Barbórka - co to za święto i skąd się wzięło? Poznaj tradycje na św. Barbary

Źródło: Dzień Dobry TVN
Wszystkiego najlepszego dla wszystkich Barbar
Wszystkiego najlepszego dla wszystkich Barbar
Tak się bawiliśmy w PRL
Tak się bawiliśmy w PRL
Uroki i magia wakacji w starym stylu
Uroki i magia wakacji w starym stylu
Perełki z PRL-u
Perełki z PRL-u
W co bawiliśmy się w PRL?
W co bawiliśmy się w PRL?
Gramy w gumę
Gramy w gumę
Vito Bambino i Sanah na planie teledysku przenieśli się do czasów PRL-u
Vito Bambino i Sanah na planie teledysku przenieśli się do czasów PRL-u
Prodiż – fenomen czasów PRL
Prodiż – fenomen czasów PRL
Jak wyglądały święta w PRL?
Jak wyglądały święta w PRL?
Moda na szkło z PRL-u
Moda na szkło z PRL-u
Jak wyglądały święta w PRL?
Jak wyglądały święta w PRL?
Tajemnice produkcji #1. Plan filmu Jana Holoubka "Doppelgänger. Sobowtór"
Tajemnice produkcji #1. Plan filmu Jana Holoubka "Doppelgänger. Sobowtór"
HGTV: Drugie życie biurka z PRL-u
HGTV: Drugie życie biurka z PRL-u
Jakub Gierszał o kradzieży tożsamości. "Było dużo takich kont, które się pode mnie podszywały"
Jakub Gierszał o kradzieży tożsamości. "Było dużo takich kont, które się pode mnie podszywały"
Film "Doppelgänger. Sobowtór". Jan Holoubek i Tomasz Schuchardt o fabule
Film "Doppelgänger. Sobowtór". Jan Holoubek i Tomasz Schuchardt o fabule
Pocztówki z wczasów w PRL-u
Pocztówki z wczasów w PRL-u
Dżepetto lamp PRL-u
Dżepetto lamp PRL-u
Jak PRL namieszał nam w garach
Jak PRL namieszał nam w garach
Odpicowane mieszkanie – wiejska chata w kostce z PRL-u
Odpicowane mieszkanie – wiejska chata w kostce z PRL-u
Bombki z czasów PRL-u mogą być warte setki złotych
Bombki z czasów PRL-u mogą być warte setki złotych
Miejsce, gdzie ciągle trwa PRL
Miejsce, gdzie ciągle trwa PRL
Barbórka to święto, które obchodzone jest 4 grudnia przez górników, naftowców, gazowników i innych pracowników związanych z wydobyciem złoży podziemnych. Historycznie było świętem religijnym, jednak władze PRL-u postanowiły to zmienić. Dowiedz się więcej o tym dniu i zobacz, jak wyglądają obchody tego święta.

Barbórka - co to za święto, kiedy jest obchodzone i jaka jest jego historia?

Dawniej 4 grudnia obchodzono wspomnienie Świętej Barbary z Nikodemii, która jest patronką dobrej śmierci i trudnej pracy. W tym dniu również Barbary obchodziły swoje imieniny. Święta została patronką górników w XVIII wieku w Polsce, a w drugiej połowie XX wieku dzień obchodów religijnych zmieniono na Dzień Górnika i z tej okazji rozpoczęto organizowanie festynów i zabaw związanych z wszystkimi zawodami, które zajmują się wydobyciem podziemnych złóż. 

Pierwsze obchody święta datowane są na 1354 rok w dokumencie księcia oświęcimskiego, Janusza. Na początku znana była pod nazwą Barbora. Pod jej opiekę uciekają się wszyscy, którzy ryzykują swoje życie podczas pracy, gdyż jest ona patronką dobrej śmierci.

Czy Barbórka to dzień wolny od pracy dla górników?

Barbórka to uroczysty dzień dla górników, w związku z tym jest to dzień wolny od pracy. Pracodawca górniczy ma obowiązek w okresie rozliczeniowym 4 grudnia zaznaczyć jako święto. Osobom, które z różnych powodów muszą zostać na swoim stanowisku pracy - należy się dodatkowe wolne.  W tym roku Barbórka wypada w poniedziałek.

Historia Świętej Barbary i Barbórki

Kult świętej Barbary zaczął się szerzyć, w VIII wieku jej imię umieszczono w kalenarzu Kościoła Greckiego pod datą 4 grudnia. Zgodnie z historią św. Barbara urodziła się pod koniec III wieku na terenach obecnej Turcji, w Nikomedii. Była długo wyczekiwanym dzieckiem, jedynaczką z pogańskiej rodziny, która odznaczała się niezwykłą urodą. Nie tylko była piękna, ale zgodnie z historią była również bardzo inteligentna i nie trzymały się jej choroby. Z tego względu wielu kandydatów ubiegało się o jej rękę, jednak Barbara odprawiała każdego. W tajemnicy przed swym ojcem, który zgodnie z legendą chciał uchronić ją przed zepsuciem i chrześcijaństwem, przyjęła chrzest i złożyła śluby czystości.

Mimo, iż próbowała swoją wiarę ukrywać, nie udało się i jej ojciec poznał prawdę. W gniewie skazał ją na samotność, zsyłając do wierzy, w której ją uwięził. Liczył bowiem, że córka porzuci wiarę, jednak ta była nieugięta, co spowodowało okrutny gniew opiekuna.

Ostatecznie, w związku z tym, że nie chciała się ona poddać woli ojca, a jednocześnie nie chciała wyrzec się wiary była torturowana, a ostatecznie ścięta na polecenie sądu przez swego ojca. Jej śmierć uznana została za męczeńską, a godnie z legendą w noc, kiedy odeszła z tego świata, odwiedził ją sam Bóg by udzielić komunii i wyleczyć rany. 

Początkowo święto Barbórka było świętem religijnym, podczas którego odbywała się uroczysta poranna msza. Odprawiana była ona w kościele bądź w cechowni, odkąd święto zostało powiązane z górnikami. Uroczystość odbywać się powinna pod figurą samej św. Barbary.

W średniowieczu w dniu, kiedy obchodzono to święto, nie wolno było pracować. W tym czasie zrywano tzw. gałązki św. Barbary, czyli wiśni lub forsycji, które miały symbolizować dobrobyt lub niedługi ożenek w rodzinie. Zerwane gałązki należy wstawiano do wazonu, a te powinny były zakwitnąć na święta Bożego Narodzenia, co symbolizowało nadprzyrodzone poczęcie Jezusa i jego przyjście na świat. Tradycja ta wywoziła się z Tyrolu, Bawarii i Westaflii.

W Nadrenii św. Barbara przychodzi razem z Mikołajem i obdarza dzieci prezentami. Aby tak się stało, należy wystawić buty na parapet, tradycja ta nie przyjęła się jednak w Polsce. Barbórka przyjęła obecną formę dopiero w drugiej połowie XX wieku, kiedy rząd dążył do zeświecczenia państwa. W tym celu 4 grudnia organizowane były przeróżne festyny, mające na celu odwrócenie uwagi od religijnych podwalin święta.

Tradycje związane z Barbórką

Współcześnie praktykowaną tradycją jest pobudka przez dętą orkiestrę górników i ich rodzin. Tradycja ta sięga XVII wieku, kiedy orkiestry te maszerowały wokół górniczych osiedli. Współczesnie wciąż taki pochód rozpoczyna dzień.

Kolejną tradycją wciąż praktykowaną jest msza święta, a po niej akademia. Dawniej odbywała się ona w kopalni, gdzie orkiestra i górnicy ubrani w odświętne mundury składali sobie nawzajem życzenia, a dyrekcja składała podziękowania górnikom za ich pracę.

Inną tradycją, która poprzedzała samo święto, a była związana z górnikami były karczmy piwne (dla mężczyzn) i combry babskie (dla kobiet). Były one przeznaczone dla dozoru górniczego, a ich tradycja powstała dopiero w latach 80. XX wieku. Combry babskie są jeszcze późniejszą tradycją, gdyż pochodzą dopiero z lat 90. XX wieku.

Karczmy piwne odbywają się zgonie z pewnymi zasadami - uczestnicy siadają przy 2 długich stołach, podzieleni na młodszych i starszych pracowników (strzechów) i rywalizują między sobą na punkty. Imprezę rozpoczyna się przez odśpiewanie górniczego hymnu, a podczas uczty śpiewa się pieśni górnicze, nagradza się zasłużonych pracowników i wręcza się prezenty, które powinny nawiązywać do zeszłorocznej imprezy. Wszyscy uczestnicy powinni być ubrani w galowe mundury górnicze, kto złamie tę zasadę będzie ukarany zakuciem w dyby bądź piciem pisa w z solą.

Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.

Zobacz także:

Autor: Teofila Siewko

Źródło zdjęcia głównego: TVN 24/x-news

podziel się:

Pozostałe wiadomości

Zmiany w Dzień Dobry TVN. Do zespołu dołączą znane twarze

Zmiany w Dzień Dobry TVN. Do zespołu dołączą znane twarze

Takiego programu dawno nie było. W pracy stawi się wyjątkowy skład prowadzących

Takiego programu dawno nie było. W pracy stawi się wyjątkowy skład prowadzących

Upiekłam fit "sernik" Anny Lewandowskiej. Bez glutenu, bez laktozy... bez smaku?

Upiekłam fit "sernik" Anny Lewandowskiej. Bez glutenu, bez laktozy... bez smaku?

Quiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?

Quiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?

Żurek i barszcz biały - czym się różnią te wielkanocne zupy?

Żurek i barszcz biały - czym się różnią te wielkanocne zupy?

Wielkanoc z Dzień Dobry TVN. Jakie świąteczne niespodzianki czekają widzów?

Wielkanoc z Dzień Dobry TVN. Jakie świąteczne niespodzianki czekają widzów?

Rebel Wilson straciła dziewictwo w wieku 35 lat. "Ludzie mogą poczekać, aż będą gotowi"

Rebel Wilson straciła dziewictwo w wieku 35 lat. "Ludzie mogą poczekać, aż będą gotowi"

Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

Pomyśl, zanim udostępnisz zdjęcia swojego dziecka

Pomyśl, zanim udostępnisz zdjęcia swojego dziecka

Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym
Materiał promocyjny

Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym

Wysyłają gościom wirtualne zaproszenia na ślub. Czy to dobry pomysł?

Wysyłają gościom wirtualne zaproszenia na ślub. Czy to dobry pomysł?

Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

"Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

"Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego
Materiał promocyjny

Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego

Tuż po porodzie otrzymała od matki niestosowny prezent

Tuż po porodzie otrzymała od matki niestosowny prezent

Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu
Materiał promocyjny

10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu

Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"
Materiał promocyjny

Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"

Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

"Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

"Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy
Materiał promocyjny

Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy

Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"
Materiał promocyjny

Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"

Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?
Materiał promocyjny

Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?

"Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

"Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

"Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

"Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry
Materiał promocyjny

Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry

Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?
Materiał promocyjny

Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?

Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"
Materiał promocyjny

E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"

Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"

Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"