Fobie mogą dotyczyć wielu zjawisk. Na liście fobii znajdziemy m.in. strach przed kąpielą, przed wejściem do toalety, strach przed bólem, przed pszczołami lub ogniem – wymieniać można bardzo długo...
>>> Zobacz także:
- Klaustrofobia – strach przed małymi pomieszczeniami. Skąd się bierze?
- Awiofobia – jak pokonać lęk przed lataniem?
- Czy lęk przed klaunami można wyleczyć?
- Czym jest arachnofobia i jakimi sposobami można z nią walczyć? Czy pająki są rzeczywiście takie straszne?
- Demencja czy alzheimer? Jak je odróżnić i co warto o nich wiedzieć?
Rodzaje fobii
Fobie można podzielić na fobie specyficzne (nazywane również fobiami prostymi lub izolowanymi) oraz na fobie sytuacyjne.
Fobie specyficzne to np.:
- lęk przed konkretnym zwierzęciem, np. psem, koniem, wężem, pszczołą,
- lęk przed sytuacjami społecznymi, np. windą lub zamkniętym pomieszczeniem,
- lęk przed chorobami,
- lęk przed śmiercią.
Fobie sytuacyjne pojawiają się rzadziej i polegają na trudnościach w opanowaniu wykonywania wstydliwych czynności pośród innych ludzi.
Najdziwniejsze fobie
Jedne z najdziwniejszych fobii to:
- hafefobia – strach przed dotykaniem innych osób,
- gynofobia – strach przed kobietami,
- eosofobia – strach przed światłem słonecznym,
- amatofobia – strach przed kurzem,
- duksofobia – strach przed szefem,
- motorfobia – strach przed samochodami,
- ostrakonofobia – strach przed skorupiakami,
- kynofobia – strach przed psami,
- ligofobia – strach przed ciemnością,
- tabernafobia – strach przed zrobieniem zakupów.
Fobii jest wiele – wyróżnia się ich aż kilkaset. Dla osób niecierpiących na napady paniki spowodowane konkretnymi rzeczami czy sytuacjami większość fobii może wydawać się naprawdę bardzo dziwnymi. Należy jednak pamiętać, że bez względu na to, czego boi się chory, należy wykazać się zrozumieniem i wsparciem. Wiele osób cierpiących na fobie boryka się też z depresją.
Jak rozpoznać fobie?
Bardzo często lęk mylony jest z fobią. Tymczasem fobia to nie to samo co lęk przed czymś. Lęk jest czymś zupełnie normalnym w sytuacji niekomfortowej, zagrażające życiu lub zdrowiu. Jest on nawet pożądanym zjawiskiem, które w wielu przypadkach chroni nas przed zrobieniem sobie krzywdy. Jaka jest zatem różnica pomiędzy fobią a lękiem? Załóżmy, że bardzo nie lubisz węży, ale przez przypadek napotykasz jednego na swojej drodze. Jeżeli po prostu ich nie lubisz i się ich boisz, przestraszysz się, być może wydasz okrzyk przerażenia, po czym szybko oddalisz się od tego miejsca. Natomiast osoba cierpiąca na ofidiofobię może wpaść w panikę, może czuć drętwienie kończyn, szybsze bicie serca. Zwykły strach przed czymś nie jest zatem fobią.
Osoby cierpiące na fobie bardzo często unikają tego, co może wywołać u nich panikę. Osoba cierpiąca na dogofobię nie przejdzie na druga stronę ulicy, jeżeli znajduje się tam pies, nawet bardzo spokojny i bardzo mały, a osoba cierpiąca na klaustrofobię będzie unikała wchodzenia np. do windy. Ludzie odczuwający tylko lęk przed psami przejdą na drugą stronę ulicy, czując jedynie niepokój przechodząc obok psa. Będą też potrafiły przełamać dyskomfort, jaki wiąże się z przemieszczaniem się windą.
Różnica pomiędzy lekiem a fobią, jest zatem bardzo widoczna. Osoba cierpiąca na fobię będzie unikała kontaktu z sytuacją czy rzeczą wywołującą strach, nawet jeżeli miałoby to mieć negatywny wpływ na jej życie – uniknięcie strachu będzie ważniejsze niż praca, dom, rodzina, przyjaciele, ważna sprawa w urzędzie, czy zakupy.
Fobie u dzieci
Rozpoznanie fobii u osoby dorosłej jest dość proste, chociażby z tego powodu, że powie on dokładnie, co go przeraża i czego się boi. Z dziećmi sprawa jest bardziej skomplikowana, ponieważ maluchy mogą bać się wielu rzeczy, co oczywiście nie znaczy, że mają fobie – nawet jeżeli ich reakcje są bardzo gwałtowne. Jeżeli strach dziecka nie zakłóca wykonywania codziennych czynności i nie wpływa negatywnie na sen i na naukę, można uznać, że jest to lęk normalny w danym okresie rozwoju. Jeżeli jednak lęk nie pozwala normalnie funkcjonować, warto wybrać się z dzieckiem od terapeuty.
Jakie lęki można uznać za normalne u dzieci? Maluch do 2 lat może bać się nieznajomych osób, oddzielenia od rodziców, bardzo dużych przedmiotów, a także zbyt dużego natężenia hałasu. Dziecko od 3 do 6 lat może bać się ciemności (i to do tego stopnia, że śpi przy zapalonym świetle), potworów, a więc wszelkich wytworów wyobraźni, a także samotnego spania. U starszych dzieci i młodzieży leki stają się bardziej realne i występuje strach przed szkołą, klęskami, złą oceną czy chorobą.
Jak leczyć fobie?
Osoby cierpiące na fobie powinny szukać pomocy u specjalistów: psychiatrów oraz terapeutów. Istnieje wiele metod terapeutycznych, które dobierane są do wieku pacjenta oraz do fobii. Do najpopularniejszych metod należy desensytyzacja, a więc systematyczne odwrażliwianie, desensytyzacja w wyobraźni, a także terapia implozywna polegająca na konfrontowaniu pacjenta z bodźcem wywołującym lęk.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN