Cząber ma wyraźny, pikantny smak i można wykorzystywać go m.in. do łagodnych dań, by dodać im ostrości, ale nie zabić smaku. Doskonale komponuje się jako dodatek do dań z roślinami strączkowymi, ponieważ neutralizuje wzdęcia. Wykorzystuje się go także do przyprawiania ziemniaków, ryb, serów, mięs, zup o mało wyrazistym smaku, zawiesistych sosów, tłustych dań, konserwowania ogórków, kapusty czy karczochów. Można stosować go zarówno w kuchni do poprawiania smaku potraw, jak i do przyrządzania leczniczych naparów czy zewnętrznych okładów.
Cząber górski, ogrodowy i inne rodzaje – wprowadzenie
Cząber pochodzi z rejonów basenu Morza Śródziemnego i Morza Czarnego, ale uprawiany jest także w innych rejonach na świecie, np. w Europie Środkowej, Azji Południowej i Zachodniej czy Ameryce Północnej. Istnieje około 30 gatunków cząbru, ale do najbardziej popularnych należą:
- cząber górski – o pieprzowym smaku;
- cząber ogrodowy – popularna, niezwykle aromatyczna odmiana cząbru;
- cząber macierzankolistny – ma jasno purpurowe kwiaty i ostry zapach;
- cząber dwukwiatowy – o cytrynowym aromacie;
- cząber Douglasa – o miętowym aromacie.
Leczniczo wykorzystuje się to zioło już od czasów starożytnego Rzymu. Wówczas leczono nim choroby płuc, pęcherza i żołądka. W średniowieczu i renesansie zaczęto wykorzystywać go do łagodzenia bólów głowy oraz chorób układu pokarmowego, a także do walki z pasożytami jelit czy nawet jako remedium na kłopoty z pamięcią.
zioła
Cząber – właściwości zdrowotne
Cząber zawiera wiele składników o działaniu prozdrowotnym. Należą do nich:
- tymol;
- karwakrol;
- monoterpeny monocykliczne (np. p-cymen i γ-terpinen, fenole, np. kwas rozmarynowy i kwas kawowy).
Dzięki temu cząber może być wykorzystywany zapobiegawczo oraz pomocniczo w leczeniu schorzeń i dolegliwości. Właściwości zdrowotne cząbru są następujące:
- tonizuje układ pokarmowy;
- jest silnym środkiem antyseptycznym i wykorzystuje się go jako składnik mieszanek odkażających;
- łagodzi wymioty i biegunki;
- działa wiatropędnie;
- pomaga w łagodzeniu bólu gardła;
- łagodzi objawy niestrawności i wzdęć;
- wspiera walkę z zapaleniem przewodu pokarmowego;
- w niektórych kulturach przypisuje mu się także właściwości zwiększające libido;
- działa przeciwgrzybiczo, antybakteryjnie, przeciwzapalnie i przeciwwirusowo;
- przynosi ulgę po ukąszeniach owadów;
- łagodzi objawy stanów zapalnych skóry;
- działa ściągająco na skórę, dlatego może zmniejszać jej przetłuszczanie się.
Cząber – przyprawa do dań, lecznicze napary i zewnętrzne okłady
Cząber można stosować zewnętrznie – w postaci okładów lub wewnętrznie – jako przyprawę do dań lub w postaci naparów.
Przepis na napar z cząbru:
- łyżkę cząbru (w postaci świeżego lub suszonego zioła) zalej szklanką gorącej, wrzącej wody;
- naczynie przykryj i odstaw na 25–30 minut, ale nie dłużej, ponieważ cenne składniki aktywne będą się ulatniać;
- przecedź napar i wypij.
Taki napój możesz pić 2–3 razy dziennie w porcjach po 200 ml lub częściej – po 100 lub 150 ml 4 razy dziennie. Aby poprawić smak naparu, możesz dodać do niego miód, syrop klonowy, syrop z agawy lub syrop daktylowy. Ten sam napar możesz wykorzystywać także do przemywania skóry zmienionej chorobowo (grzybica) i różnego rodzaju ran. Możesz też płukać nim gardło 3–4 razy dziennie.
Ważne! Do stosowania zewnętrznego i płukania gardła wykorzystuj płyn bez dodatków słodzących.
Cząber – zastosowanie w kuchni
Cząber jest często stosowany w gotowych mieszankach przypraw do różnych dań, takich jak zapiekanki, ziemniaki czy mięsa. Doskonale pasuje do dań jajecznych, takich jak jajecznica, omlet czy gotowane jajka.
Ponadto cząber świetnie komponuje się także z fasolą, grochem czy soczewicą oraz zielonymi warzywami, które zyskują dzięki niemu pełny, głęboki smak. Nadaje się do przyprawiania młodych fasolek. Cząber z powodzeniem można wykorzystywać także do dań, które wymagają długiego gotowania, takich jak zupy czy gulasze, a także do nadzień i farszów z bułką tartą. Cząber nadaje smak zielonym warzywom.
Zobacz także:
- Przyjemny skutek uboczny szczepionki przeciwko COVID-19. Wpływa na zmiany skórne
- Domowe sposoby na katar. Oto receptury "Pana Tabletki"
- Przewianie wywołuje przeziębienie? Specjalistka obala popularne mity dotyczące zdrowia
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: EdwardSamuelCornwall/Getty Images
