Fobia społeczna, inaczej zwana lękiem lub nerwicą społeczną, to coraz częściej występujące zaburzenie. Przez niektórych naukowców uważana jest nawet za chorobę cywilizacyjną. Jeśli stresują nas sytuacje wymagające poznawania nowych ludzi, przebywania w tłumie lub wystąpień przed większym gronem osób, być może cierpimy na lęk społeczny. Objawy mogą przypominać nieśmiałość, jednak są dużo bardziej nasilone. Jak sobie z nimi radzić?
Jakie są objawy fobii społecznej?
Fobia społeczna może pojawić się już we wczesnym dzieciństwie, jednak najczęściej rozwija się w okresie dojrzewania – w wieku 12–14 lat. Coraz częściej wymienia się ją wśród chorób cywilizacyjnych – po depresji i alkoholizmie to trzecie najczęściej występujące zaburzenie psychiczne.
Co to jest fobia społeczna? Objawy związane są z paraliżującym lękiem, który pojawia się w sytuacjach wymagających interakcji międzyludzkich. Osoby cierpiące na fobię społeczną boją się ośmieszenia i poniżenia, mają niskie poczucie własnej wartości i nie wierzą w swoje możliwości. W sytuacjach społecznych pojawiają się u nich objawy somatyczne lęku, takie jak:
- kołatanie serca,
- uczucie braku tchu,
- uczucie gorąca,
- nadmierne pocenie się,
- czerwienienie się,
- drżenie rąk.
Objawy fobii społecznej są dla chorych najczęściej powodem do wstydu i unikania sytuacji społecznych, takich jak imprezy towarzyskie czy publiczne przemówienia. Taka izolacja znacznie utrudnia codzienne funkcjonowanie, może być powodem frustracji i braku zadowolenia z życia. Fobia społeczna powoduje również problemy w pracy – niechęć do publicznych wystąpień i prezentowania swoich pomysłów prowadzi do izolacji i hamuje rozwój zawodowy.
Leczenie fobii społecznej
Przyczyny fobii społecznej mogą być genetyczne lub psychospołeczne, najczęściej jest to jednak wypadkowa obu tych czynników. Lękowość może być wrodzona, a jeśli dodatkowo unikamy sytuacji, które nie są dla nas komfortowe, może rozwinąć się socjofobia. Objawy strachu są dla nas kolejnym powodem do wstydu i izolacji, co doprowadza do spirali lęku i efektu błędnego koła. Osoby zmagające się z fobią, unikając trudnych sytuacji społecznych, coraz bardziej je demonizują, przez co wpędzają się w realne problemy. Nieleczona fobia społeczna może prowadzić do poważnych zaburzeń lękowych, warto więc podjąć terapię już na wczesnych etapach jej rozwoju. Rodzice powinni poczuć się zaalarmowani, gdy u dzieci zaczynają pojawiać się objawy fobii szkolnej – nadmierna nieśmiałość i wycofanie dziecka. Jak radzić sobie z tego typu lękiem?
Możemy starać się nie unikać zagrożenia w momencie, gdy pojawia się fobia. Objawy bywają jednak na tyle trudne do zniesienia, że konieczna może okazać się pomoc terapeuty. W leczeniu fobii społecznej najlepsze wyniki daje terapia poznawczo-behawioralna, która dzięki pogłębionej analizie pozwala zrozumieć przyczynę lęku i zastąpić go prawidłowymi schematami myślowymi.
W leczeniu fobii społecznej wykorzystuje się również farmakoterapię. Na obniżenie nastroju podaje się choremu antydepresanty z grupy selektywnych inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI), głównie paroksetynę. Doraźnie lekarz może również zastosować środki przeciwlękowe, które złagodzą skutki mierzenia się z fobią. Przyjmowanie leków trwa zwykle od kilku do kilkunastu miesięcy, ze stopniowym zmniejszaniem dawek.
Leczeniu farmakologicznemu powinna towarzyszyć terapia polegająca na stopniowym oswajaniu lęku. Pacjent w jej trakcie konfrontuje się z sytuacją wywołującą lęk i uczy, jak reagować na niego w adekwatny, asertywny sposób. Otrzymuje przy tym pełne wsparcie terapeuty, aby przez cały czas czuć się bezpiecznie. W ramach terapii pacjent może otrzymywać do wykonania proste zadania, które wywołują w nim lęk, np. przeprowadzenie rozmowy telefonicznej, pójście na zakupy, zwrócenie sukienki w sklepie. W leczeniu fobii społecznej coraz częściej wykorzystuje się również wirtualną rzeczywistość, w której chory może skonfrontować się ze swoimi lękami w kontrolowanym i bezpiecznym środowisku.
Zobacz video: Ed Sheeran zmaga się z fobią społeczną
Zobacz także:
- Czym się objawia osobowość lękliwa?
- Mizoandria – kobiety, które nienawidzą mężczyzn
- Aichmofobia. Jak pokonać lęk przed igłami?
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: SimonSkafar/Getty Images