Zawilec wielkokwiatowy (Anemone sylvestris), nazywany także zawilcem leśnym lub z łaciny anemonem, rośnie w Europie i w Azji. Zdarza się także w Polsce, lecz jest rzadki. Sprawdź, czy zawilec jest pod ochroną w Polsce i jak go uprawiać w ogrodzie.
Zawilec wielkokwiatowy – odmiany i gatunki
W zależności od gatunku zawilce kwitną wiosną, latem i jesienią.
Najbardziej znane gatunki zawilców (i ich odmiany) to m.in.:
- zawilec gajowy, np. odmiany Rosea, Allenii, Robonsoniana, Royal King, Vestal, Green Fingers (kwitnie wiosną, ma mniejsze kwiaty niż zawilec wielkokwiatowy, występuje pospolicie w lasach i nie jest objęty ochroną gatunkową);
- zawilec żółty (kwitnie wiosną);
- zawilec mieszańcowy, np. odmiany Alladura, Honorine Jobert, Kriemhilde, Luise Uhink, Rosenschale (kwitnie w sierpniu);
- zawilec japoński (kwitnie w sierpniu i wrześniu).
Zawilec wielkokwiatowy występuje w odmianach:
- zawilec wielkokwiatowy Polka (ogrodowa odmiana zawilca o białych kwiatach);
- zawilec wielkokwiatowy Elisa Fellman;
- zawilec wielkokwiatowy Grandiflora;
- zawilec wielkokwiatowy Polish Star.
Zawilce są trujące – wywołują biegunki, mdłości, podrażnienia skóry i krwawienia. Nie dotykamy soków rośliny gołymi rękami i uważamy, by dzieci nie zrywały zawilców. Aby przesadzić rośliny, zakładamy rękawice ochronne.
Jak wygląda zawilec? Kwiat, łodyga, liście
W zależności od gatunku i odmiany zawilce mogą mieć kwiaty o różnych barwach: białe, liliowe, różowe, a nawet bladozielone.
Zawilec wielkokwiatowy ma białe kwiaty o średnicy 4–7 cm. Rzadziej spotyka się żółte kwiaty. Osiąga wysokość 40–50 cm. Liście pojawiają się dopiero po kwiatach. Są zielone i podzielone na pięć części. Kwiaty zawilców zamykają się nocą, a w ciągu dnia kierują w stronę słońca.
Zawilec z ogrodu sprawdzi się jako roślina cięta do bukietów. Długo zachowuje świeżość.
Zawilec w ogrodzie będzie przyciągał owady.
Zawilec – kiedy kwitnie?
Kiedy kwitną zawilce? Okres kwitnienia zazwyczaj przypada między kwietniem a czerwcem. Ale są też zawilce kwitnące pod koniec lata i jesienią, np. zawilec mieszańcowy, japoński.
Zawilec wielkokwiatowy kwitnie w maju, kwiaty utrzymują się do czerwca. Potem rozwija ciekawie wyglądające, wełniste białe owoce. Zdarza się, że przy odpowiedniej pielęgnacji i w dobrych warunkach kwitnie także pod koniec lata – drobniejsze kwiaty pojawiają się w sierpniu i we wrześniu.
Uprawa zawilca
Zawilec wielkokwiatowy najlepiej rośnie na próchniczych, żyznych, lekkich glebach wapiennych o odczynie zasadowym. Dobrze rozwija się na stanowiskach słonecznych i w lekkim półcieniu.
W okresie kwitnienia musimy dopilnować, by zawilce miały wilgotne podłoże. Przekwitłe kwiaty od razu odcinamy.
Pielęgnacja zawilców to także nawożenie. Można je raz w roku na wiosnę zasilić nawozem dla roślin kwitnących lub kompostem.
Zimą okrywamy zawilce gałązkami iglaków, torfem lub agrowłókniną przez pierwsze dwa lata rozwoju rośliny.
Rozmnażanie zawilców
Zawilce wielkokwiatowe rozmnażamy przez podział dojrzałych roślin w okresie wegetacji, ale przed kwitnieniem lub po nim, a więc bardzo wczesną wiosną lub późną jesienią. Sadzonki sadzimy zimą. Możemy też wysiewać zawilce z nasion od razu po zebraniu ich jesienią.
Zawilce sadzimy w większych grupach po 10–20 sztuk. Na 1 m2 może być 12 roślin. Dobrze prezentują się przy chodnikach, na skarpach oraz na skalniakach.
Czy zawilec jest pod ochroną?
Obecnie zawilec wielkokwiatowy i narcyzowy to kwiaty objęte ochroną częściową. To znaczy, że można je zbierać, ale tylko po uzyskaniu zgody regionalnego dyrektora ochrony środowiska. Jeśli więc znajdziemy dzikie zawilce wielkokwiatowe lub narcyzowe, np. na łące, traktujemy je, jakby były pod ochroną ścisłą – nie zrywamy, nie depczemy, nie uszkadzamy.
Aby posadzić zawilce w ogrodzie, kupujemy sadzonki lub nasiona.
Jeszcze do 2014 r. zawilce wielkokwiatowe i narcyzowe były objęte ścisłą ochroną.
Bibliografia:
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409) http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20140001409
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN