Dalsza część artykułu znajduje się pod materiałem wideo
Sport to zdrowie
Góry zimą są niezwykle piękne, ale bywają również niebezpieczne. Śnieżne dywany i czapy lodu są często niestabilne, lubią się osuwać i zapadać, a tymczasem stanowią niemałe zagrożenie. Właśnie dlatego podczas zimowych trekkingów każdy wędrowiec powinien być wyposażony w odpowiedni sprzęt, a przede wszystkim w raki i czekan. Te pierwsze zwiększają stabilność, ten drugi zaś ma wiele zastosowań. Czekan wspinaczkowy pomaga w badaniu terenu, zwiększa przyczepność, pozwala na wydrążenie w lodzie stopni oraz pełni funkcję awaryjnego hamulca.
Co to jest czekan?
Czekan to pozornie bardzo prosty przyrząd, wizualnie przypominający młotek lub wąską siekierkę. Podczas zimowych wędrówek w ciężkim górskim terenie wbity czekan stanowi dodatkowy punkt oparcia dla człowieka, a tym samym jego kroki stają się dużo pewniejsze i stabilniejsze. W sklepach ze sprzętem turystycznym znaleźć można wiele jego rodzajów. Najbardziej powszechny jest czekan turystyczny, czyli jego podstawowa wersja. Dla bardziej zaawansowanych użytkowników polecane są bardziej wytrzymałe modele, wyposażone w dodatkowe urozmaicenia. Czekan alpinisty różni się od zwykłego wariantu przede wszystkim materiałami, jakich użyto do jego wykonania. Są one zazwyczaj dużo trwalsze i odporniejsze na uszkodzenia mechaniczne. Budowa i zastosowanie pozostają jednak bardzo do siebie podobne.
Budowa czekana
Czekan składa się z trzech podstawowych elementów: styliska, grotu i głowicy. Jego najdłuższą częścią jest trzon, czyli właśnie stylisko. Wykonany jest zazwyczaj z bardzo wytrzymałych stopów aluminium. Wyjątek stanowi typowy czekan wspinaczkowy, który zrobiony jest z włókien węglowych. Stylisko służy przede wszystkim do wygodnego trzymania przyrządu. Przymocowana jest do niego specjalna pętla do czekana, którą zakłada się na nadgarstek, a w tym samym upuszczenie sprzętu w trakcie wędrówki jest praktycznie niemożliwe.
Trzon zakończony jest natomiast małą, ostrą końcówką, zwaną grotem. Wbita w śnieg lub w lód znacznie zwiększa stabilność użytkownika, a tym samym jego bezpieczeństwo podczas poruszania się w niebezpiecznym terenie. Kolejnym ważnym elementem czekana jest podłużna głowica. Jeden jej koniec jest ostry i wąski, co umożliwia wbijanie jej nawet w twardy lód. Drugi zaś przypomina nieco małą łopatkę i służy ona np. do odgarniania śniegu czy rzeźbienia schodków.
Jak dobrać czekan?
Osobom początkującym i niezajmującym się profesjonalną wspinaczką lodową lub alpinizmem nie jest potrzebny specjalistyczny czekan techniczny. W pierwszych krokach przygody z zimowymi wędrówkami sprawdzą się podstawowe modele turystyczne. Podczas ich zakupu warto zwrócić uwagę przede wszystkim na jakość wykonania sprzętu.
Przy indywidualnym doborze najważniejsza jest jednak długość czekana. Jak ją zmierzyć? Najlepiej pełną dłonią chwycić przyrząd, a następnie wyprostować rękę wzdłuż ciała. Dobrze dobrany czekan będzie sięgał do mniej więcej połowy łydki. Dla osoby o wzroście poniżej 170 centymetrów czekan powinien mierzyć nie więcej niż 50 centymetrów.
Natomiast dla wyższych wędrowców, najlepiej dobrać je następująco:
- wzrost między 170 a 177 cm – czekan 50–55 cm,
- wzrost między 178 a 183 cm – czekan 55–60 cm,
- wzrost między 184 a 195 cm – czekan 60–65 cm,
- wzrost powyżej 195 cm – czekan 65–75 cm.
Należy pamiętać, że zbyt długi lub zbyt krótki model może być niewygodny w późniejszym użytkowaniu. Kolejną ważną kwestią jest wygięcie czekana. Ten przeznaczony typowo do skitouringu jest całkowicie prosty, do wspinaczki mocno wygięty, a czekan turystyczny charakteryzuje się lekko łukowatym styliskiem.
Przechowywanie czekana
Czekan to element wyposażenia, który nie tylko ułatwia poruszanie się w ciężkim terenie, ale i może niejednokrotnie uratować życie. Właśnie dlatego trzeba o niego odpowiednio dbać i całkowicie zminimalizować możliwość nawet najmniejszych uszkodzeń. Kwestią podstawową jest poprawne posługiwanie się czekanem i używanie go zgodnie z przeznaczeniem.
Kolejną sprawą jest jego dobre przechowywanie. W czasie wędrówki, gdy nie jest potrzebny, warto przypiąć go do plecaka, a nie trzymać w dłoni (a tym samym narażać na obijanie o skały itd.). Bardzo pomocna okazać się może odpowiednia osłona na czekan. Ochroni ona sprzęt przed zarysowaniem i uderzeniami. Przyda się także w domu, gdy posłuży jako miejsce przechowywania sprzętu w miesiącach niezimowych.
Zobacz także:
- Dobre buty do wspinaczki to podstawa ekwipunku każdego pasjonata tego sportu. Jak je wybrać?
- Co trzeba wiedzieć, wybierając kask do wspinaczki? To kluczowy element wyposażenia sportowego
- Na czym polegają skale wspinaczkowe? Jak dobrać poziom trudności?
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Max Mumby/Indigo/Getty Images