Dalsza część tekstu znajduje się poniżej.
Dlaczego nagle zapominamy słów?
Zapominanie słów czy powodu, dla którego poszliśmy np. do kuchni w psychologii nazywane jest "przejściową niedostępnością pamięciową". Choć brzmi poważnie, nie jest to powód do niepokoju.
- Nasz mózg działa jak ogromna sieć neuronowa, w której informacje są magazynowane i aktywowane w określonym kontekście. Jeśli elementy tej sieci chwilowo nie zadziałają synchronicznie, dostęp do konkretnej informacji zostaje zablokowany – mimo że ona tam nadal jest. To trochę jak książka na półce w bibliotece – wiemy, że ją mamy, ale nie możemy jej w tej chwili znaleźć - wyjaśnił dr Mateusz Grzesiak, psycholog i wykładowca Akademii WSB.
Trzeba podkreślić, że takie zapominanie jest całkowicie normalne i może się przytrafić każdemu niezależnie od wieku. W przypadku młodych osób trudność z przypomnieniem sobie jakiegoś słowa może być efektem przeładowania poznawczego, multitaskingu, stresu lub braku snu. Podobnie jest u dorosłych. Przemęczenie, przeciążenia obowiązkami lub chwilowa dekoncentracja - mogą aktywować ten mechanizm.
- Nasz mózg, żeby dobrze zapamiętywać i odtwarzać informacje, potrzebuje odpowiednich warunków: odpoczynku, uwagi, skupienia i regularnej aktywności poznawczej. Ich brak wpływa na spadek wydolności pamięci roboczej - tej, która odpowiada za operacje "tu i teraz" - dodał specjalista.
Zapominanie słów - kiedy powinno być powodem do niepokoju?
Jeśli takie zapominanie przytrafia nam się sporadycznie i wynika ze zmęczenia, stresu, czy pośpiechu i nie wpływa to na nasze codzienne funkcjonowanie - to nie ma powodu do obaw.
- Przejściowe "zawieszanie się" pamięci jest naturalną częścią neurobiologii człowieka. Problem zaczyna się wtedy, gdy zapominanie staje się częste, powtarzalne, obejmuje ważne informacje (np. terminy spotkań, imiona bliskich, miejsce zamieszkania) i zaburza rytm życia - wyjaśnił specjalista.
W sytuacji, gdy regularnie zapominamy prostych słów, mamy trudności z rozpoznawaniem osób lub miejsc, tracimy orientację w dobrze znanym otoczeniu, kilkukrotnie pytamy o to samo lub zaczynamy mieć trudności z prowadzeniem logicznej rozmowy, warto skonsultować się w pierwszej kolejności z lekarzem rodzinnym, a następnie ze specjalistą: neurologiem albo psychiatrą.
Takie zapominanie - zwłaszcza u osób starszych - może być jednym z pierwszych objawów choroby Alzheimera.
- Utrata pamięci krótkotrwałej, problemy z organizacją codziennych czynności, wycofanie społeczne, zaburzenia językowe – to objawy, które powinny być obserwowane. Jednak sam fakt zapomnienia, dlaczego weszliśmy do pokoju, nie jest jeszcze powodem do niepokoju. Ocenę warto zostawić specjaliście - podkreślił dr Mateusz Grzesiak.
Co można zrobić, aby przestać zapominać?
Aby uniknąć sytuacji, w których umyka nam jakieś słowo lub nie wiemy, po co weszliśmy do jakiegoś pomieszczenia, warto zatroszczyć się o kilka rzeczy i zmienić swoje nawyki. Przede wszystkim należy zadbać o odpowiednią ilość snu. Jeśli śpimy za mało, zdolność mózgu do konsolidacji wspomnień znacznie się osłabia. Ważnym elementem dbania o pamięć i mózg jest aktywność fizyczna. Ruch poprawia dotlenienie mózgu i zwiększa neurogenezę. Znaczenie ma też to, co jemy. Pracę całego naszego układu nerwowego wspomogą produkty bogate w kwasy omega-3, antyoksydanty i witaminy z grupy B.
Poza tym warto rozwiązywać krzyżówki, grać w gry logiczne lub uczyć się języków. Lepiej także unikać wykonywania kilku rzeczy w tym samym czasie. Nasz mózg pracuje znacznie lepiej, gdy skupia się tylko na jednej czynności. Co więcej, warto nauczyć się radzenia sobie ze stresem, a także częściej spotykać się z innymi ludźmi. Kontakty społeczne aktywują bowiem obszary w mózgu odpowiedzialne za uwagę, język i pamięć.
Zobacz także:
- Czym jest pamięć autobiograficzna? Dowiedz się, jakie ma funkcje i znaczenie
- Przełomowe badanie. Tani suplement może poprawiać funkcjonowanie mózgu
- Gimnastyka mózgu, czyli jak poprawić pamięć i energię? "Tu jest końcówka meridianu żołądka"
Autor: Katarzyna Oleksik
Źródło zdjęcia głównego: Jessica Peterson/Getty Images