i uspokoić myśli. Wskazana jest także zmiana stylu życia, a przede wszystkim unikanie kofeiny oraz substancji, które mogą pobudzać układ nerwowy i wzmacniać niepożądane obawy.
Zobacz także:
- Dążenie do ideału może zatruć życie. "Perfekcjonista rozpamiętuje swoje porażki"
- Wizjoner, perfekcjonista. Tarantino.
- Psycholog: perfekcjonizm osłabia zdrowie psychiczne
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Eakkarat Thiemubol/Getty Images