"Mniej szkodliwe"? Tylko z nazwy
Mimo rosnącej świadomości społeczeństwa na temat szkodliwości palenia papierosów przemysł nikotynowy wciąż próbuje przedstawiać dziesiątki nowych produktów, jako "mniej szkodliwe" alternatywy dla tradycyjnych papierosów.
Podgrzewany tytoń, e-papierosy, waporyzatory witaminowe, prezentowane są społeczeństwu jako nowatorskie rozwiązania, które pomogą ograniczyć negatywne skutki palenia, a nawet pomóc w zerwaniu z nałogiem. Te obietnice budzą jednak poważne zastrzeżenia z perspektywy medycznej oraz zdrowotnej.
- W e-papierosach są substancje toksyczne, także rakotwórcze. Wiele z tych produktów jest, chociażby zanieczyszczone metalami ciężkimi, tak jak ołów, karm, także nitrozaminy, które są toksyczne i rakotwórcze i trafiają do naszego organizmu. Możemy zdecydowanie powiedzieć, że to nie są bezpieczne substancje - tłumaczył prof. Łukasz Balwicki w Dzień Dobry TVN.
Mniej dymu, ale nie mniej zagrożeń
Na rynku dostępne są produkty HTP – heated tobacco products, podgrzewające spreparowany tytoń. Ich zaletą ma być brak procesu spalania, a co za tym idzie mniejsze wydzielanie substancji smolistych i rakotwórczych.
W praktyce tytoń wciąż zawiera silnie uzależniającą nikotynę, a proces podgrzewania nie eliminuje toksycznych substancji. Podczas używania produktów HTP dochodzi do rozpadu zawartych w nich substancji na te groźne dla zdrowia. W aerozolu wykryto m.in. formaldehyd i akroleinę, w proporcjach niewiele niższych niż w tradycyjnych papierosach. Ponadto udowodniono już negatywny wpływ używania tych produktów na układ oddechowy i sercowo-naczyniowy, a w dymie tytoniu podgrzewanego potwierdzono obecność substancji rakotwórczych.
E-papierosy – ogromne zagrożenie również dla młodych
Przemysł nikotynowy przedstawiał e-papierosy jako przełomowy środek, pomagający w walce z uzależnieniem. Szybko obalono ten mit, udowadniając, że część palaczy zamieniło tradycyjne papierosy na e-papierosy i wciąż mierzy się ze śmiertelnie niebezpiecznym uzależnieniem. Ponadto e-papierosy stały się ogromnym zagrożeniem dla młodych osób. Ich kolorowy i atrakcyjny wygląd oraz owocowe smaki skutecznie odciągają uwagę od możliwych konsekwencji i szybkiej drogi do trwającego latami uzależnienia.
- Przemysł tytoniowy mając świadomość, że ludzie odchodzą od tradycyjnych papierosów, bo śmierdzą, są brzydkie, musiał sięgnąć po nowe wynalazki, opakować nikotynę, która jest substancją wysoko uzależniającą w nowy produkt. Opakowanie w kolorowe urządzenia, dodanie postaci kreskówkowych, a przede wszystkim smaków i aromatów - to jest to, co komunikuje młodzieży "To jest truskawka, czekolada - co może być w tym złego?". No niestety, te narzędzia powodują, że dzieci sięgają po te wyroby bezrefleksyjnie - zaznaczył w Dzień Dobry TVN prof. Łukasz Balwicki.
Płyny do e-papierosów zawierają nikotynę o wysokiej biodostępności, która szybko uzależnia. Aerozol zawiera związki toksyczne, w tym formaldehyd, nitrozoaminy, acetaldehyd, chrom, nikiel czy ołów. Coraz więcej badań potwierdza, że palenie e-papierosów niesie za sobą ryzyko dla układu oddechowego krążenia, a nawet zwiększa możliwość rozwoju nowotworu.
Saszetki i waporyzatory – zagrożenia, o których wciąż mówi się za mało
Saszetki nikotynowe są woreczkami wypełnionymi nikotyną lub jej analogami i różnymi dodatkami, które wkłada się pod wargę. Często zawierają bardzo wysoką dawkę nikotyny, zdecydowanie przekraczającą poziom charakterystyczny dla tradycyjnych papierosów. Ogromnym zagrożeniem jest fakt, że są łatwo dostępne, czasem nawet bez ograniczeń wiekowych, i intensywnie promowane wśród młodzieży, a mogą prowadzić do uzależnienia i problemów zdrowotnych w obrębie jamy ustnej i układu krążenia.
Lekarzy niepokoi też nowy trend na waporyzatory witaminowe zawierające witaminy, melatoninę czy olejki eteryczne. Choć przedstawia się je jako pozbawione ryzyka i zdrowe, to nie ma wiarygodnych danych mogących potwierdzić ich skuteczność i bezpieczeństwo.
Substancje zapachowe i rozpuszczalniki mogą podrażniać drogi oddechowe, prowadzić do stanów zapalnych. Waporyzatory witaminowe nie podlegają ścisłym regulacjom, a to zwiększa ryzyko, że znajdą się w nich zanieczyszczenia i składniki, które nie powinny trafiać do płuc.
Wszystkie produkty przedstawione powyżej łączy fakt, że utrzymują użytkowników w uzależnieniu od nikotyny, podtrzymują nawyk. Sprzedaje się im iluzję bezpiecznego palenia, by generować zysk. Zastępowanie papierosów podgrzewaczami, e-papierosami, saszetkami czy innymi wynalazkami nie pomoże nam pozbyć się nałogu. Musimy sięgnąć po sprawdzone metody i szukać realnego wsparcia.
Te kroki prowadzą do życia bez nałogu
Jak skutecznie pozbyć się nałogu? Na początek warto ustalić datę rzucenia nałogu, przemyśleć jak będziemy nagradzać się za każdy dzień lub tydzień, w którym wykazaliśmy się silną wolą. Pamiętaj, by pozbyć się ze swojego bliskiego otoczenia przedmiotów kojarzących się z paleniem, w tym zapalniczek, zapałek. Warto też wywietrzyć pomieszczenia, wyprać ubrania czy firany. Przed rzuceniem palenia staraj się nie palić w tych pomieszczeniach. Pomocne może być modyfikowanie miejsc, w których do tej pory paliło się papierosy. Można przestawić fotel w mieszkaniu, wybierać inną trasę spaceru lub drogi do pracy.
Jeśli korzystasz z Nikotynowej Terapii Zastępczej (np. spray, guma do żucia) - przyjmij dawkę leku i spokojnie odczekaj chwilę, aż zacznie działać. O próbie rzucenia palenia poinformuj też bliskich. Poproś, by przy tobie nie palono i nie proponowano ci papierosów. Zapytaj bliską ci osobę, czy w razie trudności, będzie mogła cię wesprzeć, chociażby dobrym słowem. Powiadom też lekarza, pielegniarkę - specjalista może zaproponować ci odpowiednie wsparcie.
Przed rozpoczęciem rzucania palenia warto obserwować nawyki związane z tą czynnością. Następnie zapisujemy sobie plan działania, czyli "co zrobię, gdy najdzie mnie ochota na papierosa". Dzięki temu sięgniesz później po gotowe rozwiązanie, pomocne w wytrwaniu w nowych postanowieniach. Przez pierwsze tygodnie po rzuceniu palenia unikaj alkoholu czy przebywania w grupie palaczy, staraj się kontrolować zewnętrze pokusy. Gdy najdzie cię ochota na papierosa, odwróć uwagę ulubioną muzyką, spacerem, sprzątaniem czy rozmową z przyjacielem. Możesz zastąpić papierosa przedmiotem o podobnym kształcie np. słomką i przede wszystkim zachowaj krytycyzm wobec swoich przekonań. Zaakceptuj to jak się czujesz, pamiętaj, że to zjawisko przychodzi, ale też odchodzi.
Jeżeli towarzyszy ci drażliwość, wybierz się na spacer. Na problemy ze snem pomoże aktywność czy stałe pory snu. Doskwiera ci wewnętrzne napięcie? Spróbuj posprzątać dom. Na problem z nadmiernym apetytem pomogą warzywa, produkty pełnoziarniste, regularny ruch i korzystanie z gum do żucia.
Przydatnym narzędziem w tej walce o zdrowie jest Telefoniczna Poradnia Pomocy Palącym, w której każdy uzależniony od nikotyny, uzyska darmową pomoc (numer 801 108 108 lub 22 211 80 15, z telefonów komórkowych).
- W każdym wieku można rzucić nałóg, natomiast im wcześniej to robimy, tym lepiej. Telefoniczna Poradnia Pomocy Palącym działa centralnie w Warszawie, ale obejmuje zasięgiem cały kraj. Numer do niej można znaleźć, chociażby na paczkach papierosów, jest ogólnodostępny. Działa też przez internet, posiada stronę internetową. Pracują tam psychologowie doświadczeni w pomocy osobom, które są uzależnione. Można otrzymać taką poradę za darmo - podsumował prof. Łukasz Balwicki.
Skuteczne metody rzucania palenia
Z jakich form wsparcia możemy skorzystać, chcąc rzucić palenie? Jedną z nich jest farmakoterapia, produktami dostępnymi tylko w aptekach:
- Terapia zastępcza (NTZ) podawanie nikotyny w bezpiecznej, terapeutycznej formie – np. w plastrach, gumach, tabletkach do ssania czy sprayach. Dzięki temu organizm otrzymuje nikotynę bez szkodliwych substancji dymu tytoniowego i stopniowo organizm odzwyczaja się od nikotyny.
- Cytyzyna, czyli lek pochodzenia roślinnego, który pomaga złagodzić objawy odstawienia i zmniejsza przyjemność z palenia. Działa na te same receptory w mózgu co nikotyna, ale w sposób kontrolowany i bezpieczny. Cytyzyna jest dobrze tolerowana, a jej kuracja standardowo trwa 25 dni.
- Bupropion – początkowo używany jako lek przeciwdepresyjny. W przypadku osób palących pomaga zmniejszyć głód nikotynowy i łagodzi objawy odstawienia. Jest dostępny tylko na receptę.
Wybór odpowiedniego leczenia należy omówić z lekarzem lub farmaceutą albo terapeutą ze wspomnianej niżej Telefonicznej Poradni Pomocy Palącym. Pomocne mogą okazać się spotkania indywidualne, grupowe, telefoniczne czy online z psychologiem. Takie wsparcie ułatwia m.in. zrozumienie przyczyny chęci sięgnięcia po papierosa.
Wiele osób decyduje się też na użycie aplikacji pomagających rzucić palenie. Dzięki nim można monitorować postępy, w tym liczyć dni bez papierosów, kwotę oszczędzonych pieniędzy i zyskanych minut życia. Już po 20 minutach od ostatniego papierosa organizm zaczyna się regenerować (tętno i ciśnienie zaczynają wracać do normy). Po kilku tygodniach poprawia się zdolność fizyczna, po roku ryzyko choroby wieńcowej spada o połowę, a po 10-15 latach ryzyko nowotworu płuca może zbliżyć się do poziomu osoby nigdy niepalącej.
Chcesz rzucić palenie? Zrób ten krok już dziś. Pamiętaj, by po wsparcie sięgać do sprawdzonych źródeł, skonsultuj się z lekarzem lub zadzwoń pod numer 801 108 108.
Nie musisz być w tym sam.
Więcej dowiesz się w materiale wideo.
Zobacz także:
- Czy hipnoza może pomóc rzucić palenie? Sprawdzaliśmy to na wizji
- Hipnoza może pomóc w walce z nałogami, depresją a nawet bólem. Na czym polega?
- Hipnoza to nie magia. Można się jej nauczyć?
Źródło zdjęcia głównego: GettyImages/AleksandrYu