Fobie są grupą zaburzeń zdrowia psychicznego, które polegają na lęku przed niegroźnymi, codziennymi sytuacjami lub przedmiotami. Mogą być spowodowane traumatycznymi przeżyciami z przeszłości. Wszystkie fobie są leczone za pomocą odpowiedniej psychoterapii oraz – jeśli to konieczne – leków. Co to jest klaustrofobia? Osoby na nią cierpiące boją się małych pomieszczeń – unikają wind, magazynków, a nawet ciasnych kabin w toaletach.
>>> Zobacz także:
- Nerwica – objawy oraz leczenie choroby. Jak prawidłowo rozpoznać nerwicę?
- Fobie i dziwactwa gwiazd. Cyrk, owady, mnożenie
- Czy lęk przed klaunami można wyleczyć?
Klaustrofobia: objawy
Objawy klaustrofobii można podzielić na dwa typy – psychiczne i somatyczne. Osoba w zetknięciu z ciasnym pomieszczeniem, np. korytarzem, doznaje silnego uczucia lęku, instynktownie chce uciec jak najdalej od tego miejsca, czuje się zagrożona. Wydaje się jej, że zostanie w tym pomieszczeniu na zawsze zamknięta. W rzeczywistości jednak nic jej nie zagraża, a strach jest zupełnie irracjonalny. Uczucie lęku dodatkowo potęgują objawy somatyczne, takie jak zawroty głowy, uderzenia gorąca, szybkie bicie serca, duszność i brak możliwości zaczerpnięcia powietrza. Wzrasta ciśnienie krwi, osoba w panice zaczyna się silnie pocić, a jej kończyny drżeć. Osoba dotknięta atakiem paniki w klaustrofobii może krzyczeć lub płakać, jej ciało się trzęsie. Przeżycie takie jest dla chorego trudnym doświadczeniem, które z jednej strony wiąże się z lękiem, a z drugiej ze wstydem i zakłopotaniem, ponieważ osoby z klaustrofobią są świadome irracjonalności swoich przeżyć. Ataki paniki zdarzają się, gdy chory znajduje się w ciasnym pomieszczeniu, a w cięższych formach choroby, nawet gdy myśli, że mógłby się w takim znaleźć. Nasilenie klaustrofobii może być różne – u jednych osób będzie to lekkie uczucie niepokoju, np. w czasie jazdy windą, u innych zaś może skończyć się nawet utratą przytomności. Dość dużym problemem dla niektórych chorych jest wykonanie niektórych badań obrazowych. Rezonans magnetyczny przy klaustrofobii to największy problem. Pacjenci mają jednak możliwość wybrania sposobu łagodzenia lub zapobiegania atakom paniki w czasie badania. Mogą oni skorzystać z otwartego skanera do rezonansu (kilkanaście placówek w Polsce dysponuje takim sprzętem) lub wziąć leki uspokajające, o ile nie wchodzą w interakcję z kontrastem. Jedno z warszawskich centrów medycznych oferuje nawet usługę rezonansu magnetycznego w znieczuleniu ogólnym. Problemem jest również klaustrofobia w samolocie, pociągu lub innym środku komunikacji, np. metrze. O tyle, o ile pociąg i metro można zastąpić innymi formami podróżowania, tak z samolotem trzeba sobie poradzić. Aby przeżyć lot z klaustrofobią, najlepiej zabrać ze sobą zaufaną osobę, ulubioną muzykę i przekąski, żeby się zrelaksować. Przed długą podróżą pomocny będzie lekarz, który może przepisać środki uspokajające i nasenne – pozwolą one przespać lot.
Przyczyny klaustrofobii
W psychologii istnieje kilka teorii na temat tego, skąd bierze się klaustrofobia. Pierwszą i dość oczywistą jest przeżycie w przeszłości traumy związanej z małym, ciasnym pomieszczeniem – może być to zaklinowanie się w takim miejscu, wypadek związany z windą, samolotem lub pociągiem. Zygmunt Freud wyjaśnia, że przyczyn klaustrofobii można upatrywać na samym początku życia, a więc w trakcie porodu. Czynnikiem wywołującym zaburzenie jest przejście przez wąski kanał rodny, a im bardziej skomplikowany poród, tym większe ryzyko uaktywnienia się klaustrofobii w przyszłości. Przyczyn tej fobii naukowcy doszukują się również w genetyce. Rodzice cierpiący na klaustrofobię przekazują ją swoim dzieciom, które nauczą się od swoich najbliższych reakcji panicznego strachu w ciasnych pomieszczeniach.
Jak wygląda leczenie klaustrofobii?
Czy wyleczenie klaustrofobii jest możliwe? Istnieje tysiące przypadków całkowitego wyzbycia się lęku przed małymi pomieszczeniami. Leczenie zaburzenia polega głównie na psychoterapii w nurcie poznawczo-behawioralnym. Chory jest stopniowo wystawiany na kontakt ze źródłami lęku, które po kolei oswaja. Na początku to sama myśl i perspektywa przebywania w ciasnym pokoju. Kiedy zostanie ona przez chorego na tyle przepracowana, że nie odczuwa on lęku ani dyskomfortu, przechodzi się na kolejny poziom „wtajemniczenia”, np. oglądanie zdjęcia czy filmu prezentującego ciasną przestrzeń, i tak dalej, do momentu, aż osoba z klaustrofobią będzie w stanie wytrzymać określony czas w miejscu, które dawniej wywoływało lęk i atak paniki. Do leczenia klaustrofobii można także stosować leki, zależnie od potrzeb i objawów pacjenta. Mogą to być leki przeciwlękowe, antydepresanty lub neuroleptyki. Ich przyjmowanie przy silnej klaustrofobii znacznie ułatwia życie codzienne i łagodzi objawy ze strony psychiki.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN