Najsłynniejsze doświadczenie związane z właściwościami diamentu wykonał francuski chemik i fizyk Antoine Lavoisier. Jako pierwszy z badaczy dokonał spalenia diamentu poprzez skupienie w soczewce promieni słonecznych. W ten sposób udowodnił, że diament to tak naprawdę czysty węgiel. Eksperyment miał miejsce w XVIII wieku, jednak właściwości diamentu znane były już wcześniej.
Więcej:
Zastosowanie diamentu – przedmiot pożądania
Zastosowanie diamentu przede wszystkim kojarzy się z jubilerstwem. Diamentowe kolie, pierścionki z diamentem, różnego rodzaju błyskotki ozdobione tym kamieniem są obiektem pożądania na całym świecie. Wyglądają pięknie i kusząco, przyciągają wzrok, wzbudzają zachwyt. Wszystko dlatego, że diament jest niezniszczalny, ponadczasowy, a w skali twardości Mohsa uzyskuje najwyższą notę. Jednak to, jak diament wygląda chwilę po wydobyciu, ani trochę nie przypomina jego wersji jubilerskiej. Surowy materiał wymaga obróbki, która potrafi nawet o połowę zmniejszyć jego objętość. Tylko w jaki sposób przeciąć jeden z najtwardszych minerałów na Ziemi? Udało się to dopiero między XIV a XV w. w Belgii. Od tamtej pory diament poddawany był cięciu... innym diamentem. Pozwoliło to wydobyć jego pełny blask i zastosowanie diamentu w branży jubilerskiej zyskało zupełnie nową jakość. Taki oszlifowany diament nazywany jest brylantem. A mówimy dopiero o jednej z wielu właściwości diamentu. Właściwości, której uzyskanie wymaga specjalistycznej wiedzy, precyzji, spostrzegawczości i doświadczenia, by ograniczyć wszelkie zanieczyszczenia tego szlachetnego kamienia. Diament to bardzo wymagający minerał.
Inne właściwości diamentu
Jedynie 20% wydobywanego na świecie diamentu trafia na stoły jubilerów. Mimo że to bardzo pożądany i trudno dostępny minerał, nie jest wcale najdroższy. Choć jego cenę przewyższa dwukrotnie birmański rubin, to i tak wartość wszystkich wydobywanych diamentów jest kilkadziesiąt procent wyższa od całej reszty kamieni szlachetnych: szafirów, rubinów, szmaragdów i innych. Jednak branża jubilerska to tylko część możliwości zastosowania diamentu. Kruszec ten topi się w temperaturze przewyższającej 3500˚C. Kiedy ogrzewa się go odpowiednio długo, to w temperaturze ok. 1000˚C przechodzi w grafit. Jest przezroczysty i bezbarwny. Połysk, twardość i strukturę diament zawdzięcza budowie sieci krystalicznej, w której każdy atom węgla łączy się z czterema innymi atomami. Takie właściwości diamentu pozwalają na jego zastosowanie nie tylko w jubilerstwie, lecz także w górnictwie, gdzie funkcjonuje jako nasadka świdrów i wierteł rozbijająca twardą skałę, w branży medycznej i rzemieślniczej, gdzie wykorzystywany jest do cięcia szkła oraz polerowania i szlifowania drogich kamieni. Wzbogacone diamentem są końcówki wierteł dentystycznych, a także niektórych wierteł przemysłowych. Wykorzystuje się go także do bardzo precyzyjnego cięcia szkła. Diament służy wówczas do nacinania podziałek na superdokładnych przyrządach niezbędnych w pracy optyka, np. spektrometrach. Także narzędzia chirurgiczne wzbogacane są diamentami. Skalpele z diamentowym ostrzem nie należą do rzadkości. Z kolei w branży technicznej wykorzystuje się noże diamentowe do wygładzania tarcz ściernych oraz ostrzenia przyrządów skrawających. Rozdrobnione diamenty mają zastosowanie w produkcji włókien sztucznych, tkanin samochodowych, w przemyśle elektrotechnicznym.
Zastosowanie diamentu do celów medycznych
Lecznicze właściwości diamentu znane były w naturalnej medycynie staroindyjskiej. Okazuje się, że popiół z diamentu wykorzystywano do leczenia wielu bardzo poważnych chorób. Używano go w przypadku anemii, cukrzycy, gwałtownych spadków wagi, gruźlicy czy trądu. Diamentowy popiół zażywany w ramach profilaktyki miał z kolei poprawiać cerę i samopoczucie, wzmacniać ciało i wpływać ogólnie na poprawę jakości życia oraz jego przedłużenie. Nowoczesna medycyna także i dziś korzysta z dobrodziejstw, jakie może dawać diament. W litoterapii kruszec ten stosowany jest w chorobie nowotworowej, przy zaburzeniach przysadki oraz szyszynki.
Jakie jest zastosowanie diamentu i grafitu?
Choć diament i grafit zbudowane są z węgla, ich zastosowanie jest całkowicie różne. Wiąże się to z ich budową. Np. dzięki temu, że atomy węgla w graficie układają się płasko i mogą przesuwać względem siebie, powoduje, że przedmioty z dodatkiem tego minerału są miękkie. Grafit wykorzystywany jest do produkcji m.in. ołówków. Odmienna struktura diamentu stawia go na skrajnej pozycji w skali twardości wobec grafitu. Wciąż trwają badania nad mechanizmami tranzycji pomiędzy różnymi formami węgla i takie jej kontrolowanie, by przekształcać jedną formę w drugą.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN