Ogólna klasyfikacja grzybów uznaje podział na trzy rodzaje: grzyby jadalne, niejadalne i trujące. Wszystkie grzyby niejadalne, ale nie wykazujące właściwości trujących, potocznie nazywa się „psiakami”. Najbardziej popularne grzyby-psiaki to: borowik ponury, gąska ostra, gołąbek niemiły, goryczak żółciowy, mleczaj wełnianka i lisówka pomarańczowa.
Grzyby psiaki i ich rodzaje
Grzyby niejadalne mają to do siebie, że do złudzenia przypominają swoje jadalne odpowiedniki . Zasadą, której zawsze należy przestrzegać, wybierając się na grzybobranie, jest zakaz zbierania grzybów, których nie znamy lub które w jakikolwiek sposób wydają się nam podejrzane.
Nawet jeśli zebrane grzyby nie są trujące, a jedynie niejadalne, mogą wywołać wiele nieprzyjemnych dolegliwości, m.in. problemy trawienne. Dodane do potrawy skutecznie zepsują jej smak. Grzyby niejadalne różnią się od jadalnych smakiem – w większości mają bardzo intensywny gorzki posmak. Tak jest w przypadku goryczaka żółciowego, który mylony jest z koźlarzem babką. Oba gatunki trudno odróżnić, jeśli porównujemy jedynie kapelusze. Zarówno jeden, jak i drugi jest biały od spodu, o strukturze rurkowej lub porowatej. Na trzonie mają łuski, zaś kolor kapelusza z wierzchu jest nie do odróżnienia.
Wystarczy jednak, że grzyba dotkniemy koniuszkiem języka, a poczujemy charakterystyczną gorycz. To niezawodny sposób, by rozpoznać oba gatunki. Innym grzybem niejadalnym, zwanym potocznie grzybem psiakiem, jest lisówka pomarańczowa, która może do złudzenia przypominać popularną i lubianą kurkę (pieprznik jadalny).
Lisówka ma jednak na obrzeżu kapelusza białą obwódkę, zaś jej spód jest intensywnie pomarańczowy, ma barwę ciemniejszą niż wierzch kapelusza. Odwrotnie jadalna kurka, której spód kapelusza jest w takim samym lub jaśniejszym odcieniu niż wierzch kapelusza. Oba gatunki mają też inne trzonki i nieco inne blaszki pod kapeluszem. Trzon lisówki jest bardzo giętki i cienki, podczas gdy kurki mają trzonki solidne, płynnie łączące się z kapeluszem. Blaszki kurki są sztywne i wyraźnie zaznaczone, blaszki lisówki gęste i delikatne.
Choć lisówka nie jest trująca, jej zjedzenie może skończyć się problemami gastrycznymi: biegunką, bólem brzucha i wymiotami. Także surowy mleczaj wełnianka powoduje wymioty i biegunkę. Niedoświadczony grzybiarz może pomylić go z rydzem. Wystarczy jednak odciąć trzonek, by poznać, z którym grzybem mamy do czynienia.
Z rydza wypłynie intensywnie pomarańczowy sok, podczas gdy z wełnianki sok przypominający mleczko o bardzo nieprzyjemnym i intensywnym zapachu. Spod spodu kapelusza wełnianki zwisają charakterystyczne kosmki, a kapelusz ma kolor brązowo-czerwony lub różowy. Choć grzyby psiaki nie powodują śmiertelnych zatruć, mogą uprzykrzyć życie tym, którzy się na nie połakomią.
Grzyby psiaki na trawniku
Grzyby kapeluszowe lubią pojawiać się także na trawnikach przydomowych budząc czasem nasz lęk i niepokój. Zwłaszcza jeśli mamy małe dzieci lub zwierzęta domowe. Grzyby te to pasożyty lubiące kwaśne podłoże, a w szczególności mech. Potocznie nazywane psiankami, a ich oficjalna nazwa to twardzioszek przydrożny. Wilgoć sprzyja ich rozrostowi, nie dziwi więc, że na skutek intensywnych opadów i okresu wzmożonej wilgotności pojawiają się nawet na trawnikach wokół domu. Najwięcej może ich być w zacienionych miejscach.
Często traktowane są jak szkodniki mogące zniszczyć piękny trawnik. Radą na taki stan rzeczy jest częste koszenie trawnika. Na zadbanym i regularnie odświeżanym nie dochodzi do rozrostu grzybni i psiaki nie pojawią się. Bardzo często grzyby, które wyrastają nam przed domami to niejadalne grzyby leśne lub niebezpieczne dla roślin opieńki, choć czasem pojawiają się jadalne kanie. Jeśli mamy trawnik gęsto upstrzony psiakami, można zastosować preparaty dostępne w sklepach ogrodniczych lub posypać je wapnem ogrodniczym.
Innym sposobem na grzyby psiaki jest wpuszczenie większej ilości słońca, co oznacza konieczność przetrzebienie koron drzew, a następnie pozbycie się mchu. Są to jednak ekologiczne sposoby, które warto wypróbować, jeśli powierzchnia trawnika nie jest zbyt duża. Częstym problemem z niejadalnymi grzybami na trawniku są tzw.: czarcie kręgi, czyli pojawiające się w dużych ilościach grzyby blaszkowe rosnące w okręgu. Najczęściej są to właśnie grzyby psiaki, z których nie mamy pożytku ani my, ani rośliny.
Prawdą jest, że rozkładają materię organiczną , ale psują wygląd trawnika. Usuwanie ich kosiarką czy ręcznie jest tylko działaniem doraźnym, ponieważ prawdopodobnie prędzej czy później odrosną. Można jednak spróbować wymienić ziemię na głębokość dwóch szpadli. Czy grzyby psiaki są trujące? Zazwyczaj nie, jednak trzeba uważać, jeżeli styczność z nimi mogą mieć dzieci. Warto sprawdzać regularnie stan trawnika i działać, gdy tylko zauważymy pierwsze psiaki.
Zobacz wideo: Za co można dostać mandat podczas zbierania grzybów?
Zobacz także:
- Borowik ponury – jadalny czy nie? Jak odróżnić go od borowika ceglastoporego?
- Kurka (pieprznik jadalny) - gdzie rośnie, jak rozpoznać, co przyrządzić z kurek?
- Gdzie na grzyby? Gdzie rosną prawdziwki, podgrzybki, kurki?
- Grzyby rurkowe – trujące i niejadalne. Co je cechuje?
Autor: Adrian Adamczyk