Paniczny i nieuzasadniony lęk przed konkretnym przedmiotem lub sytuacją jest określany w psychiatrii jako fobia. Sam strach i unikanie tego, co go powoduje są na tyle uporczywe, że znacznie utrudniają codzienne funkcjonowanie. Fobia może dotyczyć różnych rzeczy i przyjąć rozmaitą postać. Jedną z nich jest lęk przed igłami, znany jako aichmofobia.
Co to jest aichmofobia?
Aichmofobia jest terminem używanym w psychiatrii na określenie panicznego, nieuzasadnionego lęku przed igłami i ostrymi narzędziami. Odczucia są na tyle intensywne, że znacząco utrudniają i ograniczają normalną aktywność życiową i społeczną. Może przyczynić się także do pogorszenia zdrowia, ponieważ ludzie zmagający się z tą dolegliwością unikają wykonywania badań, wizyt lekarskich lub dentystycznych. U części osób atak paniki może być wywołany samym widokiem albo myślą o igle czy ostro zakończonym przedmiocie (np. śrubokręcie lub wykałaczce). Z aichmofobią ściśle związane są dentofobia (strach przed zabiegami stomatologicznymi) i trypanofobia (lęk przed zastrzykami i strzykawkami).
Przyczyną aichmofobii może być traumatyczne przeżycie z dzieciństwa, związane ze zranieniem ostrym przedmiotem lub zabiegiem medycznym. Kontakt igły z ciałem kojarzy się z nieprzyjemnym doznaniem i bólem, dlatego u niektórych osób negatywne skojarzenie narasta do dużych rozmiarów, skutkując pojawieniem się strachu i lęku. Specjaliści uważają, że przyczyną fobii są często pozostałości po instynktach przodków, którzy dążyli do przetrwania oraz przedłużenia gatunku – ostre przedmioty były przyczyną zranień i śmierci, dlatego należało ich unikać.
Objawy aichmofobii
Osoby cierpiące na aichmofobię odczuwają paraliżujący i paniczny strach za każdym razem, kiedy widzą ostry przedmiot lub wyobrażają sobie wbijanie go w ciało. Chodzi więc tu głównie nie o samą rzecz, a o wyobrażenie bólu, który może ona sprawić. Lęk przed igłą może objawiać się w następujący sposób:
- nieodparta chęć ucieczki po ujrzeniu ostrego przedmiotu,
- przyspieszenie tętna,
- uczucie kołatania serca,
- wzrost ciśnienia tętniczego krwi,
- drżenie rąk,
- uczucie duszności i niemożności wykonania wdechu,
- nudności i wymioty,
- uczucie gorąca,
- suchość w jamie ustnej,
- krzyk, płacz,
- omdlenie.
Lęk przed igłami i ostrymi przedmiotami może powodować, że ludzie, którzy się z nim zmagają, będą unikać wizyt lekarskich, badań laboratoryjnych i zabiegów medycznych. Bardzo często utrudnione jest podanie leku czy znieczulenie u dentysty, ponieważ aichmofobia powoduje, że pacjenci mdleją, są agresywni lub uciekają z gabinetu, gdy tylko ujrzą igłę. Osoby odczuwające strach przed ostrymi zakończeniami przedmiotów robią wszystko, aby uniknąć sytuacji, w której zetkną się z istotą swoich obaw. Zwykle zdają sobie sprawę z irracjonalności lub szkodliwości swoich zachowań, jednak nie są w stanie im się przeciwstawić.
Jak pokonać lęk przed igłą?
W walce z aichmofobią bardzo ważne jest posiadanie umiejętności radzenia sobie ze stresem i odwracania uwagi. W sytuacji, w której konieczna jest styczność z ostro zakończonym przedmiotem, należy skupić się na własnym oddechu. Wdech powinien być wykonywany nosem, a wydech ustami i trwać dwa razy dłużej. Można zamknąć oczy, policzyć do 10 i mocno ściskać dłoń bliskiej osoby, która towarzyszy nam w danym momencie. Zawsze należy powiadomić personel medyczny o lęku przed igłami, aby był przygotowany na pojawiające się objawy paniki. Odpowiednio przeszkolone osoby znają metody relaksacyjne i potrafią sprawić, że moment ukłucia nie jest aż tak dokuczliwy dla pacjenta.
Leczenie lęku przed igłami
Jeżeli lęk przed igłą jest na tyle duży, że utrudnia prawidłowe funkcjonowanie, należy poszukać pomocy u specjalisty. Leczenie aichmofobii polega na współpracy z psychoterapeutą. W czasie terapii, poza nauką radzenia sobie ze stresem i atakami paniki, pacjent jest stopniowo oswajany ze źródłem swojego lęku podczas kontrolowanej konfrontacji z nim. W trudniejszych przypadkach możliwe jest wsparcie terapii doraźnymi lekami uspokajającymi lub przeciwlękowymi. Strach przed igłami można całkowicie wyleczyć.
Zobacz także:
- Czy można pozbyć się lęku wysokości? O objawach i leczeniu
- Jak przełamać lęk przed lataniem? Poznaj rady pilota, Dominika Pundy
- Strach przed chorobami – skąd się bierze i jak z nim walczyć?
Zobacz wideo: Gwiazdy o swoich fobiach
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Getty Images