Dramatyczne relacje z wojny w Ukrainie. "Przejechali przez wioskę czołgami"

Pełnoskalowa inwazja Rosji na Ukrainę rozpoczęła się 24 lutego 2022 roku. Od tego czasu nasze sąsiadki i sąsiedzi doświadczają strachu, traumy, izolacji i wykazują objawy lęku, depresji, stresu.

- 25 [lutego] wypadały moje urodziny. To były prawie moje urodziny, kiedy wybuchła wojna. Ukrywaliśmy się w piwnicach. Oni [rosyjskie siły zbrojne] przejechali przez wioskę czołgami i pojazdami opancerzonymi – wspomina Anatolij Andrijewski, 74-latek ze wsi Myrolubiwka w obwodzie chersońskim.

- Oczywiście, to było przerażające. Kładziesz się i myślisz: "Kto wie, co stanie się rano". Nie wiesz, czy się obudzisz, czy nie. Zwłaszcza jeśli jesteś sam. Dobrze jest mieć kogoś, z kim można porozmawiać, ale ja byłem sam... – dodaje.

74-latek dowiedział się o psycholożkach i psychologach Lekarzy bez Granic działających na terytorium Ukrainy i zaczął się zastanawiać nad skorzystaniem z ich pomocy. Sęk w tym, że jedną z głównych przeszkód zwrócenia się o wsparcie jest stygmatyzacja i stereotypy związane z zaburzeniami zdrowia psychicznego, zwłaszcza na obszarach wiejskich.

- Mężczyźni również czują się bezsilni, bezradni, co oczywiście wpływa na ich zdrowie psychiczne. Należy zająć się ich emocjami, ponieważ wpływają one zarówno na nich samych, jak i na ich rodziny - ocenia Tetiana Baranets, psycholożka Lekarzy bez Granic.

Chociaż poradnictwo Lekarzy bez Granic jest dostępne dla każdego, większość pacjentów to kobiety.

Z dala od linii frontu, w mieście Kropywnycki, ci, którzy uciekli przed walkami, mierzą się z traumą, strachem i niepokojem. Głównie kobiety z dziećmi - przesiedlone rodziny - przystosowują się do nowego życia. Wśród nich jest 8-letni Vanya, który mieszka z matką w ośrodku dla osób wewnętrznie przesiedlonych w obwodzie kirowohradzkim. W sierpniu 2022 roku jego rodzina została ewakuowana z obwodu donieckiego.

- Mój najmłodszy syn Vanya był bardzo niespokojny w nocy, bał się zasnąć. Po rozmowie z psychologiem było mu łatwiej - przyznaje Olena Beda, mama chłopca.

Specjalistka pomaga chłopcu dzielić się emocjami i wyrażać je za pomocą zabawek. - Pracujemy z dziećmi na podstawie ich indywidualnych potrzeb: bawimy się, rysujemy, pomagamy im przezwyciężyć strach i negatywne emocje związane z tym, czego doświadczyły - wyjaśnia Svitlana Alekseenko, psycholożka Lekarzy bez Granic.

Wiele dzieci, które były wewnętrznie przesiedlone z powodu wojny, tęskni za swoim dawnym życiem - domem, przyjaciółmi, nauczycielami.

Osoby, które doświadczyły przemocy i traumy, często czują się wykluczone ze swojej społeczności i mogą stać się odizolowane.

- Przemoc psychiczna może być większym wyzwaniem niż przemoc fizyczna - podkreśla 52-letni Andryi Verbich, torturowany podczas przetrzymywania przez rosyjskie siły zbrojne. - Ciągła ekspozycja na głośną propagandę w celi utrudnia komunikację i przytłacza umysł, sprawia, że czujesz się, jakbyś tracił zmysły – dodaje.

W regionie Kijowa Lekarze bez Granic zapewniają kompleksową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego osobom, które doświadczyły tortur lub złego traktowania. Dzięki sesjom grupowym i indywidualnym pacjenci mogą dzielić się swoimi emocjami z innymi osobami, które miały podobne doświadczenia.

Ataki rakietowe nadal zagrażają życiu cywilów i powodują ofiary śmiertelne nawet z dala od linii frontu. Fizyczne zagrożenie związane z nimi wywiera wpływ na ludzi w całym kraju. Dla osób, które doświadczyły ataków rakietowych, pierwsza pomoc psychologiczna jest niezbędna. Pomaga radzić sobie wywołanym przez nie szokiem, atakami paniki, zaburzeniami apetytu i snu oraz apatią i wycofaniem z codziennych czynności.

Zespoły Lekarzy bez Granic szczególnie często udzielały pomocy psychologicznej ludności dotkniętej atakami rakietowymi w regionach przyfrontowych, takich jak Zaporoże, Dniepr, Donieck i Chersoń. Gdy zespoły kliniki mobilnej przybywają na miejsce po ataku, pierwszą rzeczą, jaką robią, jest identyfikacja osób dotkniętych skutkami psychicznymi. Otrzymanie szybkiego i odpowiedniego wsparcia może skrócić czas powrotu do zdrowia po traumatycznym wydarzeniu.

- Najważniejsze jest, aby pomóc osobie wyrazić swoje emocje, nawiązać z nią kontakt i sprawić, aby cię widziała, słyszała i rozumiała, gdzie się znajduje - tłumaczy Inna Potapenko, psycholożka Lekarzy bez Granic. - Zawsze zwracamy uwagę na tych, którzy siedzą w milczeniu, ponieważ jasne jest, że jest to stan braku reakcji, z którego należy tę osobę wyprowadzić – dodaje.

Wojna ma druzgocący wpływ na zdrowie psychiczne. Choć wiele osób jest w stanie przystosować się do nowych warunków, im więcej osób jest narażonych na różne traumatyczne wydarzenia, tym bardziej wzrasta ryzyko wystąpienia problemów ze zdrowiem psychicznym również u osób bardziej odpornych.

Brak psychologów i stygmatyzacja związana ze zdrowiem psychicznym oraz brutalna rzeczywistość toczących się walk utrudniają ludziom otrzymanie opieki na czas. Bez terminowego i odpowiedniego wsparcia psychologicznego problemy mogą przekształcić się w długotrwałe zaburzenia stresu pourazowego, lęki i depresje oraz mieć znaczący wpływ na jakość życia ludzi.

Dlatego specjalistki i specjaliści Lekarzy bez Granic edukują w Ukrainie pacjentów i całą społeczność na temat korzyści płynących z pomocy psychologicznej. Tylko od początku 2023 roku udzielili ponad 8 000 konsultacji w zakresie zdrowia psychicznego (pierwszej pomocy psychologicznej, poradnictwa i kompleksowej opieki psychologicznej) w siedmiu różnych regionach Ukrainy.

Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.

Zobacz także: