Co to jest poligamia? Czy występuje u ludzi?

Tort ślubny ozdobiony pięcioma marcepanowymi figurkami.
Na czym polega poligamia?
Źródło: Peter Dazeley/Getty Images
Poligamia, czyli wielożeństwo, polega na związku samca z wieloma samicami lub samicy z wieloma samcami. Etymologicznie słowo "poligamia" odnosi się do zawierania związków małżeńskich. Obecnie na świecie przynajmniej trzy czwarte kultur plemiennych to społeczności poligamiczne.

Poligamia budzi bardzo wiele kontrowersji. Czym charakteryzuje się to zjawisko i jak wygląda u ludzi oraz u zwierząt?

Co to jest poligamia?

Poligamia pochodzi z języka starogreckiego od słów polys , czyli "liczny", oraz gameo , czyli "zawieram małżeństwo". Można wyróżnić trzy główne rodzaje poligamii:

  • poligynia, czyli związek jednego mężczyzny z wieloma kobietami;
  • poliandria , czyli związek jednej kobiety z wieloma mężczyznami, tzw. wielomęstwo, które występuje głównie w Tybecie;
  • multigamia , czyli związek kilku mężczyzn z kilkoma kobietami.

W świecie ludzi najczęściej występuje poligynia, czyli zawarcie małżeństwa przez mężczyznę z więcej niż z jedną kobietą. Nie należy jednak utożsamiać poligamii z poligynią. Dodatkowo warto pamiętać o tym, że istnieje zjawisko poligamii społecznej, która polega na tym, że w jednym miejscu żyje ze sobą więcej niż dwóch osobników danego gatunku, którzy utrzymują stosunki seksualne i wspólnie starają się o pożywienie czy dach nad głową.

Poligamia u ludzi

Poligamia występowała w starożytnym Rzymie, Grecji i Egipcie, chociaż w tamtym okresie to przywódca, czyli na przykład faraon, mógł pozwolić sobie na harem. Bardziej majętni władcy posiadali liczniejsze haremy, a liczba nałożnic dochodziła nawet do kilku tysięcy, przy czym tylko jedna kobieta była żoną. Władca chciał pozostawić po sobie jak największą liczbę potomstwa. Z kolei w starożytnej Sparcie istniała poliandria, jednak obecnie taki rodzaj poligamii występuje głównie w Tybecie. Obecnie poligamia to także posiadanie małżonki lub małżonka i kochanki lub kochanka. Do najczęstszych przyczyn poligamii można zakwalifikować:

  • tradycje, obrzędy religijne występujące w danej kulturze;
  • niepewność w kontaktach seksualnych, która sprawia, że dana osoba chce posiadać więcej niż jednego partnera seksualnego;
  • zaniżoną samoocenę i próby rekompensaty sfery seksualnej;
  • ciężką chorobę (na przykład nieuleczalną), która wiąże się z potrzebą próbowania nowości, w tym także kontaktów seksualnych z kilkoma osobami;
  • spadek libido po długim związku z tym samym partnerem, co prowadzi do poszukiwania nowych doznań seksualnych;
  • nudę, rutynę erotyczną;
  • poczucie bycia zaniedbywanym przez partnera.

W Polsce poligamia jest nielegalna i podlega grzywnie lub karze więzienia. Jednakże dużo częściej pojawiają się sytuacje trójkątów miłosnych, przy czym partnerzy nie są ze sobą związani węzłem małżeńskim i celowo utrzymują tego typu relację. Na świecie istnieje wiele krajów, w których poligamia jest dozwolona, na przykład Sudan, Katar, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Iran, Egipt, RPA, Zambia, Uganda, Pakistan. Co ciekawe, poligamia przynosi mężczyznom korzyści seksualne, jednak może powodować u nich straty ekonomiczne, gdy będzie wiązać się z potencjalnymi konsekwencjami finansowymi, obowiązkami wobec partnerek lub ich dzieci. Z finansowego punktu widzenia, dla mężczyzn z niższej i średniej klasy, dużo korzystniejsza jest monogamia

Poligamia u zwierząt

W świecie zwierząt poligamia występuje bardzo często. Główną przyczyną jest chęć przekazywania genów i płodzenia nowego potomstwa. Poligamia występuje także u ssaków, których okres ciąży i połogu jest stosunkowo długi. Wśród gatunków poligamicznych można zauważyć, że spore znaczenie ma wielkość samca w stosunku do samicy. Im większa różnica w wysokości i ciężkości, tym częściej występuje poligamia. Dla psów oraz kotów poligamia jest standardową formą miłości w przeciwieństwie do wilków lub łabędzi, które są wyjątkowo monogamiczne. Typowi poligamiści to także koguty, które mają do swojej dyspozycji cały kurnik. 

Poligamia - natura czy kultura?

Naukowcy wskazują, że u ludzi naturalna powinna być poligamia. Ich zdaniem ma to ogromne znaczenie dla przetrwania gatunku. Ponadto istnieją różnice pomiędzy mężczyznami i kobietami w zakresie wzrostu i wagi. Czas ciąży kobiet jest wyjątkowo długi, a po nim następuje dodatkowo okres porodu i połogu. Badacze uważają, że gatunki monogamiczne nie mają wyraźnego dymorfizmu płciowego, a więc wyglądają tak samo. U ludzi zdecydowanie tak nie jest. Ponadto naukowcy twierdzą, że w przypadku gatunków monogamicznych samce mają małe jądra. Męskie jądra są raczej spore, aby mogły wytwarzać dużo plemników koniecznych do zapłodnienia większej liczby partnerek. Przez lata w cywilizacjach, głównie zachodnich, wykształcone zostały jednak modele monogamiczne. Monogamia wiele ułatwia w świecie ludzi i sprawia, że podstawowym zasobem nie jest seks. Możliwe, że naukowcy mają rację co do poligamiczności gatunku ludzkiego, jednak z drugiej strony trzeba pamiętać o drobnych różnicach w DNA między ludźmi a innymi ssakami. Może to właśnie te różnice sprawiły, że człowiek potrafi namiętnie kochać tylko jedną partnerkę lub partnera przez całe życie? 

Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.

Zobacz także:

podziel się:

Pozostałe wiadomości